Tháng 9 năm 1995, khi tôi đang làm Bí thư chi bộ kiêm Phó Tổng Biên tập Thường trực Báo Nông dân Việt Nam (nay là Báo Nông thôn ngày nay), thì ông Chín Cần (tức Nguyễn Văn Chính), Nguyên Phó Thủ tướng, Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam gọi tôi sang “Trao đổi công việc”.

Gặp ông, sau lời hỏi thăm sức khỏe, ông vào đề ngay: “Hội Nông dân mình đã có tờ báo, nhưng Đảng đoàn và Ban Thường vụ muốn xuất bản thêm một tờ Tạp chí lý luận để bàn sâu về giai cấp nông dân và vị trí, vai trò, nhiệm vụ của Hội Nông dân Việt Nam”. Ông gợi ý: “Tôi biết, anh đã từng công tác ở Ban Tuyên huấn Trung ương, nên Đảng đoàn muốn điều động anh sang xây dựng ở Tạp chí lý luận cho Hội”. Ngừng một lát, ông hỏi tôi: “Anh thấy thế nào? Có đảm đương được không?”. Tôi đáp: “Dạ thưa bác, nếu Đảng đoàn và Thường vụ tin tưởng giao nhiệm vụ thì tôi xin chấp hành và sẽ cố gắng làm”. Nghe tôi nói, ông Chín cười rất tươi, rồi bảo: “Thế là nhất trí nhé. Thôi anh chuẩn bị bắt tay vào làm đi, có gì khó khăn, trở ngại cho tôi biết…”.

Ngày ấy, nhận nhiệm vụ trước ông Nguyễn Văn Chính, nhưng thật sự trong lòng tôi rất lo – Vì quản lý, xuất bản một tờ Tạp chí lý luận nhưng trình độ, nhận thức, sự hiểu biết giai cấp Nông dân, Hội Nông dân Việt Nam của tôi còn rất hạn chế! Hơn nữa, cơ sở vật chất, đội ngũ làm phóng viên, biên tập nội dung Tạp chí cũng rất ít. Và quan trọng hơn là Đề án Nội dung và Giấy phép xuất bản Tạp chí cũng còn chưa có. Tất cả đang là số không! Song, một vấn đề quan trọng, được trao đi đổi lại, bàn luận nhiều nhất, sôi nổi nhất là đặt tên (măng sét) gì cho Tạp chí!?.

Sau khi tôi chuyển sang làm Tạp chí, Báo Nông dân Việt Nam cũng đang xin phép đổi tên “Nông dân Việt Nam” sang “Nông thôn ngày nay”.

Như vậy, Hội Nông dân Việt Nam có hai cơ quan ngôn luận. Báo sẽ đổi tên thành “Nông thôn ngày nay” rồi vậy Tạp chí đặt tên gì? Để vừa không trùng lặp, vừa khẳng định được vị thế của cơ quan Tạp chí vừa thể hiện được tôn chỉ, mục đích và định hướng, quan điểm chính trị của Hội Nông dân Việt Nam.

Qua nhiều cuộc trao đổi, thảo luận, trong “Đề án xuất bản Tạp chí chúng tôi nêu ra một số tên (măng sét) như: “Nông thôn mới”, “Nông dân mới”, “Nông thôn đổi mới”, “Dân việt”…. để báo cáo Đảng đoàn Trung ương Hội và xin ý kiến một số bạn đọc quan tâm. Cuối cùng, cái tên “Nông thôn mới” đã được hầu hết mọi người, trong đó cả Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam – ông Nguyễn Văn Chính nhiệt tình ủng hộ. Một số câu hỏi đặt ra: Vì sao đặt tên “Nông thôn mới” cho tờ Tạp chí lý luận của Trung ương Hội lại tạo được sự đồng thuận, nhất trí của mọi người? Rất đơn giản, bởi sau 10 năm thực hiện đường lối đổi mới toàn diện, sáng tạo của Đảng, bộ mặt và cuộc sống của nông dân, nông thôn đã thay đổi cực kỳ nhanh chóng. Đâu đâu cũng xuất hiện các mô hình, điển hình “nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi”. Hàng loạt cơ sở hạ tầng nông thôn như: Đường, trường, trạm, trại được nâng cấp, xây dựng mới. Đời sống mọi mặt của người nông dân và cư dân sống trên địa bàn nông thôn được nâng lên rõ rệt – Rõ ràng “Nông thôn mới” đang là hiện thực sinh động và trở thành khát vọng, nguyện vọng chính đáng của hàng chục triệu nông dân Việt Nam.

Đó cũng là bức tranh, thực tiễn sinh động để Hội nghị lần thứ VII của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa X ra Nghị quyết chuyên đề về Nông dân, nông nghiệp và nông thôn. Và ngày 5/8/2008, căn cứ vào tinh thần đó, Chính phủ đề ra Chương trình Mục tiêu quốc gia Xây dựng Nông thôn mới với 11 tiêu chí.

Với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự đồng lòng nhất trí của mọi người dân, nhất là hàng chục triệu nông dân và cư dân trên địa bàn nông thôn, Chương trình Mục tiêu quốc gia Xây dựng Nông thôn mới đã đạt được những thành tích rất đáng tự hào. Tính đến tháng 12/2020, cả nước có 12 tỉnh, có 100% xã đạt chuẩn nông thôn mới, 173 cấp huyện của 50 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đạt chuẩn nông thôn mới (26%), cả nước có 5.506 xã (62%) đạt chuẩn nông thôn mới.

Mới đó, mà Nông thôn mới, cái tên gây ấn tượng mạnh, đáng tự hào của tờ tạp chí thông tin, lý luận – cơ quan ngôn luận của Hội Nông dân Việt Nam đã đi được chặng đường dài 25 năm (1996-2021). Bạn đọc rất tự hào vì Tạp chí mang tên Nông thôn mới đã ra đời trước, đi trước Chương trình Mục tiêu quốc gia Xây dựng Nông thôn mới của Chính phủ 12 năm. Điều này thể hiện trí tuệ và tầm nhìn xa của lãnh đạo T.Ư Hội NDVN và những người làm báo của giai cấp Nông dân Việt Nam.

Trải qua 25 năm, với biết bao thăng trầm, biết bao kỷ niệm buồn, vui, nhưng dù ở thời kỳ nào, giai đoạn nào của chặng đường làm báo đáng tự hào nói trên, các thế hệ cán bộ, phóng viên của Tạp chí Nông thôn mới vẫn luôn đoàn kết, không ngừng trau dồi phẩm chất, đạo đức và nghề nghiệp, phấn đấu không mệt mỏi vì mục tiêu xây dựng thành công Nông thôn mới giàu có, hạnh phúc, văn minh.

Lê Hữu Quế

Nguyên Tổng Biên tập Tạp chí Nông thôn mới