Tọa lạc tại phường Phú Thứ, quận Cái Răng hơn 200 năm, đền Xẻo Kè là địa chỉ đỏ cách mạng của TP.Cần Thơ, là nơi sinh hoạt tín ngưỡng của nhân dân trong vùng. Nhưng, chỉ vì lấy đất phân lô bán nền xây biệt thự, CTCP Nam Long-Hồng Phát đã cho người phá hủy, san bằng ngôi đền, gây bức xúc dư luận.   

Họ đã lén lút phá hủy một niềm tin

4 giờ sáng ngày 11/5/2019, khi mọi người còn đang say giấc, bất ngờ CTCP Nam Long- Hồng Phát đưa người và cơ giới tập kích san bằng ngôi đền Xẻo Kè. Trời sáng, khi người dân còn chưa hiểu chuyện gì thì nhận ra sự thật kinh hoàng. Ngôi đền tồn tại hơn 200 năm gắn với bao thế hệ cha ông của họ giờ chỉ còn là một khoảng trống tan hoang.

Nhiều người dân không kiềm lòng đã thốt lên: “Ác nhơn quá, nơi thờ cúng mà sao làm vậy!”. Còn Ban quản lý đền chỉ biết kêu trời. Trên mắt họ lăn dài những giọt nước mắt bất lực. Ông Đào Quang Từ -nguyên Phó Chủ tịch UBMTTQ TP.Cần Thơ đã thốt lên: Ngôi đền không những là nơi thờ cúng tín ngưỡng dân gian, mà còn là nơi giáo dục lý tưởng cách mạng cho các thế hệ mai sau về niềm tin đối với Đảng.

Cuốn “Lịch sử Đảng bộ xã Phú An 1930-1975” ghi rõ: Miếu Xẻo Kè là nơi chiêu mộ huấn luyện nghĩa binh Phú An trước khi gia nhập khởi nghĩa do Trương Công Định, Nguyễn Trung Trực lãnh đạo. Là nơi hun đúc bảo vệ và cung cấp những hạt giống cho Đảng, cất giấu tài liệu vũ khí cho cách mạng qua hai cuộc kháng chiến chống Pháp-Mỹ. Theo những bậc cao niên trong vùng và nguyên lãnh đạo TP.Cần Thơ, đền Xẻo Kè đã có lịch sử hơn 200 năm. Được xây dựng từ thời khẩn hoang mở đất để thờ các vị thần gắn liền với nghề nông như Thần Nông, Thần Hoàng… Sau đó được gia đình dòng họ Đào ở đây cải tạo lớn hơn. Là di tích lịch sử cách mạng gắn liền với nhân dân 6 xã ven sông Hậu trong thời kỳ chống Pháp, Mỹ đến nay.

Chính vì vậy, ngay từ năm 2003, lúc bấy giờ ông Trần Thanh Mẫn là Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cần Thơ đã ký quyết định số 3927/UB ngày 30/9/2003 công nhận đền Xẻo Kè là địa chỉ đỏ, yêu cầu các cơ quan chức năng sớm thực hiện các trình tự thủ tục để công nhận là di tích lịch sử. Biên bản làm việc ngày 26/5/2016 giữa Sở VHTT&DL với Ban quản lý di tích thành phố và gia đình ông Đào Quang Từ về việc thống nhất vị trí của đền Xẻo Kè, để thực hiện thủ tục xếp hạng là di tích lịch sử – văn hoá cấp thành phố. Ông Đặng Thái Hoà -Phó giám đốc Sở VHTT&DL Cần Thơ cho biết: “Đền Xẻo Kè đã có đủ tiêu chí để tiến hành hồ sơ đề nghị xếp hạng là di tích lịch sử – văn hoá cấp thành phố”.

Trái lòng dân, sai chỉ đạo

Việc làm “phá đền lấy nền” của CTCP Nam Long- Hồng Phát đã khiến dư luận bức xúc, cho rằng doanh nghiệp này cố tình không thực hiện ý kiến chỉ đạo của UBND TP.Cần Thơ, và trái với mong muốn của người dân địa phương trong việc xử lý đền Xẻo Kè.

Trước đó, ngày 23/3/2016, Chủ tịch UBND TP.Cần Thơ đã có quyết định số 754 về việc phê duyệt chỉnh sửa quy hoạch tỉ lệ 1/500 KDC lô 8C Khu đô thị Nam Sông Hậu,  khu vực quy hoạch bao gồm luôn phần đất có ngôi đền Xẻo Kè tọa lạc. Ngày 15/4/2017, hàng trăm cán bộ lão thành và người dân TP.Cần Thơ ký đơn gửi đơn đến UBND TP.Cần Thơ kiến nghị giữ lại đền Xẻo Kè. Sau đó, UBND TP.Cần Thơ đã nhiều lần ra văn bản, đề nghị các cơ quan chức năng điều chỉnh vị trí đền, khi di dời đều phải tuân thủ theo nguyên tắc đảm bảo giữ gìn và trùng tu ngôi đền Xẻo Kè.

Trong văn bản số 1614/VPUB- BTCD ngày 19/5/2017 do ông Hồ Văn Gia – Chánh Văn phòng UBND TP.Cần Thơ thông báo ý kiến của Chủ tịch UBND TP.Cần Thơ đến các sở ban ngành liên quan: Về việc sớm xúc tiến việc xây dựng và trùng tu ngôi đền Xẻo Kè mà CTCP Nam Long- Hồng Phát đã thống nhất từ trước. Ngày 13/9/2017, Văn phòng UBND TP.Cần Thơ có công văn số 3061/ VPUB-XDDT do ông Nguyễn Thành Sích -Phó chánh Văn phòng ký, đã nêu: Việc trùng tu xây dựng mới đền Xẻo Kè đề nghị thực hiện đúng cam kết với chủ đầu tư.

Thế nhưng, ngày 15/5/2019 khi tiếp xúc với Làng Mới, ông Trần Thanh Tùng – Phó giám đốc CTCP Nam Long- Hồng Phát, cho rằng: Việc đập bỏ đền Xẻo Kè vì TP.Cần Thơ đã cho phép Công ty thực hiện dự án KDC lô 8C. Bên cạnh đó, việc đền bù cũng đã thực hiện xong từ trước. Ngôi đền chỉ là nơi thờ cúng của gia đình, khi xưa các cán bộ lão thành từng có dịp dừng chân, bây giờ gặp nhau nhắc lại, không phải là di tích theo quản lý của Luật Di sản Văn hóa.

Ông Phạm Duy Khương – nguyên Thường vụ Tỉnh ủy Cần Thơ trước 1975, trong đơn kiến nghị gửi các cơ quan ở TP.Cần Thơ từ năm 2018 đã khẳng định: “Nơi đây có bề dày lịch sử từ thời khai mở đất, thời chống giặc ngoại xâm trước, trong và sau Cách mạng tháng 8, là niềm tự hào không thể nào quên trong tâm khảm của người dân, nhất là các vị bô lão. Đã có nhiều nhân chứng sống hoạt động tại địa chỉ này”.

Cầm lá đơn kêu cứu gửi Làng Mới, cô Đào Thị Huyền Nga – nguyên Chỉ huy Tiểu đoàn biệt động Lê Thị Riêng, nói trong nước mắt: “Cô từng phải mổ 23 lần vì những vết thương tù Côn Đảo nhưng vẫn không đau đớn bằng việc nhìn ngôi đền bị phá hủy như vậy. Khi toàn quốc kháng chiến chống Pháp nổ ra, gia đình đã nghe theo mệnh lệnh “Tiêu thổ kháng chiến” của Đảng, từng phải phá hủy đền để giặc không thể dùng làm nơi đóng đồn, bót. Bao nhiêu năm bom đạn vẫn gìn giữ được, nhưng hôm nay đã không giữ được ngôi đền gắn liền với ký ức cách mạng của nhân dân vùng 6 xã ven sông Hậu”.

Được biết, ngoài ngôi đền Xẻo Kè bị xóa sổ trắng, một vài con rạch nhỏ gần đền nằm trong quy hoạch KDC 8C nay đã không còn thấy dấu vết.

Hoàng Quân