Bản Hua Tạt (xã Vân Hồ, huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La) hôm nay đã được nhiều người biết đến không chỉ bởi nơi đây tập trung phát triển du lịch mà Hua Tạt ngày nay còn có rất nhiều điển hình tiên tiến xóa nghèo – làm giàu chính đáng; trong đó có chàng thanh niên người Mông – Tráng A Chu.

Anh Tráng A Chu  được sinh ra và lớn lên tại bản Hua Tạt. Từ nhỏ, anh A Chu đã thấm nhuần những lời hay của cha, chú; lại được nuôi ăn học đầy đủ, chàng kỹ sư tốt nghiệp đại học Bách khoa Hà Nội quyết tâm đem kiến thức, cái hay, cái đẹp về dựng xây quê hương.

Nhớ lại những ngày đầu khởi nghiệp làm du lịch, anh A Chu bồi hồi: “Khi mới ra trường, tôi đi đến đâu cũng không xin được việc, bởi chỉ tiêu ở huyện đã hết. Nhưng tôi cũng thấy rằng mình không thể tiếp tục cuộc sống lên nương làm rẫy, đầu năm vay tiền cuối năm trả nợ không còn đồng nào. Cứ thế thì bao giờ mới thoát được nghèo. Đúng lúc ấy, huyện Mộc Châu mời chuyên gia lên khảo sát để phát triển du lịch gắn với nông nghiệp. Tôi may mắn được tham dự và lập tức nhận ra đây là con đường phát triển của mình rồi. Thế là, 2 vợ chồng tôi quyết định đi vay vốn để làm du lịch”. 

Vạn sự khởi đầu nan, ban đầu, người trong nhà không ủng hộ, bố anh cũng đang ốm nặng. Thuyết phục được gia đình, xây được homestay thì cũng chật vật xoay xở vì nghèo, lại chưa có kinh nghiệm. Bản Hua Tạt của những năm ấy vẫn còn tệ nạn ma túy nên hai vợ chồng phải thức đêm trông đồ, ban ngày vẫn phục vụ bình thường…

Bước qua những ngày gian khó, sau 10 năm đầu tư, homestay của A Chu ngày càng phát triển, được đầu tư về cả quy mô, chất lượng dịch vụ. Homestay A Chu đã trở thành địa chỉ "đỏ" của khách du lịch trong và ngoài nước mỗi khi đến với Vân Hồ, Sơn La. Đặc biệt, cuối tháng 5/2022, homestay A Chu còn vinh dự được Thủ tướng Phạm Minh Chính ghé thăm nhân chuyến đi công tác Tây Bắc. 

Không chỉ là người tiên phong làm du lịch ở bản Hua Tạt, anh A Chu còn giúp đỡ anh em, bà con họ hàng trong bản và nhiều bản khác ở Mộc Châu (Sơn La), Mai Châu (Hòa Bình)... cùng phát triển mô hình du lịch cộng đồng.

Thấy Tráng A Chu làm tốt, bà con trong bản cũng tự bảo nhau học gương A Chu từ việc giữ nhà sàn, hướng dẫn du khách cách vẽ hoa văn bằng sáp ong đến trồng thêm hoa cỏ, học cách dùng mạng xã hội để quảng bá du lịch. Bà con có thêm việc làm ngoài chuyện đồng áng, nhà có thêm của ăn của để, bản Hua Tạt, vì thế cũng bừng lên sức sống mới. 

Chia tay anh Tráng A Chu, chúng tôi đến với HTX Nông nghiệp A Cao trong xã Vân Hồ, do ông Tráng A Cao làm Giám đốc. Hợp tác xã đã có 3 sản phẩm VietGAP, tích cực áp dụng các thành tựu khoa học - kỹ thuật vào quá trình sản xuất. Nông sản của HTX có đầu ra tốt, đem lại nguồn thu nhập ổn định cho các hộ thành viên.

“Bản Hua Tạt giờ đã thay đổi nhiều lắm. Bà con đi nhiều, biết nhiều rồi nên chịu khó học hỏi, phấn đấu làm kinh tế. Giờ xây dựng bản nông thôn mới, bà con sẵn sàng đóng góp tiền, ngày công. Bản chúng tôi đã thống nhất dùng tiền hỗ trợ bảo vệ rừng của bản để cứng hóa đường nội bản, xây dựng nông thôn mới. Cứ mỗi năm một chút, thế là có con đường khang trang rồi”, ông Tráng A Cao, Phó Bí thư chi bộ bản Hua Tạt, Giám đốc hợp tác xã Nông nghiệp A Cao nói với chúng tôi như vậy. 

Từ một huyện miền núi nghèo, diện mạo Mường La ngày nay đang ngày đổi mới, bứt phá trên các lĩnh vực. Chưa đầy 2 năm thực hiện nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện Mường La lần thứ XXI, nhiệm kỳ 2020-2025, huyện Mường La đã không nằm trong danh sách huyện nghèo theo Quyết định số 353/QĐ-TTg ngày 15/3/2022, của Thủ tướng Chính phủ. Năm 2023, tỷ lệ hộ nghèo của huyện còn 14,21%, giảm 3,49% so với năm 2022. Đây là thành quả của sự vào cuộc tích cực, năng động, sáng tạo từ cấp ủy, chính quyền, quyết tâm, nỗ lực thoát nghèo của Nhân dân huyện Mường La.

Xã Ngọc Chiến là một trong những điểm sáng của huyện Mường La về nỗ lực thoát nghèo, vươn lên làm giàu. Xuất phát điểm là xã vùng III, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đặc biệt khó khăn, Ngọc Chiến ngày nay đã “thay da đổi thịt”, được biết đến với cái tên “miền cổ tích”. 

Từ đời sống tự cung tự cấp, con đường liên xã, liên bản, nội bản tại xã Ngọc Chiến đã được khơi thông, đầu tư cứng hóa. Nhờ có được những giống cây mới như giống nếp Pháng Xiên, hoa tươi, rau – củ - quả… bà con không còn tình trạng đói giáp hạt mà còn có nhiều nông sản để bán ra thị trường. Người dân không còn tư tưởng ỷ lại, phụ thuộc vào các chính sách hỗ trợ mà nỗ lực vươn lên, chăm chỉ làm lụng, phát triển trồng trọt, chăn nuôi, đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu cây trồng; từng bước nâng cao thu nhập, cái đói cái nghèo đã dần được đẩy lùi. 

Ông Lường Văn Xiên, Chủ tịch Hội Nông dân xã Ngọc Chiến cho biết: "Những năm qua, hội viên, nông dân xã Ngọc Chiến đã tích cực triển  triển khai có hiệu quả các mô hình phát triển kinh tế như: Chăn nuôi đại gia súc, nuôi cá lồng, trồng rau hoa chất lượng cao... Sản xuất nông nghiệp phát triển theo hướng sản xuất hàng hóa, từng bước nâng cao đời sống của nhân dân. 

Xã có mô hình liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ nông sản chủ lực đảm bảo bền vững. Trên địa bàn xã có 10 hợp tác xã đang hoạt động hiệu quả. Tiêu biểu là hợp tác xã Du lịch cộng đồng Ngọc Chiến và hợp tác xã Thành Công với những sản phẩm được công nhận đạt chuẩn OCOP, nhằm gắn du lịch cộng đồng xanh với nông nghiệp xanh. Tính đến tháng 10, xã có 4 sản phẩm OCOP, trong đó có 2 sản phẩm OCOP 4 sao, 2 sản phẩm OCOP 3 sao".

Trong 9 tháng đầu năm, tổng sản lượng lương thực có hạt của xã đạt hơn 7.400 tấn, đảm bảo an ninh lương thực tại chỗ. Xã có hơn 300ha diện tích rau, hoa màu, củ, quả các loại, gần 2.700ha diện tích cây ăn quả trên đất dốc, trong đó có 2.560ha là diện tích cây sơn tra, 60ha mận hậu, 30ha đào chín sớm… Chăn nuôi đàn gia súc, gia cầm tiếp tục duy trì phát triển. Trên địa bàn xã, tổng đàn trâu đạt gần 2.270 con, đàn bò gần 1.170 con, đàn dê hơn 1.000 con, đàn lợn gần 8.840 con, tổng đàn gia cầm khoảng 40.000 con. 

Khai thác và phát triển tiềm năng du lịch xã Ngọc Chiến, UBND xã đã thống nhất ban hành 76 chủ trương liên quan tổng thể trên các lĩnh vực kinh tế - văn hóa, xã hội, an ninh quốc phòng gắn với phát triển du lịch cộng đồng. Đến nay công tác triển khai đã có nhiều kết quả tích cực, thiết thực. Nhiều chủ trương đang tiếp tục triển khai thực hiện được nhân dân ủng hộ cao.

Ông Bùi Tiến Sỹ, Bí thư Đảng ủy xã Ngọc Chiến thông tin: Từ thực hiện hiệu quả các chủ trương, chính sách, đời sống đồng bào vì thế cũng ngày càng được nâng lên. Tính đến cuối năm 2023, thu nhập bình quân của bà con trong xã đã đạt 41,9 triệu đồng/người/năm; tỷ lệ nghèo đa chiều chỉ còn 11,26%. Ngọc Chiến cũng đã được công nhận là xã đạt chuẩn nông thôn mới vào cuối năm 2023. 

Tuy vẫn còn nhiều khó khăn nhưng đất lành cho trái ngọt, từ đẩy đuổi đói nghèo, xã Ngọc Chiến đã vươn lên phát triển kinh tế, xây dựng nông thôn mới. Đời sống của bà con các dân tộc Ngọc Chiến đang ngày càng khấm khá. Mùa Đông năm nay, xã vùng cao rợp sắc vàng ấm no: màu vàng rộm của thóc trong nhà, vàng tròn đầy của trái sơn tra, vàng tươi sáng của những đóa hoa cúc chuồn… gợi mở một tương lai đầy hứa hẹn.

Nhờ có các chính sách đúng đắn thiết thực, công tác dân tộc tại Sơn La đã có những kết quả thực chất, bền vững. Từ đẩy đuổi đói nghèo, bà con được thắp dậy khát vọng phát triển kinh tế, xây dựng quê hương đẹp giàu. Nhiều bản nghèo, xã nghèo, huyện nghèo đã vươn lên xây dựng nông thôn mới, tiến tới nông thôn mới nâng cao, trở thành những miền quê cổ tích. Công tác xóa đói, giảm nghèo trở thành động lực mạnh mẽ trong phát triển kinh tế - xã hội toàn tỉnh. Tuy nhiên, để duy trì những thành tựu đã có, tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác xóa đói, giảm nghèo, vẫn cần có những chính sách, quy hoạch giảm nghèo bền vững phù hợp hơn với yêu cầu nhiệm vụ mới. 

Nội dung này sẽ được phân tích cụ thể hơn tại Bài cuối: Giảm nghèo và làm giàu bền vững./.