Luật Đất đai sửa đổi đang được đưa ra lấy ý kiến người dân và các cơ quan chuyên môn. Điều mọi người quan tâm nhất hiện nay là những quy định mới của dự thảo Luật có tạo điều kiện thuận lợi hơn cho quá trình tích tụ ruộng đất để xây dựng nền kinh tế nông nghiệp (NN).

Giao đất 50 năm, chuyển nhượng 10 lần hạn mức

Thời hạn giao đất NN được kéo dài đến 50 năm thay vì 20 năm như hiện nay là một trong những điểm mới của dự thảo Luật Đất đai sửa đổi. Tuy nhiên, hạn mức giao đất NN trong dự thảo Luật Đất đai sửa đổi vẫn giữ nguyên so với hiện hành.

Mỗi hộ gia đình, cá nhân được giao không quá 3 héc ta đất trồng cây hàng năm, đất làm muối và đất nuôi trồng thủy sản, không quá 10 héc ta đất trồng cây lâu năm ở đồng bằng, và 30 héc ta ở vùng núi, trung du.

Bên cạnh việc kéo dài thời hạn giao đất NN, một điểm mới khác trong dự thảo luật này là cho phép các cá nhân, gia đình được nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất NN gấp 10 lần so với hạn mức giao đất, thay vì chỉ là 2 lần theo luật hiện hành. Phần vượt hạn mức, người sử dụng đất phải chuyển sang hình thức thuê đất.

Theo ông Trần Đức Tụng -Nguyên chuyên gia cao cấp của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn: “Những quy định mới của dự thảo Luật Đất đai sửa đổi giúp hình thành những vùng chuyên canh lớn, đẩy nhanh việc thực hiện mục tiêu phát triển NN, nông thôn, nông dân của Chính phủ.

Thời gian qua, người dân đã lách luật để tích tụ ruộng đất thông qua những hợp đồng cho thuê lại vượt hạn mức đất được giao. Việc luật hóa những quy định này sẽ giúp người dân mạnh dạn tích tụ ruộng đất và đầu tư nhiều hơn cho NN”.

Việc nâng thời hạn giao đất và tăng mức chuyển nhượng phù hợp với quy luật phát triển hiện tại. Bởi với xu hướng công nghiệp hóa, trong vài thập niên tới, chỉ còn khoảng hơn 30% người dân sống ở nông thôn và gắn với nghề nông.

Tán thành việc nâng thời hạn giao đất, chuyên gia kinh tế Nguyễn Đình Bích cho rằng, những điểm mới của dự thảo Luật Đất đai sẽ giúp nông dân tích tụ ruộng đất nhanh hơn. Việc sửa đổi Luật Đất đai lần này nhằm hình thành một nền sản xuất lớn -đây cũng là định hướng lâu dài để phát triển ngành NN.

Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi lần này giao Chính phủ quy định cụ thể về hạn mức giao đất NN cho phù hợp với đặc điểm của từng vùng và từng thời kỳ. Theo ông Bích, đây là quy định hợp lý: “Ở những vùng, miền và khu vực chuyên canh khác nhau, thì hạn mức giao đất cũng phải phù hợp với từng vùng, miền.

Cụ thể, ở khu vực ĐBSCL -nơi được coi là vựa lúa của cả nước, mỗi hộ nông dân với 4 nhân khẩu tính trung bình chỉ canh tác trên 1 héc ta, một diện tích quá nhỏ. Ngược lại, với 1 héc ta ở những vùng chỉ chuyên trồng rau, màu thì lại quá lớn”.

Cần có cơ chế điều tiết lợi ích giữa các bên

Để tránh tình trạng nông dân bị tổn thương trong quá trình tích tụ ruộng đất, theo ông Tụng, dự thảo luật phải có những quy định cụ thể để tạo hành lang cho quá trình tích tụ ruộng đất đi theo hướng tích cực.

Nhà nước cần có những quy định cụ thể để quản lý, điều tiết việc giao đất NN cho người dân. Những tập thể, cá nhân được giao đất phải có nghĩa vụ đóng thuế đầy đủ với tỷ lệ phù hợp để phân chia lại lợi ích cho nông dân, và đảm bảo công bằng xã hội.

Khi những quy định về việc giao đất càng cụ thể và minh bạch, Nhà nước dễ dàng điều tiết được lợi ích từ việc giao đất cho tổ chức, tập thể cá nhân canh tác. Ngoài ra, việc đưa ra những quy định và chế tài cụ thể còn giúp cho chính quyền cấp cơ sở quản lý và điều tiết đất đai cho người dân dễ dàng hơn.

Ở góc độ doanh nghiệp, ông Huỳnh Văn Thòn -Tổng giám đốc CTCP bảo vệ thực vật An Giang, cho rằng: Kinh nghiệm từ việc thực hiện cánh đồng mẫu lớn trong thời gian qua đã cho thấy chi phí sản xuất được tiết kiệm hơn khoảng 10% so với lối canh tác cũ, và việc kiểm soát chất lượng cũng như quản lý sản xuất hiệu quả hơn nhiều.

LS.Nguyễn Tiến Lập -Trọng tài viên Trung tâm trọng tài quốc tế Việt Nam, cho rằng: “Trong điều kiện mở cửa thị trường và cạnh tranh quốc tế, các kỹ thuật và phương pháp canh tác đòi hỏi sự thay đổi căn bản theo hướng hiện đại hoá để tăng năng suất và chất lượng. Tuy nhiên, cơ chế sử dụng đất hiện tại ở nông thôn không đáp ứng được yêu cầu này.

Tích tụ đất đai là một quá trình có tính quy luật của thị trường nên khó có thể cưỡng lại. Phải đồng tình rằng càng có nhiều chủ nông trại lớn thì càng tốt, bởi họ không chỉ sản xuất ra nhiều sản phẩm hàng hoá, mà còn tạo ra nhiều việc làm, qua đó giúp cho nhiều người khác ổn định cuộc sống”.

Phan Đại Hữu