Hội nghị giao thương trực tuyến thủy sản được tổ chức nhằm hỗ trợ các địa phương, doanh nghiệp, hợp tác xã cung ứng các sản phẩm thủy sản của Việt Nam tận dụng các ưu đãi của Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) để tăng cường tìm kiếm đối tác, kết nối các cơ hội kinh doanh và xuất khẩu sang thị trường các nước thành viên.

Hiện nay, Việt Nam xuất khẩu thủy sản sang 160 thị trường trên thế giới; trong đó xuất khẩu sang các nước thành viên RCEP chiếm trên 63% thị phần xuất khẩu, chủ yếu sang thị trường các nước ASEAN, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc đều có sự tăng trưởng khả quan. 5 tháng đầu năm 2022, kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đạt khoảng 4,5 tỷ USD, tăng 44,5% so với cùng kỳ; cá tra và tôm đạt khoảng 2,8 tỷ USD.

Tôm đông lạnh Việt Nam chiếm tỷ trọng 22% tổng nhập khẩu tôm của Nhật Bản. Ảnh minh họa Danh Lam/TTXVN)

Ông Lê Hoàng Tài, Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến Thương mại cho biết: Trong xuất khẩu mặt hàng thủy sản, các Hiệp định Thương mại tự do (FTA) trước đây đều yêu cầu xuất xứ thuần túy ở Việt Nam, nhưng với Hiệp định RCEP cho phép con giống, nuôi trồng tại Việt Nam và xuất khẩu mà vẫn được hưởng ưu đãi. Những thành tựu trong thời gian qua là dấu ấn để khẳng định vị trí của ngành thủy sản Việt Nam là một trong những ngành có đủ sức cạnh tranh và có thể thâm nhập mạnh hơn vào thị trường các quốc gia thành viên RCEP.

Phát biểu tại Hội nghị, ông Nguyễn Mạnh Đồng, Bí thư thứ 3, Thương vụ Việt Nam tại Nhật Bản chia sẻ: Nhật Bản là đảo quốc địa hình đồi núi, diện tích đất nông nghiệp hạn chế và luôn nằm trong các quốc gia tiêu thụ thuỷ sản nhiều nhất thế giới. Đây là quốc gia nhập khẩu thuỷ sản llớn thứ 3 cả về lượng và trị giá trên thế giới trong năm 2019. 

Trong 5 năm trở lại đây, các nước xuất khẩu nhiều thuỷ sản nhất vào thị trường Nhật Bản gồm Trung Quốc, Mỹ, Chile, Nga, Việt Nam, Thái Lan. Tôm đông lạnh, cá hồi Thái Bình Dương đông lạnh, phile cá ngừ chế biến… là những loại hàng được Nhật Bản nhập khẩu nhiều nhất. Về xuất khẩu thủy sản Việt Nam sang Nhật Bản năm 2021 tổng trị giá xuất khẩu đạt 1,33 tỷ USD, giảm 7% so với cùng kỳ năm 2020, chiếm 74% trị giá xuất khẩu nhóm hàng nông, thuỷ sản sang thị trường này.

Thống kê từ Hải quan Nhật Bản cho thấy, sản phẩm thuỷ sản mà Việt Nam xuất khẩu nhiều nhất sang Nhật Bản gồm tôm đông lạnh chiếm tỷ trọng 22% tổng nhập khẩu tôm của Nhật Bản; tôm chế biến chiếm 36% tổng nhập khẩu tôm chế biến; bạch tuộc chiếm 38% tổng nhập khẩu bạch tuộc… Đối thủ cạnh tranh của Việt Nam tại thị trường Nhật Bản với mặt hàng tôm, cua là Indonesia, Ấn Độ, Trung Quốc…

Bà Nguyễn Thị Thu Thuỷ, Phó Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ Xuất khẩu, Cục Xúc tiến Thương mại cho biết: Bên cạnh thuận lợi, Hiệp định RCEP đã mang tới những sức ép cạnh tranh đối với hàng thủy sản. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp thủy sản phải chủ động để thích ứng, nỗ lực chinh phục, biến thách thức thành cơ hội. Các doanh nghiệp Việt Nam cần phải tìm hiểu thật kỹ quy tắc xuất xứ, quy tắc xuất xứ cộng gộp nội khối. Ngoài, các doanh nghiệp cần đáp ứng tốt các quy định về biện pháp vệ sinh và kiểm dịch động - thực vật (SPS) và rào cản kỹ thuật trong thương mại của các nước nhập khẩu đối với sản phẩm thủy sản. Đây đang là khâu yếu của thủy sản Việt Nam.

Theo Bộ Công Thương, Hiệp định RCEP chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2022 đang mở ra những cơ hội mới cho các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản tham gia các chuỗi giá trị và sản xuất mới trong khu vực; giúp doanh nghiệp có thể đẩy mạnh xuất khẩu các mặt hàng thủy sản vào thị trường các nước thành viên, nhờ quy tắc xuất xứ được nới lỏng.