Chính phủ, Quốc hội phối hợp trong lập pháp ngày càng chặt chẽ, hiệu quả và kịp thời

Sự phối hợp giữa Chính phủ, Quốc hội ngày càng chặt chẽ, hiệu quả và kịp thời - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Sáng 24/5, tiếp tục chương trình nghị sự tại Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng đã trình Quốc hội dự kiến Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023, điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2022 (Chương trình).

Xây dựng pháp luật liên tục, hiệu quả, không gián đoạn

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, năm 2021 và những tháng đầu năm 2022 có một số yếu tố đặc thù tác động không nhỏ đến công tác lập và thực hiện Chương trình.

Năm 2021 là năm chuyển giao nhiệm kỳ của Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ, cũng như nhiều cơ quan khác ở Trung ương và địa phương. Năm 2021, tuy tổ chức 3 kỳ họp Quốc hội, nhưng kỳ họp thứ 11 Quốc hội khóa XIV và kỳ họp thứ nhất Quốc hội khóa XV chủ yếu tập trung cho công tác tổng kết nhiệm kỳ và công tác nhân sự.

Bên cạnh đó, dịch COVID-19 bùng phát mạnh với nhiều diễn biến phức tạp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động bình thường của các cơ quan Nhà nước, đời sống, sinh hoạt của nhân dân. Trong bối cảnh đó, công tác lập và triển khai Chương trình tiếp tục có nhiều cải tiến, đổi mới thiết thực, hiệu quả và đạt được kết quả tích cực.

Đó là, việc triển khai Chương trình được tiến hành chủ động, linh hoạt, bám sát chủ trương của Đảng và yêu cầu thực tiễn, kịp thời giải quyết những vấn đề cấp thiết do thực tiễn cuộc sống đặt ra. Lần đầu tiên trong lịch sử lập pháp của Nhà nước ta, ngay tại kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XV, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã chủ động đề xuất, trình Quốc hội quyết định trong nghị quyết kỳ họp các biện pháp đặc biệt, đặc thù, chưa có tiền lệ, trao quyền mạnh mẽ cho Chính phủ quyết định và tổ chức thực hiện các giải pháp cấp bách để kịp thời ngăn chặn dịch bệnh lây lan; ủy quyền cho UBTVQH xem xét, quyết định trong thời gian Quốc hội không họp các biện pháp cần thiết chưa được luật quy định hoặc khác với quy định của luật nhằm kịp thời phòng, chống dịch bệnh, bảo vệ sức khỏe, tính mạng của nhân dân, bảo đảm an sinh xã hội, tháo gỡ khó khăn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh.

UBTVQH đã ban hành 7 nghị quyết điều chỉnh, bổ sung vào Chương trình các dự án luật, pháp lệnh, nghị quyết cần thiết, cấp bách, cần ban hành sớm.

Đầu năm 2022, theo đề nghị của UBTVQH, Quốc hội đã tổ chức kỳ họp bất thường lần thứ nhất xem xét, thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 9 luật, thông qua một số nghị quyết có ý nghĩa quan trọng nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn trước những diễn biến mới.

Trong bối cảnh khó khăn do đại dịch COVID-19 gây ra, Quốc hội, Chính phủ và các cơ quan đã chủ động, linh hoạt đổi mới phương thức hoạt động, sáng tạo trong triển khai thực hiện chức năng, nhiệm vụ, như làm việc từ xa, tổ chức các phiên họp, hội nghị, hội thảo trực tuyến để xem xét, cho ý kiến, thẩm định, thẩm tra, tiếp thu, chỉnh lý các dự án luật, nghị quyết.

Quốc hội đã tổ chức các kỳ họp theo hình thức trực tuyến kết hợp với trực tiếp để kịp thời xem xét, quyết định các nội dung thuộc thẩm quyền, bảo đảm tiến độ, chất lượng, thực hiện có hiệu quả chương trình công tác lập pháp, đáp ứng các yêu cầu thực tiễn phát sinh.

Lần đầu tiên Đảng đoàn Quốc hội cùng Chính phủ và các cơ quan, tổ chức xây dựng, trình Bộ Chính trị xem xét, thông qua Đề án định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV, và ban hành Kết luận số 19-KL/TW làm cơ sở quan trọng để các cơ quan, tổ chức chủ động thực hiện các nhiệm vụ lập pháp được giao.

Đến nay, nhiều nhiệm vụ lập pháp đã được các cơ quan hoàn thành việc nghiên cứu, rà soát và đã chuyển thành các đề nghị xây dựng luật, pháp lệnh, nghị quyết trình Quốc hội, UBTVQH. Trong đó có một số luật, pháp lệnh đã được Quốc hội, UBTVQH thông qua, kịp thời đáp ứng yêu cầu của thực tiễn. Một số dự án luật, nghị quyết đã được đưa vào Chương trình và nhiều đề nghị xây dựng luật đang được Chính phủ đề xuất đưa vào Chương trình năm 2023, bổ sung Chương trình năm 2022.

Trách nhiệm của Quốc hội, UBTVQH, Chính phủ và các chủ thể khác trong quy trình lập pháp tiếp tục được tăng cường. Công tác phối hợp giữa các cơ quan của Chính phủ, Quốc hội và cơ quan, tổ chức có liên quan ngày càng chặt chẽ, hiệu quả và kịp thời hơn.

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ dành nhiều thời gian và sự quan tâm hơn cho công tác xây dựng thể chế. Ngoài các phiên họp thường kỳ, Chính phủ đã tổ chức 6 phiên họp chuyên đề về xây dựng pháp luật, tổ chức Hội nghị toàn quốc về công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế.

Việc cho ý kiến, thông qua các dự án luật, pháp lệnh, dự thảo nghị quyết do các bộ soạn thảo trình UBTVQH, Quốc hội được Chính phủ chú trọng, xem xét kỹ lưỡng, chặt chẽ hơn. Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt công tác rà soát, trình Quốc hội, UBTVQH quyết định sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ hoặc xử lý theo thẩm quyền các văn bản có mâu thuẫn, chồng chéo, thiếu thống nhất, không còn phù hợp với thực tiễn, gây cản trở, khó khăn cho hoạt động đầu tư, kinh doanh và đời sống của nhân dân.

Như vậy, công tác xây dựng pháp luật được bảo đảm liên tục, hiệu quả, không bị gián đoạn do việc chuyển giao nhiệm kỳ của các cơ quan Nhà nước. Chương trình xây dựng pháp luật năm 2021 và các tháng đầu năm 2022 được triển khai thực hiện nghiêm túc, hoàn thành vượt chỉ tiêu đề ra, góp phần tích cực hoàn thiện hệ thống pháp luật đồng bộ, thống nhất.

Sửa đổi Luật Đất đai là rất cấp thiết

Trên cơ sở xem xét đề nghị của Chính phủ, báo cáo thẩm tra của Ủy ban Pháp luật, ý kiến tham gia thẩm tra của Hội đồng Dân tộc, các ủy ban khác của Quốc hội và theo quy định tại Điều 51 của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, UBTVQH đã quyết định bổ sung vào Chương trình năm 2022 các dự thảo Nghị quyết của Quốc hội. Đồng thời, qua xem xét, đánh giá việc thực hiện Chương trình năm 2022, xuất phát từ yêu cầu thực tiễn và chất lượng chuẩn bị của các cơ quan, UBTVQH trình Quốc hội dự kiến Chương trình năm 2023

Như vậy, nếu được Quốc hội thông qua thì Chương trình năm 2022 sẽ là:

Tại kỳ họp thứ 3 (tháng 5/2022): Trình Quốc hội thông qua 5 luật, 4 nghị quyết; cho ý kiến 6 dự án luật.

Tại kỳ họp thứ 4 (tháng 10/2022): Trình Quốc hội thông qua 7 luật (gồm 1 luật theo quy trình tại một kỳ họp mới được bổ sung, 6 luật đã có trong Chương trình); cho ý kiến 7 dự án luật.

Dự kiến Chương trình năm 2023 là:

Tại kỳ họp thứ 5 (tháng 5/2023): Trình Quốc hội thông qua 6 luật đã được Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp thứ 4 và nghị quyết về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024; cho ý kiến 6 dự án luật.

Tại kỳ họp thứ 6 (tháng 10/2023): Trình Quốc hội thông qua 6 luật đã được cho ý kiến tại kỳ họp thứ 5; cho ý kiến 2 dự án luật.

Trong Chương trình năm 2022, về dự án Luật Đất đai (sửa đổi), Chính phủ đề nghị lùi thời hạn trình Quốc hội đối với dự án Luật này đến khi có chủ trương, định hướng, chỉ đạo của Trung ương về đổi mới chính sách, pháp luật về đất đai.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, UBTVQH nhận thấy, yêu cầu sửa đổi Luật Đất đai là rất cấp thiết để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình thi hành Luật; đáp ứng yêu cầu huy động và sử dụng hiệu quả nguồn lực đất đai để thúc đẩy sản xuất kinh doanh, phát triển kinh tế-xã hội; đồng thời, tạo cơ sở để sửa đổi, bổ sung đồng bộ, khắc phục những hạn chế, bất cập trong các văn bản luật khác có liên quan.

Tuy nhiên, đây là dự án luật lớn, có nhiều nội dung phức tạp, cần nghiên cứu, chuẩn bị kỹ lưỡng. Mặt khác, Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII (tháng 5/2022) mới tổng kết thực hiện Nghị quyết số 19-NQ/TW để ban hành Nghị quyết mới, nên cần có thêm thời gian để nghiên cứu, thể chế hóa đầy đủ chủ trương, chính sách của Đảng, hoàn thiện dự án Luật.

Do đó, UBTVQH đề nghị Quốc hội cho phép lùi thời hạn trình dự án Luật này từ kỳ họp thứ 3 sang kỳ họp thứ 4 và vẫn giữ quy trình xem xét, thông qua tại 3 kỳ họp Quốc hội (cho ý kiến tại kỳ họp thứ 4 và thứ 5, thông qua tại kỳ họp thứ 6).