Đề xuất nội dung đổi mới, nâng cao hơn nữa hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát của Quốc hội

Khẳng định ý nghĩa của việc đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả giám sát góp phần xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN của dân, do dân và vì dân, Chủ tịch Quốc hội đề nghị cần bám sát mục tiêu, yêu cầu, rà soát kỹ lưỡng quy định pháp luật, thực tiễn triển khai để có kiến nghị đổi mới cách thức tổ chức giám sát phù hợp.

Cùng dự buổi làm việc có Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương- Trưởng Ban chỉ đạo xây dựng Đề án; Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường; đại diện Thường trực Hội đồng Dân tộc và các cơ quan của Quốc hội, các Ban thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội, lãnh đạo Văn phòng Quốc hội các thành viên Ban Chỉ đạo, Tổ biên tập xây dựng Đề án.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã chủ trì buổi làm việc với Ban Chỉ đạo xây dựng Đề án đổi mới hoạt động giám sát của Quốc hội

Báo cáo tiến độ triển khai xây dựng Đề án, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường cho biết, sau khi được Uỷ ban Thường vụ Quốc hội giao nhiệm vụ tại Nghị quyết số 265/NQ-UBTVQH15 ngày 02/8/2021 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về thành lập Ban Chỉ đạo xây dựng Đề án tiếp tục đổi mới hoạt động giám sát của Quốc hội, Ban Chỉ đạo đã tích cực, chủ động, khẩn trương triển khai các hoạt động để xây dựng dự thảo Đề án. Theo đó, Ban Chỉ đạo đã tổ chức 4 phiên họp, nhiều lần cho ý kiến bằng văn bản, xây dựng văn bản triển khai thực hiện, phân công nhiệm vụ, nghiên cứu chuyên đề; tổ chức các buổi tọa đàm lấy ý kiến về dự thảo Đề án…. Đồng thời đề nghị Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội, các Ban thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các Đoàn đại biểu Quốc hội, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán nhà nước, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các Bộ và cơ quan ngang Bộ, Hội đồng nhân dân các tỉnh/ thành phố báo cáo đánh giá thực trạng, đề xuất, kiến nghị đổi mới hoạt động giám sát của Quốc hội. Trên cơ sở đó, Ban Chỉ đạo nghiên cứu, tiếp thu, giải trình và tiếp tục hoàn thiện Tờ trình, dự thảo Đề án và các văn bản trong hồ sơ Đề án.

Theo Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường, nội dung chính của Đề án gồm các nội dung về sự cần thiết, căn cứ, mục đích, yêu cầu xây dựng Đề án; đánh giá thực trạng hoạt động giám sát theo từng chủ thể giám sát (Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội, các Đoàn đại biểu Quốc hội và đại biểu Quốc hội), khái quát kết quả đạt được và tồn tại hạn chế, nguyên nhân và bài học kinh nghiệm; quan điểm chỉ đạo trong đổi mới hoạt động giám sát và kiến nghị một số giải pháp đổi mới hoạt động giám sát, kiến nghị sửa đổi quy định pháp luật liên quan; trách nhiệm của các cơ quan tổ chức trong thực hiện Đề án.

Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường báo cáo tiến độ triển khai xây dựng Đề án.

Báo cáo một số nội dung trọng tâm đề xuất đổi mới như việc xem xét báo cáo ngân sách nhà nước hàng năm; lồng ghép nội dung phòng chống tiêu cực; tổ chức hoạt động chất vấn tại Kỳ họp Quốc hội, phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; việc lựa chọn số lượng chuyên đề giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội; việc tổ chức hoạt động giải trình tại Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội…Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường cho biết trên cơ sở ý kiến tại buổi làm việc lần này, Ban Chỉ đạo sẽ tiếp tục hoàn thiện các văn bản liên quan để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội trong thời gian tới.

Phát biểu tại buổi làm việc, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, vừa qua Quốc hội đã ban hành Nghị quyết về giám sát chuyên đề của năm 2022 và giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội xây dựng Đề án về tiếp tục đổi mới hoạt động giám sát. Đây cũng là nội dung được đề ra trong Chương trình hành động của Đảng đoàn Quốc hội để thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ 13. Chủ tịch Quốc hội ghi nhận Ban Chỉ đạo xây dựng Đề án đã tổ chức triển khai thực hiện bài bản, công phu, tâm huyết với sự chỉ đạo quyết của liệt của Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương, đã tổ chức lấy ý kiến quy mô rộng, nhiều vòng, kỹ lưỡng.

Nhắc lại mục đích xây dựng Đề án nhằm đánh giá khách quan, toàn diện quy định của pháp luật liên quan đến hoạt động giám sát, thực trạng tổ chức hoạt động giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội và các đại biểu Quốc hội; làm rõ các kết quả đạt được, tồn tại, hạn chế và nguyên nhân, bài học kinh nghiệm. Nghiên cứu đề xuất các nhóm giải pháp, đổi mới cụ thể thiết thực, khả thi nhằm thực hiện tốt quy định của pháp luật về hoạt động giám sát, từng bước khắc phục tồn tại, hạn chế thời gian qua và đề xuất nội dung đổi mới, nâng cao hơn nữa hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát của Quốc hội. Nghiên cứu đề xuất hoàn thiện thể chế pháp luật về giám sát. Tán thành với các nội dung này, Chủ tịch Quốc hội đề nghị tiếp tục rà soát để bảo đảm các nội dung cụ thể trong Đề án bám sát mục tiêu đề ra.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ gợi mở nội dung trao đổi tại buổi làm việc.

Chủ tịch Quốc hội lưu ý bám sát các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến hoạt động giám sát như Luật Tổ chức Quốc hội; Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân; Nghị quyết 85/2014/QH13 về việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, Hội đồng nhân dân bầu hoặc phê chuẩn; Nghị quyết 102/2015/QH13 ban hành Nội quy kỳ họp Quốc hội; Nghị quyết 1075/2015/UBTVQH13 ban hành Quy chế làm việc của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; Nghị quyết 334/ 2017/UBTVQH14 ban hành Quy chế tổ chức thực hiện một số hoạt động giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội và đại biểu Quốc hội…Từ đó đánh giá thực trạng pháp luật, tình hình thực hiện các quy định này, kết quả, khó khăn, vướng mắc, bất cập để có kiến nghị sửa đổi, bổ sung nhằm hoàn thiện quy định pháp luật liên quan.

Nhấn mạnh muốn đổi mới hoạt động giám sát phải gắn với đổi mới, hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến hoạt động này và đổi mới công tác tổ chức thực hiện. Chủ tịch Quốc hội lưu ý các kiến nghị đề xuất của Đề án phải phân định được nhóm giải pháp trong hoàn thiện pháp luật, sửa đổi, bổ sung quy định trong luật, nghị quyết và nhóm giải pháp trong tổ chức thực hiện, điều hành triển khai các hoạt động giám sát. Thực tế nhiều bất cập vướng mắc không phải do luật mà do khẩu tổ chức thực hiện, điều hành, do đó, vướng ở đâu đề xuất giải pháp sửa đổi ở đó, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Tại buổi làm việc, các ý kiến tiếp tục trao đổi thảo luận về thực trạng pháp luật liên quan đến công tác giám sát; tình hình triển khai thực hiện hoạt động giám sát trong thời gian qua, chỉ ra một số tồn tại, hạn chế trong hoạt động giám sát chủ yếu do khâu tổ chức thực hiện. Các ý kiến cũng thống nhất Đề án cần làm rõ các cải tiến đổi mới nổi bật trong hoạt động giám sát thời gian qua để có sự kế thừa.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương- Trưởng Ban chỉ đạo xây dựng Đề án phát biểu tại buổi làm việc.

Đánh giá thực tiễn hoạt động giám sát của Quốc hội, chủ yếu rà soát trong nhiệm kỳ khóa XIV và những năm đầu của nhiệm kỳ khóa XV cho thấy hoạt động giám sát đã thực hiện nghiêm túc quy định pháp luật. Trong công tác chỉ đạo điều hành hoạt động giám sát đã có sự linh hoạt, chủ động cải tiến, đổi mới như việc Quốc hội ủy quyền cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét thành lập các Đoàn giám sát chuyên đề, ban hành kế hoạch, đề cương giám sát. Đặc biệt, đã huy động sự tham gia của các Đoàn đại biểu Quốc hội, Hội đồng nhân dân cấp tỉnh vào giám sát chuyên đề của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Thực tiễn đã chứng minh những sáng kiến, đổi mới này phát huy hiệu quả tích cực. Bên cạnh đó là việc lần đầu tiên tổ chức Hội nghị toàn quốc triển khai công tác giám sát, huy động chuyên gia tham gia Đoàn giám sát, tổ chức hội thảo, tọa đàm lấy ý kiến tham vấn chuyên gia liên quan đến nội dung chuyên đề giám sát; phân công trách nhiệm cụ thể từng thành viên Đoàn giam sát; đổi mới hoạt động chất vấn; nghị quyết chất vấn và trả lời chất vấn quy định rõ ràng cụ thể nhiệm vụ yêu cầu; cải tiến công tác dân nguyện, theo dõi rà soát một số vụ việc cụ thể nổi cộm. Cùng với đó là sự chủ động của Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ và khảo sát, giám sát các vấn đề thực tiễn phát sinh. 

Theo Chủ tịch Quốc hội, chính sự kỹ lưỡng, bài bản, quyết liệt ngay từ trong khâu chuẩn bị và tổ chức triển khai các chuyên đề giám sát tối cao về quy hoạch, về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí… như vậy đã tạo nên những chuyển biến trong thực tế. Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, những chuyển động như vậy cho thấy tác động lan toả của hoạt động giám sát, “không chỉ là chuyển động trong ý thức mà còn cả trong hành động”, vừa góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát của Quốc hội vừa giúp Chính phủ chỉ đạo, đôn đốc, kiểm tra các bộ, ngành thực hiện nhiệm vụ.

Kết luận nội dung buổi làm việc, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ, trên cơ sở các văn bản, tài liệu, dự thảo đã có, tiếp thu ý kiến tại buổi làm việc, Ban Chỉ đao xây dựng Đề án tiếp tục hoàn thiện nội dung và hồ sơ Đề án theo hướng trình Đảng đoàn Quốc hội cho ý kiến. Lưu ý, kết cấu của Đề án bám sát mục đích, yêu cầu đề ra, có đánh giá hệ thống văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến công tác giám sát để từ đó có kiến nghị phù hợp, khi nào nên sửa, sửa nội dung gì; đánh giá tình hình thực tiễn cần làm rõ các mặt tích cực, thành tựu, kết quả nổi bật, bài học kinh nghiệm.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ kết luận nội dung làm việc.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị trước mắt cần cụ thể các đề xuất sửa đổi, bổ sung các Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội liên quan đến công tác giám sát; có kiến kiến nghị về mặt quản lý, tổ chức điều hành, định hướng lớn đổi mới công tác giám sát, chú trọng hậu giám sát như đề xuất việc thành lập đoàn giám sát theo thẩm quyền kiểm tra lại việc thực hiện kiến nghị, nghị quyết giám sát, tăng cường trách nhiệm giải trình, công bố công khai kết quả; cùng với đó là các giải pháp về cơ sở dữ liệu, nhân sự, phối hợp thực hiện và giao nhiệm vụ cụ thể đến các chủ thể liên quan tất cả hướng đến nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh tiếp tục đổi mới nâng cao hiệu lực, hiệu quả giám sát của Quốc hội cũng là góp phần thực hiện mục tiêu xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân và vì dân, gắn với hoàn thiện pháp luật và thực hiện quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước.

Cổng thông tin điện tử Quốc hội