Cách bón phân Văn Điển tối ưu cho lúa vụ Xuân 2023

Dẫn đánh giá của Hội Khoa học đất Việt Nam, kỹ sư Nguyễn Tiến Chinh – nguyên cán bộ Trung tâm Khuyến nông tỉnh Thái Bình, chuyên gia có nhiều kinh nghiệm hướng dẫn sử dụng phân bón - cho biết, tổng diện tích tự nhiên phần đất liền Việt Nam khoảng 33 triệu ha,  phân làm nhiều nhóm và loại đất khác nhau, trong đó đất trồng lúa. Trong đó, chân đất chua trũng, lầy thụt chiếm diện tích khá lớn. Ở vùng chua trũng, lầy thụt, đất được hình thành từ sản phẩm bồi tụ phù sa với vật liệu sinh phèn. Đặc điểm cơ bản và cũng là yếu tố hạn chế chính là đất chưa thuần thục, hàm lượng các độc tố như Al⁺³, Fe⁺², Fe⁺³, SO4^-2 cao; pH kaliclorua (KCl) thường thấp 3,5-4.0.

Chọn phân bón ưu việt để giải phóng “chân đất kìm hãm”

“Trong sản xuất nông nghiệp, người ta gọi đây là chân đất kìm hãm hay đất có tính đặc thù – kỹ sư Nguyễn Tiến Chinh phân tích - Lúa Xuân thường bị kìm hãm sinh trưởng đầu vụ, khi có sấm chớp và mưa rào thay nước mới thì cây lúa mới thay lá và đẻ nhánh, vươn lá. Song do đẻ nhánh muộn nên mặc dù đẻ nhiều nhưng ít bông, thậm chí nhiều nơi lúa “trẻ mãi không làm đòng” do quá thiếu lân. Lúa tốt muộn nên bộ lá to, mỏng và thường dư dinh dưỡng cuối vụ dẫn tới nhiều sâu bệnh, thậm chí khi lúa chín lá vẫn chưa chuyển màu vàng, bông lúa vừa có hạt chín, vưa có hạt xanh, ảnh hưởng rất lớn đến năng suất thóc và chất lượng gạo”.

Do vậy, trên đất này, nhà nông cần phải lựa chọn sản phẩm phân bón mang tính kiềm giúp giảm chua và khử độc đất, chọn phân bón có hàm lượng dinh dưỡng lân cao, phân chậm tan, không bị các chất sắt (Fe), nhôm (Al) bám giữ. Thành phần cân đối các chất dinh dưỡng giúp cây lúa vụ Xuân phát triển khỏe mạnh, giảm sâu bệnh, tăng năng suất, chất lượng, giảm chi phí, năng cao hiệu quả, góp phần bảo vệ môi trường.

Về sinh lý và dinh dưỡng cây lúa, đời sống cây lúa có thể phân làm 2 giai đoạn sinh trưởng chính là sinh dưỡng và sinh thực.

Giai đoạn sinh trưởng sinh dưỡng được tính từ lúa gieo mạ đến lúa đứng cái. Vụ mùa, giai đoạn này thường kéo dài khoảng 30-35 ngày tùy giống. Bộ rễ phát triển trong lớp đất nông (khoảng 3-5cm) và theo hướng lan rộng theo độ che phủ của lá lúa, khi bộ lá lúa che kín hàng cũng là lúc bộ rễ lúa đan kín mặt ruộng. Nhiệm vụ chính của cây lúa giai đoạn này là đẻ nhánh, vươn lá, vươn bẹ  nên nhu cầu dinh dưỡng nhiều nhất là đạm, ka ly và ít lân cùng trung, vi lượng… Giai đoạn này cần các loại phân có dinh dưỡng đạm cao, giúp cây lúa đẻ khỏe, vươn lá, vươn thân, dinh dưỡng kali khá cao nhằm “đặt vòng” cho lúa đẻ nhánh vừa phải. Kali giúp tăng hiệu suất quang hợp, tạo ra nhiều sản phẩm hữu cơ; đồng thời kali vận chuyển dòng nhựa luyện về nuôi các nhánh mới đẻ giúp các nhánh phát triển thành bông hữu hiệu, giúp ruộng lúa thông thoáng nhưng khóm lúa gọn, nhiều bông. Ngoài việc cân đối các chất NPK theo nhu cầu cây lúa giai doạn đẻ nhánh, còn đủ mặt các chất trung, vi lượng giúp cây lúa sinh trưởng khỏe mạnh, chống chịu tốt với sâu bệnh và môi trường bất thuận.

Giai đoạn sinh trưởng sinh thực được tính từ lúc phân hóa đòng đến lúa chín. Thời điểm chuyển sang giai đoạn sinh thực được tính từ khi bộ lá lúa đứng hơn, các lá “bằng đầu” hoặc khi lúa bắt đầu cứng gốc, tròn gốc. Từ đây, hình thành lớp rễ thứ 2 phát triển xuống các lớp đất phía dưới. Khi cây lúa trỗ bông là lúc thân cây đạt chiều cao lớn nhất thì bộ rễ cũng xuống lớp đất đế cày và đạt độ  “sâu” lớn nhất. Nhà nông cần cung cấp đủ dinh dưỡng giai đoạn này, giúp quá trình làm đòng, trỗ bông thuận lợi, bộ lá tốt bền và cho bông to, nhiều hạt mẩy. Ngoài các chất trung vi lượng, cây lúa rất cần lân (P) và cân đối đạm (N), kali (K) để phân hóa mầm hoa, giúp cứng gốc, chống chịu sâu bệnh và tích lũy đường bột.

Trên thị trường phân bón hiện nay, theo quan sát của kỹ sư Nguyễn Tiến Chinh, có nhiều loại phân bón, tuy nhiên, phân đa yếu tố NPK Văn Điển được sản xuất từ phân lân nung chảy Văn Điển với đạm urê, kali và một số dinh dưỡng vi lượng có những điểm ưu việt, đáp ứng nhu cầu thiết yếu trong từng giai đoạn sinh trưởng, phát triển của cây lúa.

Phân bón ĐYT NPK Văn Điển chuyên bón thúc cho lúa có nhiều loại công thức khác nhau như:

- Phân đa yếu tố NPK 16:5:17 có hàm lượng N 16%, P₂O₅ 5%. K₂O 17% Mg 5%, SiO₂ 7%, CaO  8%, S 2%,…; hoặc phân đa yếu tố NPK 12:5:10 có hàm lượng N 12%, P₂O₅ 5%, K₂O 10%,   Mg 2%, SiO₂ 4%, CaO 5%... Hiện nay nhiều nơi bà con sử dụng công thức NPK  13:3:10 còn được gọi là Lúa 2 chuyên bón thúc đẻ và thúc đòng cho lúa.

Phân đa yếu tố NPK 5:12:3 , 10:10:5,  10:7:3, 8:8:4  hoặc phân đa yếu tố Lúa 1 chuyên bón lót cho lúa; có đủ, cân đối các chất dinh dưỡng NPK và các chất trung vi lượng cần thiết cho cây lúa giai đoạn làm đòng, trỗ bông và nuôi hạt.

Kỹ thuật bón phân Văn Điển cho lúa Xuân 2023

Theo khuyến cáo của kỹ sư Nguyễn Tiến Chinh, từ đặc thù của thời tiết khí hậu năm 2023, nhà nông nên chú ý sử dụng phân bón cho lúa Xuân như sau:

Bón lót: Tùy thuộc chân ruộng, giống lúa và lượng phân hữu cơ mà nhà nông cần cân đối lượng phân bón lót trong vụ Xuân, trung bình mỗi sào bón khoảng 15-20kg phân ĐYT NPK Văn Điển chuyên bón lót lúa. Ruộng chân cao, cấy lúa ít thóc thì bón ít, ruộng thấp trũng, chua nhiều, cấy lúa nhiều thóc thì bón nhiều. Để phân bón lót được trộn đều và gửi xuống các lớp đất phía dưới, đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng giai đoạn lúa làm đòng và trỗ bông, nhà nông nên nên rải đều phân bón ra ruộng trước khi bừa cấy hoặc trước lượt bừa cuối cùng. Nếu lo mất nước, mất phân  thì có thể rải phân ngay sau khi bừa xong, khi nước còn đục, bùn còn lỏng.

Kỹ sư Nguyễn Tiến Chinh lưu ý: Không nên bón phân lót sau khi nước đã trong, bùn đã lắng. Bởi lẽ bón phân xong, khi đã lắng bùn là các chất dinh dưỡng đã được bám hết vào hạt đất và chìm xuống, trong nước lúc này chỉ còn các chất gây chua phèn, chất gây ngộ độc cho rễ lúa. Vì vậy, để lắng bùn, trong nước 1-2 ngày, tháo bớt nước trong rồi gieo cấy.  Với các loại phân bón tan nhanh khác, khi bón sớm như vậy dễ bị rửa trôi hoặc bị cac chất Fe, Al bám giữ thành chất khó tiêu. Song phân bón Văn Điển thì khác. Khi  được vùi sâu sẽ được “để dành” ở các lớp đất phía dưới, vừa kích thích bộ rễ ăn sâu, vừa đảm bảo đủ dinh dưỡng giai đoạn làm đòng và nuôi đòng, nuôi hạt; tạo điều kiện cho cây lúa cứng cáp, cân đối rễ và thân, giúp cây khỏe, ít sâu bệnh, không đổ ngã, tạo cho bông to, hạt mảy…

Bón thúc: Căn cứ vào chân ruộng, lượng phân đa yếu tố NPK đã bón lót và tình hình sinh trưởng của mỗi giống lúa mà chuẩn bị phân bón thúc cho lúa Xuân 2023 như sau: Ruộng lúa cấy dày, cấy to, chân ruộng thấp trũng… thì nên bón khoảng 10-12kg/sào; ruộng vàn, vàn cao, hay mất nước, cấy giống lúa cao sản, nhà nông cần bón khoảng 12-15kg/sào.

Riêng đối với chân ruộng cao ghềnh, giống lúa cứng thân thì bón thúc làm 2 lần:  Bón phân thúc đẻ cần phải được bón sớm ngay khi lúa ra lá non hoặc ra rễ trắng, bón bằng 60-70% lượng phân bón thúc. Khi cây lúa chuẩn bị phân chia đốt, nhà nông cần bón hết lượng phân còn lại.

Vụ Xuân năm Quý Mão có thể diễn ra trong điều kiện thời tiết diễn biến phức tạp. Vì ngày 9/9 âm lịch năm Nhâm Dần (2022) trời có mưa, sấm rền, theo kinh nghiệm dân gian, “Trùng cửu lôi  thanh – tứ nguyệt hàn”, nghĩa là ngày trùng dương sấm dậy, dự báo năm tới (2023) đến tháng 4 còn có rét muộn, rét nàng Bân. Hơn nữa, năm nay Lập xuân muộn vào ngày 14 tháng Giêng và nhuận tháng 2; ngày mùng 9 tháng Giêng nhằm ngày Mậu Tý “hoàng trùng” (bệnh do trời) - dự báo năm tới nhiều tai ương.

Theo khuyến cáo của kỹ sư Nguyễn Tiến Chinh, để chủ động giúp cây lúa vụ Xuân năm 2023 ở các tỉnh phía Bắc sinh trưởng thuận lợi, giảm sâu bệnh, tăng năng suất, chất lượng.., bà con nông dân cần lưu ý 2 điểm sau đây:

- Thực hiện đúng lịch gieo cấy của địa phương. Theo các chuyên gia Nông nghiệp, vào tiết Lập Xuân mới gieo cấy lúa Xuân.

- Lựa chọn phân bón Văn Điển, sử dụng phân bón đa yếu tố NPK chuyên bón lót và chuyên bón thúc lúa; thực hiện bón lót sâu, bón thuc sớm; không bón thêm phân đơn, không bón phân muộn, không bón rải làm nhiều lần.

Trọng Hòa – Nam Phong