Công ty Phân lân nung chảy Văn Điển

Tháo gỡ điểm nghẽn giúp nông thôn mới về đích đúng hẹn

Hương Giang - 07:31 28/01/2025 GMT+7
(Tapchinongthonmoi.vn) - Việc tháo gỡ các vướng mắc tại địa phương sẽ thúc đẩy quá trình xây dựng nông thôn mới (NTM) đi vào chiều sâu và hoàn thành đúng tiến độ. Theo Văn phòng Điều phối NTM Trung ương, tính đến ngày 20/10/2024, đã có 6.320/8.162 xã (77,4%) được Chủ tịch UBND cấp tỉnh phê duyệt đạt chuẩn NTM; 296 đơn vị cấp huyện thuộc 58 tỉnh, thành phố đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ hoặc đạt chuẩn NTM.
Ông Lê Minh Hoan, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT cho rằng, sản phẩm OCOP hiện mới chỉ có phần “cốt” mà chưa có phần “hồn”. Ảnh Bình Minh

Còn đó những khó khăn…

Những khó khăn mà các địa phương đang gặp phải đã khiến tiến độ triển khai các mô hình chỉ đạo điểm trong các chương trình chuyên đề chậm lại đáng kể. Đơn cử, trong chương trình phát triển du lịch nông thôn, trong tổng số 20 mô hình thí điểm được Bộ NN&PTNT phê duyệt, mới chỉ có 10 mô hình được phê duyệt dự án hoặc kế hoạch, 10 mô hình còn lại vẫn đang trong quá trình hoàn thiện thủ tục. Về chương trình chuyển đổi số trong xây dựng NTM, hướng tới NTM thông minh, hiện vẫn còn 2/63 tỉnh chưa ban hành Kế hoạch thực hiện. 

Ông Nguyễn Hữu Chiến, Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Lạng Sơn cho biết, hiện tỉnh đã có 98 xã đạt chuẩn NTM và đặt mục tiêu trong năm 2024 có thêm 11 xã đạt chuẩn. Tuy nhiên, Lạng Sơn đang đối mặt với một thách thức lớn: Các xã còn lại chủ yếu thuộc khu vực III - vùng đặc biệt khó khăn, khiến việc hoàn thiện các tiêu chí NTM gặp nhiều trở ngại do người dân sống rải rác, hệ thống giao thông chưa hoàn thiện, đời sống kinh tế còn nhiều hạn chế làm chậm quá trình nâng cao thu nhập cho người dân.

Tương tự, theo Sở NN&PTNT Nghệ An, dù huyện Nam Đàn đã được chọn để xây dựng NTM kiểu mẫu, nhưng do nguồn hỗ trợ và nguồn lực địa phương còn hạn chế, mục tiêu đưa huyện đạt chuẩn NTM kiểu mẫu vào năm 2025 có nguy cơ khó hoàn thành. Ngoài ra, các huyện miền núi của tỉnh đang nỗ lực phấn đấu đạt chuẩn NTM nhưng lại bị cắt giảm các chương trình hỗ trợ về giáo dục và bảo hiểm y tế. Thêm vào đó, tiêu chí về nước sạch và môi trường lại không được bao gồm trong chương trình đầu tư công, đặc biệt tại các khu vực miền núi. “Do đó, Bộ NN&PTNT cần kiến nghị với Nhà nước để có các chính sách hỗ trợ phù hợp, nhằm đảm bảo người dân tại các vùng khó khăn này không bị tái nghèo và có thêm động lực hoàn thành mục tiêu NTM “ - ông Nguyễn Văn Đệ, đại diện Sở NN&PTNT Nghệ An đề xuất.

Tỉnh Bình Phước cũng đang gặp nhiều khó khăn trong xây dựng NTM. Một số xã nằm trong mục tiêu đạt chuẩn NTM giai đoạn 2024-2025 nhưng lại vướng vào quy hoạch bôxit, khiến việc đầu tư vào cơ sở hạ tầng như trường học, nhà văn hóa, đường sá… bị đình trệ, dẫn đến chậm tiến độ mà đây đều là các tiêu chí bắt buộc trong quá trình xây dựng NTM. “Hiện tại, Bình Phước vẫn chưa có xã nào đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Thêm vào đó, theo Quyết định số 07/2022/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, việc xây dựng NTM nâng cao không cho phép sử dụng vốn Trung ương, đây là một thách thức lớn đối với tỉnh, bởi nguồn lực địa phương còn hạn chế. Vì vậy, tỉnh rất cần sự hỗ trợ từ Nhà nước để tạo đà cho các địa phương trong việc hoàn thành mục tiêu xây dựng NTM nâng cao” - Bà Trần Thị Tuyết Minh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Phước chia sẻ.

Về tiêu chí giảm nghèo đa chiều trong xây dựng NTM, yêu cầu tỷ lệ hộ nghèo phải dưới 4%, là quá cao và chưa thực sự phù hợp với thực tế tại An Giang. Bà Nguyễn Thị Minh Thúy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang đề nghị Nhà nước cần xem xét lại tiêu chí này để việc thực hiện được thuận lợi và sát với tình hình thực tiễn hơn.

Thi công công trình đường giao thông tại xã Hồng Thái, huyện Văn Lãng, Lạng Sơn. Ảnh minh hoạ

… và các phương án tháo gỡ điểm nghẽn

Theo bà Nguyễn Hoàng Ánh, đại diện Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường, hiện nay chỉ tiêu về môi trường và an toàn thực phẩm trong xây dựng NTM trên cả nước chỉ đạt khoảng 80%, trong khi mục tiêu đến hết năm 2025 là phải đạt 90%. Thời gian còn lại không nhiều, nhưng tiến độ thực hiện rất chậm. Một phần nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do tiêu chí 17 và 18 liên quan đến môi trường hiện đang được hướng dẫn và chỉ đạo bởi nhiều bộ, gây ra bất cập cho các địa phương, khiến cho các tỉnh miền núi phía Bắc, Tây Nguyên và Tây Nam Bộ gặp khó khăn trong việc đạt được các chỉ tiêu này. 

Bên cạnh đó, việc xây dựng NTM liên quan đến đầu tư cơ sở hạ tầng, do đó cần một nguồn vốn lớn. Tiêu chí về môi trường không chỉ đòi hỏi nguồn tài chính mà còn cần sự tham gia tích cực của người dân. Nếu không có sự hợp tác và nỗ lực từ phía cộng đồng, tiêu chí có thể đạt được nhưng sẽ dễ dàng bị vi phạm và không bền vững. Để giải quyết vấn đề môi trường, bà Nguyễn Hoàng Ánh đề xuất các địa phương cần tổ chức tốt công tác phân loại và thu gom chất thải theo Quyết định 925 của Thủ tướng Chính phủ. Trung bình mỗi tỉnh nên có 1-2 mô hình xử lý chất thải rắn cấp tỉnh để từ đó có thể nhân rộng và nâng cao hiệu quả cho tiêu chí môi trường. 

Trong cả nước hiện có một số tỉnh vẫn còn huyện chưa đạt tiêu chí NTM nhưng theo kế hoạch của Thủ tướng Chính phủ, đến năm 2025, các huyện này phải được xóa bỏ tình trạng “trắng” NTM. “Ngân sách Trung ương đã có cơ chế hỗ trợ cho các địa phương này, do đó việc chú trọng xóa huyện trắng NTM là rất cần thiết để tạo thêm động lực cho các huyện. Bên cạnh đó, một số địa phương có xã thuộc khu vực III đang gặp khó khăn trong việc xây dựng NTM, Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ phối hợp với Ủy ban Dân tộc để giải quyết những khó khăn cho các địa phương này” - ông Vũ Ngọc Hưng, Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cho biết.

Liên quan đến tiêu chí giảm nghèo đa chiều, ông Lê Minh Hoan, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT nhấn mạnh, cần tiến hành rà soát và phân tích kỹ lưỡng để xác định nguyên nhân người dân địa phương gặp khó khăn là do thiếu hụt hay nghèo đói ở khía cạnh nào?, từ đó có thể tính toán và hỗ trợ phù hợp. Riêng với tiêu chí về môi trường, hiện vẫn còn gặp khó khăn vì công tác xử lý môi trường vẫn chưa có sáng kiến vượt qua các quy định cứng, dẫn đến hiệu quả môi trường chưa đạt yêu cầu cao. Chương trình OCOP trong xây dựng NTM nhiều địa phương vẫn gặp khó khăn, việc tái đăng ký và đăng ký sản phẩm OCOP 5 sao còn kéo dài. Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhận định, sản phẩm OCOP hiện phần lớn vẫn còn mỏng manh do thiếu “hồn” của sản phẩm, khiến việc tiêu thụ và cạnh tranh trên thị trường gặp khó khăn. Bộ trưởng cũng yêu cầu các địa phương cần phấn đấu để mỗi huyện có ít nhất một xã đạt chuẩn NTM, nhằm tạo động lực cho các xã khác trong huyện.

Việc tổ chức thực hiện các chương trình NTM cần cụ thể và gắn liền với thực tiễn để nhanh chóng tháo gỡ vướng mắc cho người dân và địa phương nỗ lực đưa các xã NTM nâng cao và huyện NTM đã đăng ký hoàn thành đúng thời hạn, bởi cả nước đã mất quá nhiều thời gian do bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19 và bão số 3 vừa qua.
Ông Lê Minh Hoan, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT