Nâng cao khả năng chống chịu và năng lực thích ứng với biến đổi khí hậu

Biến đổi khí hậu đang là mối đe dọa lớn đối với cuộc sống con người, tác động đến môi trường, tàn phá các nguồn tài nguyên. Tại Hà Tĩnh, trong hai thập kỷ qua, thời tiết có nhiều thay đổi với xu hướng nóng dần lên, xuất hiện nhiều đợt nắng nóng kéo dài, mưa lớn và bất thường, gây lũ lụt, hạn hán và xâm nhập mặn ở nhiều nơi.

Cập nhật từ Đài Khí tượng Thuỷ văn Hà Tĩnh cho thấy, xu hướng biến đổi nhiệt độ không khí tại Hà Tĩnh những năm gần đây có chiều hướng diễn biến phức tạp, thể hiện rõ qua từng giai đoạn: Nhiệt độ trung bình tăng theo thập kỷ từ 0,1 – 0,2 độ C, nhiệt độ trung bình thập kỷ 2000 – 2009 so với 10 - 30 năm trước tăng phổ biến từ 0,3 – 0,6 độ C. Mùa Đông đang có xu hướng ấm dần lên, nhiệt độ trung bình mùa Đông thập kỷ 2000-2009 so với 30 - 50 năm trước tăng phổ biến từ 0,6 – 1,2 độ C, riêng vùng Hương Khê tăng từ 0,7 – 1,4 độ C.

Tình trạng nắng nóng tại Hà Tĩnh trong vòng 20 năm trở lại đây đang có chiều hướng gia tăng. Nắng nóng gay gắt kéo dài, nhiệt độ tối cao (là nhiệt độ cao nhất cho đến nay đo được) phổ biến từ 36 – 40 độ C, có thời điểm vượt ngưỡng 40 độ C. Trong khi đó, lượng mưa lại có xu hướng giảm rõ rệt, mưa có sự biến động lớn cả không gian và thời gian xuất hiện cũng như cường độ, hiện tượng mưa dầm trong vài thập kỷ gần đây ít khi xuất hiện hơn, mùa mưa thường xuất hiện muộn và kết thúc sớm.

Các hiện tượng như bão, lũ, lũ quét, dông sét, lở đất, hạn hán xuất hiện với tần suất và cường độ ngày một lớn. Điều này cho thấy Hà Tĩnh đã và đang phải đối mặt với những diễn biến bất thường của thời tiết, đứng trước những thách thức to lớn. Chế độ mưa thay đổi gây lũ nghiêm trọng vào mùa mưa và hạn hán vào mùa khô; làm gia tăng xâm nhập mặn, thiếu nước tưới trong nông nghiệp. Biến đổi khí hậu cũng làm gia tăng về cường độ và tần suất các cơn bão, giông tố gây lũ lớn và ngập lụt, lũ quét, trượt lỡ đất và xói mòn

BĐKH đã tác động lớn tới nhiều lĩnh vực, lương thực, thực phẩm, sức khỏe và môi trường. Chỉ tính riêng trong tháng 10/2020, Hà Tĩnh liên tiếp xảy ra các đợt mưa lớn gây ngập lụt 42.456 hộ thuộc 118/216 xã, phường, thị trấn, nhất là ở các huyện: Cẩm Xuyên, Thạch Hà và TP. Hà Tĩnh; tình trạng sạt lở đất xảy ra ở nhiều nơi. Mưa lũ đã làm 6 người chết; hơn 6.980ha lúa, cây ăn quả và nuôi trồng thủy sản, rau màu bị hư hại, mất trắng; hàng ngàn gia súc, gia cầm bị chết. Tổng thiệt hại trên 5.300 tỷ đồng.

Trước thực tế đó, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Tĩnh đã ban hành kế hoạch hành động, đề ra các mục tiêu ứng phó với BĐKH giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 trên địa bàn: Xác định cụ thể được các thách thức và cơ hội của biến đổi khí hậu đối với quá trình phát triển của ngành, lĩnh vực và địa phương; Rà soát, điều chỉnh, lồng ghép yếu tố biến đổi khí hậu trong chiến lược, chương trình, quy hoạch, kế hoạch phát triển ngành, vùng, tỉnh; Giảm mức độ dễ bị tổn thương và rủi ro trước tác động của biến đổi khí hậu thông qua nâng cao khả năng chống chịu và năng lực thích ứng của hệ thống tự nhiên, kinh tế và xã hội, giảm thiểu thiệt hại do thiên tai và khí hậu cực đoan gia tăng do biến đổi khí hậu; nâng cao chất lượng tăng trưởng, sức cạnh tranh của nền kinh tế…

Đặc biệt, Ban Thường vụ Tỉnh uỷ Hà Tĩnh hết sức quan tâm, chỉ đạo tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy đảng, chính quyền. Trong đó, lưu ý việc nâng cao trách nhiệm người đứng đầu, đẩy mạnh công tác quán triệt, phổ biến kiến thức về công tác phòng, chống thiên tai cho cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân, coi đây là nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên, vừa cấp bách, vừa lâu dài của các cấp, các ngành và mỗi người dân.

Theo đó, xây dựng quy hoạch, kế hoạch, chương trình phát triển kinh tế - xã hội hằng năm, 5 năm, phải đảm bảo yêu cầu về phòng ngừa, ứng phó với thiên tai, thích ứng biến đổi khí hậu; kết hợp chặt chẽ đa mục tiêu, hạn chế tối đa việc làm gia tăng rủi ro thiên tai và phải thích ứng với đặc điểm của từng vùng, miền khác nhau.

Ngoài ra, việc quy hoạch, xây dựng kết cấu hạ tầng kỹ thuật giao thông, xây dựng, thủy lợi, thủy điện... phải có sự thống nhất giữa các ngành chuyên môn, đảm bảo tuân thủ yêu cầu về phòng ngừa, ứng phó với thiên tai, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Mặt khác, xác định các hình thái thời tiết cực đoan, như siêu bão, mưa lớn liên tục, thời gian dài gây ra ngập lụt sâu, lũ quét, sạt lở đất, lốc xoáy, hạn hán, xâm nhập mặn... ngày càng gay gắt để có giải pháp ứng phó phù hợp đối với từng loại hình cụ thể nhằm giảm thiểu thiệt hại, thích ứng với phát triển bền vững.