Chìa khoá nào giúp Việt Nam thoát khỏi "bẫy" thu nhập trung bình?
Tăng trưởng đang có dấu hiệu “hụt hơi”
GS.TS Phạm Hồng Chương, Hiệu trưởng Trường đại học Kinh tế quốc dân cho biết, trong hơn ba thập kỷ qua, Việt Nam đã chuyển đổi mạnh mẽ từ nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung sang nền kinh tế định hướng thị trường. Từ nền kinh tế đóng và thay thế nhập khẩu, Việt Nam đã trở thành một trong những nền kinh tế có độ mở lớn nhất và định hướng xuất khẩu trên thế giới, chuyển từ nền kinh tế thu nhập thấp dựa vào nông nghiệp sang nền kinh tế có thu nhập trung bình.
Đảng và Chính phủ Việt Nam đã đặt mục tiêu đưa đất nước trở thành quốc gia đang phát triển có thu nhập trung bình cao vào năm 2030 và quốc gia phát triển có thu nhập cao vào năm 2045. Để đạt được mục tiêu này, nền kinh tế sẽ phải tăng trưởng với tốc độ bình quân hàng năm là 7% trong vòng 20 năm tới.
Tuy nhiên, GS. TS. Phạm Hồng Chương đặt vấn đề: “Liệu Việt Nam có thể tiếp tục tăng trưởng nhanh và bền vững, dần bước vào nhóm có thu nhập cao như: Hàn Quốc và Đài Loan đã làm được trong thời gian qua hay lại bước theo vết xe đổ của một số thị trường lân cận như Thái Lan, Malaysia, Indonesia... sau một thời gian dài vẫn loay hoay chưa thể thoát ra khỏi mức thu nhập trung bình hay rơi vào bẫy thu nhập trung bình?”.
Thực tiễn cho thấy, một số xu hướng lớn đang định hình tương lai của Việt Nam. Đó là sự phát triển mạnh mẽ của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, công nghệ số, trí tuệ nhân tạo mang đến cơ hội nâng cao khả năng cạnh tranh và tính bền vững về kinh tế, chất lượng sản phẩm, dịch vụ và quy trình sản xuất, nhưng cũng đồng thời đặt ra nhiều thách thức to lớn như: Gia tăng thất nghiệp; vấn đề về hạ tầng; an toàn, an ninh thông tin; rủi ro về cạnh tranh và tụt hậu...
“Dân số Việt Nam đang già đi nhanh chóng và mức lương đang tăng lên. Thương mại toàn cầu đang suy giảm và các doanh nghiệp phải tuân thủ các yêu cầu nghiêm ngặt hơn về môi trường và xã hội. Suy thoái môi trường, biến đổi khí hậu đang gia tăng. Đại dịch Covid-19, các bất ổn, xung đột chính trị tại nhiều nơi trên thế giới đang đặt ra những thách thức chưa từng có có thể làm suy yếu tiến trình hướng tới các mục tiêu phát triển”, GS.TS Phạm Hồng Chương lo ngại.
Đồng tình với quan điểm trên, GS.TS Ngô Thắng Lợi, Trường Đại học Kinh tế quốc dân cũng cho rằng, quá trình phát triển của Việt Nam cũng bộc lộ nhiều bất cập khi tăng trưởng đang có dấu hiệu “hụt hơi” theo thời gian. Biên độ tăng trưởng đang có xu hướng giảm và chưa đủ mạnh để tạo ra những đột phá trong thực hiện tiến bộ xã hội.
Chất lượng tăng trưởng cải thiện chậm dần (hiệu quả đầu tư, năng suất lao động), nhất là những năm gần đây và ở mức khá thấp so với các nước từng ở cùng thời kỳ như Việt Nam (Hàn Quốc, Nhật Bản…), làm giảm khả năng gia tăng thu nhập của nền kinh tế.
Nguyên nhân của tình trạng này có nhiều, trong đó, GS.TS. Ngô Thắng Lợi nhấn mạnh lý do mô hình phát triển theo hướng dàn đều, hướng đến nhóm người nghèo, vừa không phát huy được động lực của vùng trọng điểm, vừa chưa phát triển được vùng còn yếu kém.
“Các vùng động lực chưa đủ đòn bẩy để phát triển đột phá. Vùng chậm phát triển lại đang bế quan tỏa cảng so với các vùng khác”, GS.TS Ngô Thắng Lợi chỉ rõ.
Vượt qua thách thức để thoát bẫy thu nhập trung bình
Để đạt được các mục tiêu phát triển cao đã đề ra, GS.TS Ngô Thắng Lợi cho rằng, Việt Nam không thể không tăng trưởng nhanh, nhưng phải gắn với chất lượng tăng trưởng. Điều này đòi hỏi phải có mô hình phát triển hài hòa nhằm đạt tác động tốt nhất từ tăng trưởng cho tiến bộ xã hội. Trong đó, bệ đỡ của phát triển hài hòa chính là thể chế phát triển hài hòa.
Theo GS. TS. Lợi, một trong những định hướng chính sách được đề xuất là phải ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng nhanh cho vùng động lực, đồng thời xây dựng chính sách kết nối vùng động lực với các vùng khác, đặc biệt là các vùng chậm phát triển để họ trực tiếp tham gia quá trình tạo thu nhập.
Đối với doanh nghiệp, ông Ngô Thắng Lợi đề xuất phải tạo ra sân chơi bình đẳng cho cả 3 loại hình doanh nghiệp, chú trọng hơn nữa chính sách cho khu vực tư nhân, đề cao vai trò của các “sếu đầu đàn”, thu hút các doanh nghiệp nhỏ và người dân vào trong quỹ đạo các doanh nghiệp lớn.
Điểm mấu chốt để thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình, theo GS. Trần Văn Thọ, Đại học Weseda Nhật Bản chính là cần tăng liên tục năng suất lao động. Cả tích lũy tư bản và cách tân công nghệ đều quan trọng trong quá trình chuyển từ một nước phát triển trung bình lên vị trí của nước thu nhập cao.
“Tăng trưởng đều đặn, liên tục trong năng suất lao động là yếu tố quan trọng để tránh bẫy thu nhập trung bình. Trong quá trình theo kịp các nước thu nhập cao, chuyển dịch cơ cấu (chuyển nguồn lực từ khu vực năng suất thấp đến khu vực năng suất cao) là lực đẩy quan trọng nhất để tăng năng suất và duy trì cạnh tranh quốc tế. Trong quá trình đó, cả tích lũy tư bản và tiến bộ kỹ thuật/công nghệ đều quan trọng”, GS. Trần Văn Thọ nhấn mạnh.
Theo VOV
-
Mavin chuyển giao kỹ thuật chăn nuôi vịt cho hộ nghèo huyện Thường Xuân -
Mavin nhận Bằng khen của Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam -
Đại hội đồng cổ đông Vinamilk: Cổ đông quan tâm về chiến lược thương hiệu, sản phẩm và phát triển bền vững -
Công ty Bao Lam Hoang Nguyen nhận giải thưởng "Top 10 - Thương hiệu mạnh quốc gia" năm 2024
- Vinamilk tiếp tục có nhà máy trung hoà Carbon, thêm “mảnh ghép xanh” cho tiến trình Net Zero
- Mảng xuất khẩu của Vinamilk khởi sắc nhờ các thị trường chủ lực
- Tập đoàn Mavin lần đầu tiên phát hành báo cáo riêng về "Phát triển bền vững"
- PVFCCo: Tự hào hơn hai thập kỷ là “Hàng Việt Nam chất lượng cao”
- PVFCCo tổ chức thành công phiên họp Đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2024
- PVFCCo: 21 năm vững bước, không ngừng bổ sung động lực mới cho phát triển bền vững
- Thủ tướng yêu cầu thực hiện nghiêm quy định về hóa đơn điện tử trong kinh doanh, bán lẻ xăng dầu
-
Hậu mưa “vàng” giải nhiệt: Các địa phương đề phòng nguy cơ lũ quét, sạt lở đấtTrong ngày 3/5, nhiều địa phương miền Trung và Nam Bộ đã xuất hiện những cơn mưa “vàng” giúp giải nhiệt sau nhiều ngày nắng nóng, khô hạn kéo dài.
-
Chiến thắng Điện Biên Phủ qua góc nhìn của các học giả và bạn bè quốc tếTinh thần đoàn kết, tự lực, tự cường, ý chí quyết chiến, quyết thắng của quân và dân ta trong Chiến dịch Điện Biên Phủ cho đến nay vẫn khiến nhiều bạn bè và các học giả quốc tế ngưỡng mộ.
-
Chính phủ yêu cầu triển khai các biện pháp ngăn ngừa, xử lý ngộ độc thực phẩmGần đây, trên cả nước ghi nhận một số vụ ngộ độc, đặc biệt vụ việc xảy ra ở Long Khánh (Đồng Nai) hôm 30/4 khiến hàng trăm người phải nhập viện điều trị, gây lo ngại trong nhân dân.
-
Hội đồng hành cùng nông dân sản xuất chè hữu cơ(Tapchinongthonmoi.vn) - Chủ động áp dụng những tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất chè sạch theo hướng hữu cơ, thời gian qua, nhiều hội viên nông dân ở Thái Nguyên đã thực hiện phương pháp canh tác này đã giảm được chi phí sản xuất, tăng năng suất, tăng chất lượng sản phẩm và nâng cao hiệu quả kinh tế.
-
Hội nghị tiếp xúc cử tri chuyên đề “Đại biểu HĐND tỉnh với nông dân” năm 2024(Tapchinongthonmoi.vn) – Sáng ngày 03/5 tại thành phố Cao Bằng, HĐND tỉnh Cao Bằng đã phối hợp với UB MTTQ tỉnh Cao Bằng, Hội Nông dân tỉnh Cao Bằng để tổ chức hội nghị tiếp xúc cử tri chuyên đề “Đại biểu HĐND tỉnh với nông dân” năm 2024; Ngoài điểm cầu tại thành phố Cao Bằng, hội nghị còn được tổ chức theo hình thức trực tuyến tới 9 điểm cầu ở 9 huyện trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
-
Từ 1/7, chỉ sử dụng duy nhất tài khoản VNeID khi thực hiện dịch vụ công trực tuyếnPhó Thủ tướng Trần Lưu Quang yêu cầu các bộ, ngành, địa phương khẩn trương hoàn tất công tác chuẩn bị để thống nhất sử dụng một tài khoản duy nhất là VNeID trong thực hiện dịch vụ công trực tuyến từ ngày 1/7/2024.
-
Thủ tướng chỉ thị triển khai điều hành chính sách tiền tệ năm 2024, tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởngThủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký ban hành Chỉ thị số 14/CT-TTg ngày 2/5/2024 về triển khai nhiệm vụ điều hành chính sách tiền tệ năm 2024, tập trung tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng và ổn định kinh tế vĩ mô.
-
4 tháng đầu năm xuất khẩu nông, lâm, thủy sản đạt hơn 19 tỷ USD(Tapchinongthonmoi.vn) – Thông tin từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, trong tháng 4/2024, giá trị xuất khẩu nông lâm thủy sản đạt 5,14 tỷ USD, tăng 19,7% so với tháng 4/2023; trong đó, nông sản chính 2,83 tỷ USD (tăng 29,2%), lâm sản 1,39 tỷ USD (tăng 18,6%), chăn nuôi 40,8 triệu USD (tăng 5,9%); riêng thủy sản 730 triệu USD (giảm 1,5%).
-
Chỉ đạo sản xuất vụ Đông Xuân và triển khai kế hoạch sản xuất vụ Hè Thu, Mùa và vụ Đông 2024(Tapchinongthonmoi.vn) –Trước tình hình thời tiết bất thường, đảm bảo thắng lợi sản xuất lúa và rau màu vụ Đông Xuân và triển khai tốt kế hoạch sản xuất vụ Hè Thu, vụ Mùa, Cục Trồng trọt đề nghị sở Nông nghiệp và PTNT các tỉnh phía Bắc chỉ đạo sản xuất vụ Đông Xuân 2023 - 2024 và triển khai kế hoạch sản xuất vụ Hè Thu, Mùa và vụ Đông.
-
Thanh Hóa: Nước sông Mã chuyển “màu lạ” khiến cá chết hàng loạt(Tapchinongthonmoi.vn) - Hơn chục ngày qua, thi thoảng nước sông Mã đoạn chảy qua huyện Bá Thước (Thanh Hóa) lại chuyển màu xanh thẫm, đục, mặc dù trời không mưa. Hiện tượng "lạ" này khiến hàng chục lồng cá nuôi trên sông này, xuất hiện cá chết hàng loạt, khiến người dân hoang mang, lo lắng.
-
1 Khát vọng đổi thay và tinh thần phụng sự Tổ quốc của người đảng viên nông dân vùng biên giới -
2 Thanh Hóa: Người dân dựng lều phản đối xây dựng bãi tập kết rác thải -
3 Thanh Hóa: Bàn giao thiết bị hỗ trợ nông dân xây dựng mô hình xử lý rác thải thân thiện môi trường -
4 Kỳ 4: Trao kỷ vật… nhận tri ân -
5 Phát triển bền vững chuỗi giá trị sản phẩm trong khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã