COP29: Một bước lùi trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu

Ngày 24/11, Hội nghị lần thứ 29 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP29) đã bế mạc tại Baku (Azerbaijan) trong sự thất vọng và lo ngại.

Các quốc gia không thể đạt được một thỏa thuận mạnh mẽ về việc chuyển đổi khỏi năng lượng hóa thạch, bất chấp những cam kết trước đó. Đây là một thất bại đáng lo ngại, đặc biệt khi năm 2024 đang trên đà trở thành năm nóng nhất trong lịch sử và các tác động của biến đổi khí hậu ngày càng rõ rệt và tàn phá hơn bao giờ hết.

Bước vào COP29, cộng đồng quốc tế đã kỳ vọng rằng những cam kết về việc giảm dần sự phụ thuộc vào năng lượng hóa thạch sẽ được biến thành hành động cụ thể. Tuy nhiên, sau gần 2 tuần thảo luận, các đại biểu đã không thể nhất trí về một dự thảo quan trọng nhằm thực hiện cam kết "chuyển đổi khỏi năng lượng hóa thạch."

Mặc dù đã có những cuộc tranh luận căng thẳng về vấn đề này, sự mâu thuẫn giữa các quốc gia sản xuất dầu mỏ lớn như Saudi Arabia và các quốc gia dễ bị tổn thương bởi biến đổi khí hậu đã khiến thỏa thuận này bị trì hoãn và cuối cùng bị loại bỏ khỏi chương trình nghị sự.

Bà Laurence Tubiana, “kiến trúc sư” của Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu năm 2015, đánh giá hội nghị tại Baku thiếu đi sự tham vọng cấp bách trong thời điểm hiện nay. Bà cho rằng nguyên nhân gây ra khủng hoảng khí hậu đã rất rõ ràng, nhưng các quốc gia vẫn không dám đối đầu với những "đối tượng gây ô nhiễm" chính là các quốc gia sản xuất dầu mỏ, chỉ vì lợi ích kinh tế ngắn hạn. Điều này cho thấy những cam kết mạnh mẽ trong các cuộc họp trước đó vẫn chưa đủ để tạo ra những đổi thay thật sự.

Một trong những điểm nóng tại COP29 là sự chia rẽ rõ rệt giữa các quốc gia giàu-nghèo. Các nước nhỏ, dễ bị tổn thương, như các quốc đảo và các quốc gia Mỹ Latinh, đã chỉ trích rằng dự thảo về việc giảm thiểu năng lượng hóa thạch đã bị làm mờ đi quá mức, không còn mang tính hành động cụ thể.

Đại diện của Canada bày tỏ sự thất vọng: "Tại hội nghị năm ngoái, chúng ta đã đưa ra những cam kết lịch sử, bao gồm việc chuyển đổi khỏi năng lượng hóa thạch, nhưng năm nay chúng ta không thể biến những cam kết đó thành hành động thực tế."

Bên cạnh đó, các cuộc tranh cãi xung quanh vấn đề tài trợ cũng là một yếu tố quan trọng khiến cuộc đàm phán không thể tiến triển. Dù các quốc gia giàu có đã cam kết hỗ trợ tài chính trị giá 300 tỷ USD mỗi năm cho các nước nghèo, con số này vẫn bị coi là quá thấp và không thể đáp ứng được nhu cầu thực tế. Các quốc gia dễ bị tổn thương đã lên tiếng rằng số tiền này không đủ để giúp họ đối phó với các tác động ngày càng nghiêm trọng của biến đổi khí hậu.

Với tình hình hiện tại, các nhà khoa học cảnh báo rằng mục tiêu kiềm chế mức tăng nhiệt độ Trái Đất ở 1,5 độ C mà các quốc gia đã cam kết trong Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu năm 2015 đang bị đe dọa nghiêm trọng.

Theo nghiên cứu từ Dự án Carbon toàn cầu, lượng khí CO2 từ nhiên liệu hóa thạch trong năm nay đã đạt mức cao kỷ lục, đồng nghĩa với việc đạt được mục tiêu nêu trên ngày càng xa vời.

Bà Natalie Jones - Cố vấn chính sách tại Viện Phát triển bền vững quốc tế - nhận định: "Không đạt được tiến bộ trong việc giảm khí thải đồng nghĩa với việc nỗ lực giới hạn mức tăng nhiệt độ Trái Đất ở 1,5 độ C đang bên bờ vực thất bại."

Thất bại tại COP29 làm dấy lên lo ngại về khả năng tiến triển trong các cuộc họp khí hậu tương lai. Một số chuyên gia cho rằng các cuộc đàm phán sẽ tiếp tục chịu tác động mạnh từ các nhóm lợi ích ngành công nghiệp và các chính trị gia, những người vẫn đang đặt lợi ích kinh tế lên trên sự cần thiết phải hành động nhanh chóng vì khí hậu. Điều này khiến tương lai của những nỗ lực chống biến đổi khí hậu trở nên mờ mịt hơn bao giờ hết./.