Bài 1: Trồng rau đúng chuẩn như chăm con mọn

Những ruộng rau an toàn (RAT) được trồng với quy trình chặt chẽ, nhu cầu thị trường lớn, tuy nhiên nhiều nông dân tại các hợp tác xã (HTX) trên địa bàn thành phố Hà Nội vẫn đang loay hoay tìm đầu ra cho sản phẩm.

Trồng rau như chăm con mọn

1h sáng, trong cái giá rét ngày đầu đầu đông, sương đêm lạnh buốt, những người nông dân tại HTX Lĩnh Nam đã bắt đầu ngày làm việc. Khu vực cánh đồng rộng lớn, trời đêm đen đặc, thấp thoáng ánh đèn pin trên trán những người nông dân đi thu hoạch rau sớm cho kịp buổi chợ sáng.

Theo chân bà Lê Thị Thu (tổ 30, phường Lĩnh Nam) vào các khu vực trồng RAT, bà khom người tránh những tấm lưới chăng thấp để che sương, che mưa cho rau. Mặc dù đã gần 70 tuổi nhưng bà Thu vẫn rất nhanh nhẹn, dáng người thấp đậm, chân đi ủng cao su lấm lem bùn đất, đôi mắt linh hoạt.

Đôi tay bà thoăn thoắt nhổ từng bó rau trên các mô đất đặt xuống rãnh giữa hai luống. Bà Thu làm thuần thục, tốc độ nhanh nhưng vẫn nhẹ nhàng, chuẩn xác. Bởi nếu mạnh tay sẽ khiến cây rau gãy, dập, mẫu mã không đẹp.

Vừa làm bà Thu vừa kể: “Từ năm 2004, chúng tôi được đi học cách trồng RAT. Từ việc ghi sổ nhật ký, tra hạt, phun thuốc, thời gian cách ly… cho đến quá trình thu hoạch đều phải rất cụ thể.”

Bà Thu cho biết thêm, việc trồng cây rau bình thường đã kỳ công, trồng được theo đúng tiêu chuẩn RAT không khác gì chăm con mọn. Từ 1h sáng bà đã phải dậy thu hoạch rau, khoảng 2h đem rau lên bể nước rửa cho sạch đất, 4h chở rau đến điểm thu mua.

Sau khi đi chợ về, bà Thu tiếp tục ra đồng làm đất phân luống, gieo hạt, tưới nước… mỗi việc chỉ làm khoảng 30 phút đến 1 tiếng đồng hồ, tuy nhiên lại phân bố lắt nhắt suốt cả ngày.

Trồng an toàn, bán như rau bình thường

Để làm ra được cây RAT vất vả, khó nhọc là vậy. Tuy nhiên, tại các HTX trên địa bàn thành phố Hà Nội như Lĩnh Nam, Vân Nội… phần lớn những cây rau vẫn phải vận chuyển ra các chợ đầu mối, chợ dân sinh bán như rau bình thường.

Theo bà Thu, một ngày ruộng rau của nhà bà đạt năng suất khoảng 100kg, số lượng được HTX thu mua chỉ khoảng 20kg với giá 15-17 nghìn/kg, số còn lại bà phải bán ra ngoài với mức giá khoảng 10 nghìn/kg.

Bà Lê Thị Ngạn (tổ 27, phường Lĩnh Nam) cho biết: “Hiện nay, sản phẩm RAT của chúng tôi chưa có nguồn thu mua nên vẫn phải đem ra chợ bán chung với các sản phẩm khác, người tiêu dùng khó có thể phân biệt được.

Chúng tôi chịu thiệt hại rất lớn vì thời gian sản xuất rau theo đúng quy trình lâu hơn, thường từ 21 đến 25 ngày. Giá cả các loại phân, gio, hạt giống… theo đúng quy chuẩn cũng đắt và công sức chăm bón phải bỏ ra nhiều hơn.”

Ông Lê Hồng Minh -Phó chủ nhiệm HTX rau sạch Lĩnh Nam, thông tin thêm: “Từ năm 2004, HTX Lĩnh Nam được quy hoạch làm vùng trồng RAT với diện tích khoảng 170ha. Với đặc thù là khu vực vùng bãi sông Hồng, đất phù sa và kinh nghiệm truyền thống làm rau nên sản lượng của HTX tương đối lớn.

Hiện tại, vấn đề về đầu ra cho sản phẩm cũng đang rất bất cập và HTX tìm cách tháo gỡ. Một ngày, sản lượng của toàn HTX đạt 12-15 tấn rau, thu mua bao tiêu được khoảng 2 tấn, số còn lại được bà con tự bán ở các chợ đầu mối, chợ dân sinh.”

Hoạt động sản xuất kỳ công, hao tốn chi phí nhưng bán ra với giá rẻ, không tương xứng, đánh đồng chất lượng với các loại rau khác đang là khúc mắc lớn trong việc sản xuất RAT.

Hiện tại diện tích sản xuất RAT trên địa bàn thành phố ở mức 12 nghìn ha với khoảng hơn 40 loại rau, đến năm 2020 định hướng nâng diện tích lên 16 nghìn ha. Tuy nhiên, việc trước mắt các nhà quản lý cần làm là giải quyết bài toán đầu ra cho sản phẩm RAT.

Thanh Phong