![](https://media.tapchinongthonmoi.vn/resize_256x153/mediav2/upload/2024/07/25/namdinh-250724_25072024213936_722.jpg)
Ngành điều và bài toán công xưởng gia công giá trị thấp
Việt Nam sẽ có cơ hội trở thành “trung tâm điều” (cashew hub) của thế giới nếu phát triển được vùng nguyên liệu bền vững, đồng thời tham gia vào khâu chế biến sâu là rang muối và phân phối. Để làm được, ngành điều Việt cần một cuộc cải cách “thay da đổi thịt”, trước mắt phải giảm lệ thuộc nhập khẩu (NK) điều thô và gia tăng tỷ lệ chế biến sâu.
Trên thực tế, ngành điều Việt Nam đang ngày càng phụ thuộc lớn vào nguyên liệu NK, số tiền phải chi để NK nguyên liệu điều thô rất lớn.
Ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc Intimex Group, tính toán: năm 2017, Việt Nam xuất khẩu (XK) 350.000 tấn điều nhân, kim ngạch đạt 3,5 tỷ USD, trong đó sử dụng 1,6 triệu tấn điều thô nhưng NK 1,3 triệu tấn với giá trị 2,5 tỷ USD. Như vậy, thông qua gia công, Việt Nam chỉ thu về chưa tới 1 tỷ USD.
“Chúng ta đầu tư thiết bị chế biến hiện đại, tự động hóa cao nhưng chỉ trở thành nước gia công sản xuất điều lớn nhất thế giới”, ông Nam nói.
Chủ yếu là gia công
Mới đây, Tổng cục Hải quan cũng cho biết nửa đầu tháng 1/2018, cả nước XK 12.518 tấn điều nhân với kim ngạch 128 triệu USD. Tuy nhiên, ngành điều cũng phải NK 51.498 tấn điều thô trị giá gần 120,5 triệu USD.
Các doanh nghiệp (DN) chế biến NK điều nguyên liệu ngày càng tăng từ các nước như Campuchia, Ấn Độ, Bờ biển Ngà, Tây Phi…
Trước đó, năm 2016, Việt Nam NK hơn 1,1 triệu tấn điều thô khiến giá thành sản phẩm tăng cao mà chất lượng lại không ổn định.
Hơn nữa, mặc dù là nước XK điều lớn nhất thế giới, Việt Nam chỉ tham gia vào khâu chế biến sơ, tương đương hơn 30% chuỗi giá trị điều. Phần lợi nhuận lớn nhất vẫn nằm ở khâu chế biến rang muối và phân phối.
![](http://langmoi.vn/wp-content/uploads/2018/01/diep-e1516928880793.jpg)
Trên cả nước có 256 DN chế biến điều, nhưng có tới 119 cơ sở chưa đủ tiêu chuẩn chất lượng quốc tế. Theo Hiệp hội Điều Việt Nam (Vinacas), phần lớn DN có quy mô nhỏ, kim ngạch XK hàng năm dưới 5 triệu USD. Do mới chỉ XK nhân điều nên giá trị gia tăng thấp.
Việt Nam XK điều vào các quốc gia phát triển, có yêu cầu và tiêu chuẩn chất lượng cao đối với thực phẩm NK như Mỹ, châu Âu (EU), Australia…, khả năng đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm kém sẽ làm giảm lợi thế cạnh tranh của các DN.
Thực tế, tại EU và Trung Đông, Việt Nam vấp phải sự cạnh tranh từ Ấn Độ khi đây là những thị trường mà quốc gia này chiếm ưu thế. Đồng thời, ngành điều Việt Nam gặp khá nhiều thách thức khi tham gia vào các thị trường lớn như Mỹ, Nhật Bản. Một phần vì các công ty nhỏ chưa chú trọng đầu tư cho chất lượng do thiếu vốn và trình độ quản lý còn kém, đây là điểm yếu của ngành điều Việt Nam.
Có lẽ nhận thấy các bất lợi trên, năm 2018, Vinacas cho biết sẽ không phấn đấu tăng sản lượng chế biến để nâng cao giá trị XK, mà ngược lại sẽ giảm sản lượng để nâng cao chất lượng.
Cụ thể, sản lượng chế biến XK giảm từ 350.000 tấn điều nhân các loại năm 2017 xuống còn 300.000 tấn. Tương ứng, kim ngạch XK nhân điều giảm từ 3,5 tỷ USD xuống còn 3 tỷ USD.
Ông Nguyễn Đức Thanh, Chủ tịch Vinacas, chia sẻ lý do chính mà các DN đưa ra là Việt Nam đang quá phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu NK. Năm qua, giá điều thô NK đã lên quá cao, bình quân cả năm là 1.954 USD/tấn, tăng tới 23,23% so với giá bình quân điều thô NK năm 2016.
Trong khi đó, do điều thô phải NK chủ yếu từ châu Phi, thời gian vận chuyển dài (khoảng 1 tháng), cộng với thời gian lưu kho ở cảng lâu khiến cho nhiều lô điều thô NK khi mở ra đã có một tỷ lệ không nhỏ bị hư hỏng.
Bên cạnh đó, DN còn phải đối mặt với những rủi ro khác như bị nhà XK yêu cầu đặt cọc trước nhưng không giao hàng nên mất tiền cọc… Những yếu tố trên đã khiến trong năm 2017, dù giá nhân điều XK ở mức kỷ lục (bình quân 9.885 USD/tấn, tăng 21,23% so với năm 2016) nhưng lợi nhuận của DN lại không được như mong muốn.
Giảm sản lượng để tăng chất lượng
Vinacas khẳng định: “Việt Nam sẽ chủ trương tập trung “giảm lượng, tăng chất”, chế biến sâu và phát triển thị trường nội địa trong thời gian tới”.
Tuy nhiên, muốn thực hiện được mục tiêu này cũng như trở thành trung tâm điều thế giới, việc cần làm đầu tiên của ngành điều là phát triển được vùng nguyên liệu bền vững.
Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT) nhận định nguồn cung điều thế giới tăng trưởng chậm là cơ hội cho Việt Nam nếu chúng ta xây dựng được vùng nguyên liệu cho năng suất cao và ổn định, từ đó chủ động điều tiết giá và giảm phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu NK.
Theo Cục Trồng trọt, ngành điều Việt Nam sở hữu nhiều giống điều cho năng suất cao, có thể lên tới 2,5 – 3 tấn/ha. Trong khi đó, kinh nghiệm thế giới cho thấy năng suất điều có thể tăng được 30 – 40% nếu áp dụng đồng bộ khoa học công nghệ trong canh tác tiên tiến, đây là một trong những giải pháp đột phá để phát triển ngành điều.
Ông Đỗ Hà Nam kiến nghị Bộ NN&PTNT nên xem xét mở rộng trồng điều giống cao sản từ 5 đến 10 tấn/ha. “Với giống hiện nay 2 – 3 tấn/ha, giá trên 40.000 đồng/kg, thu nhập 100 triệu đồng/ha, nông dân không ai trồng điều cả”, ông Nam cho biết.
Bên cạnh đó, theo các chuyên gia, cần phát triển các sản phẩm điều chế biến từ sơ chế đến chế biến sâu. Có như vậy, giá trị thu về mới gia tăng.
Hiện nay, ngoài những yếu kém về mặt công nghệ, ngành điều chưa được quan tâm đầu tư một cách có hệ thống mà đang phát triển manh mún, rời rạc, thiếu sự hợp tác liên kết chặt chẽ giữa 4 nhà (Nhà nước, nhà nông, nhà DN và nhà khoa học), dẫn đến các hoạt động sản xuất chưa thực sự đạt hiệu quả đúng với tiềm năng phát triển của ngành.
Cục Trồng trọt đánh giá DN chưa liên kết với nông dân để xây dựng vùng nguyên liệu; chưa hình thành hệ thống thu mua điều trực tiếp từ nông dân, giá cả thiếu ổn định, giá nông dân thực nhận thấp hơn nhiều so với giá công bố.
Vì vậy, thời gian tới, việc tổ chức hợp tác sản xuất trong ngành điều là rất cấp thiết. Chính quyền và các ngành ở địa phương thúc đẩy việc hình thành tổ chức sản xuất của người trồng điều; Vinacas, hội điều các tỉnh vận động DN thành viên xúc tiến liên kết, xây dựng vùng nguyên liệu, cánh đồng lớn. Vinacas chỉ đạo các DN hỗ trợ nông dân nâng cao năng lực về kỹ thuật, ổn định giá mua… để nông dân yên tâm đầu tư sản xuất.
DN kiến nghị rất cần hỗ trợ vốn vay để mở rộng sản xuất. Ông Nguyễn Hà Nam chia sẻ DN hiện nay có cảm giác ngân hàng TMCP tập trung vốn vay cho bất động sản hơn là cho nông nghiệp, có cho vay thì lãi suất lại cao, hạn mức thấp.
“Không hiểu ngân hàng sợ rủi ro hay đây là chính sách của họ? Theo chúng tôi, rủi ro nhỏ hơn nhiều cái mà ngân hàng sẽ được”, ông Nam cam kết.
Cùng với đó, Vinacas cũng kiến nghị Nhà nước cần có những giải pháp hỗ trợ DN đảm bảo chế biến, XK bằng cách có cơ chế, chính sách thông thoáng (trong các lĩnh vực tín dụng, ngân hàng, thuế, hải quan, kiểm dịch thực vật…) nhằm đảm bảo nguyên liệu chất lượng cao phục vụ chế biến XK điều hiệu quả.
Ông Trần Công Khanh – Giám đốc Trung tâm nghiên cứu và phát triển cây điều Viện KHKT nông nghiệp miền Nam
So với tiềm năng năng suất của các giống điều có thể đạt được khoảng 3 – 5 tấn/ha thì năng suất điều cần được cải thiện hơn nữa để gia tăng thu nhập trên đơn vị diện tích trong xu hướng cạnh tranh với các cây trồng khác. Do đó cần có chương trình nghiên cứu lâu dài nhằm chọn tạo được các giống điều thích nghi với điều kiện sinh thái cụ thể của từng vùng và tối ưu hóa quy trình thâm canh điều tổng hợp nhằm khai thác tốt nhất khả năng thích ứng với điều kiện sản xuất khó khăn của cây điều.
Ông Nguyễn Đức Thanh – Chủ tịch Hiệp hội Điều Việt Nam
Việt Nam vẫn chủ yếu XK nhân điều với giá bình quân trong năm 2017 khoảng 10 USD/kg. Tuy nhiên, các sản phẩm giá trị gia tăng từ nhân điều khi bán ở các siêu thị tại các nước giá tới 30 USD/kg. Như vậy, trong chuỗi giá trị của hạt điều, các DN Việt Nam chỉ chiếm khoảng 30%. Phần lớn còn lại thuộc về các nhà rang, chiên quốc tế, các nhà phân phối. Điều này cho thấy các DN Việt Nam đã bỏ ra nhiều vốn để đầu tư nguồn lực chế biến mà lợi nhuận thu về chưa tương xứng.
Lê Thúy
-
Gần 39.800ha cây trồng bị ngập úng do ảnh hưởng mưa bão
-
Phát triển 1 triệu héc ta lúa chất lượng cao: WB cam kết hỗ trợ tài chính
-
Ổi lê Đài Loan tạo nguồn thu ổn định cho dân bản Đọoc Búa
-
Tăng cường các giải pháp kết nối, hỗ trợ kinh tế tập thể phát triển
- Sau mưa lớn kéo dài, hàng chục nghìn hecta lúa ở Nam Định có nguy cơ mất trắng
- Các địa phương thực hiện nghiêm các biện pháp phòng, chống dịch tả lợn châu Phi
- Lúa gạo Việt Nam với mục tiêu minh bạch, trách nhiệm vì cộng đồng và thương hiệu
- Tam Dương triển khai nhiều giải pháp hướng tới một nền nông nghiệp an toàn, bền vững
- TP. Hồ Chí Minh đặt mục tiêu "50% tỷ trọng giá trị sản xuất" cho nông nghiệp công nghệ cao đến 2025
- Phê duyệt Đề án phát triển công nghiệp chuồng trại và xử lý chất thải chăn nuôi
- Đặc sắc mô hình “dứa rừng lim” Tam Đảo
-
Tình cảm của người dân miền Nam tiếc thương Tổng Bí thư Nguyễn Phú TrọngNhững phút cuối cùng của Lễ viếng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, dòng người vẫn tiếp tục đổ về Hội trường Thống Nhất, TP Hồ Chí Minh. Ai cũng mong muốn được cúi mình, nói lời tiễn biệt sau cùng trước anh linh người lãnh đạo đáng kính của đất nước.
-
Điện, thư, thông điệp chia buồn Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từ trầnĐược tin đồng chí Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam từ trần, lãnh đạo cấp cao các nước và tổ chức quốc tế; các Đảng cầm quyền, Đảng Cộng sản trên thế giới, các Đảng đối tác, đã gửi các điện, thư, thông điệp chia buồn đến Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, Chủ tịch nước Tô Lâm, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Nhân dân Việt Nam và gia quyến Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.
-
Lời cảm ơn của Ban Lễ tang Nhà nước và gia đình Tổng Bí thư Nguyễn Phú TrọngNgày 26/7/2024, ngay sau Lễ an táng, Ban Lễ tang Nhà nước và gia đình Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã có Lời cảm ơn.
-
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: “Chiếc áo sờn cũ” trong tâm trí nhân dânChiều nay (26/7), hàng triệu trái tim người dân Việt Nam, kiều bào ở nước ngoài và bạn bè quốc tế đã kính cẩn, nghiêng mình, dành những tình cảm đặc biệt để tiễn đưa Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng - Nhà lãnh đạo Đảng đặc biệt xuất sắc, người đảng viên cộng sản kiên trung, người học trò đặc biệt, người hàng xóm thân thiện, tốt bụng… về nơi an nghỉ cuối cùng.
-
Giáo hội Phật giáo Việt Nam cùng nhân dân cả nước biến đau thương thành sức mạnh đại đoàn kết của toàn dân tộcNhững ngày qua, tin Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từ trần đã khiến cả dân tộc Việt Nam bàng hoàng, tiếc thương vô hạn. Các tổ chức tôn giáo trên cả nước đã có các nghi thức phù hợp với tôn giáo của mình, tưởng niệm Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong đó có Giáo hội Phật giáo Việt Nam. Phóng viên đã có cuộc phỏng vấn với Hòa thượng Thích Thanh Nhiễu, Phó Chủ tịch Thường trực Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam về vấn đề này.
-
Lễ an táng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: Vĩnh biệt người con kiệt xuất của đất mẹ Việt NamChiều 26/7, sau Lễ Truy điệu trang nghiêm, chiếc linh xa đã đưa đồng chí Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam về nơi an nghỉ cuối cùng tại nghĩa trang Mai Dịch trong niềm tiếc thương vô hạn của toàn thể dân tộc Việt Nam.
-
Bão số 2 gây mưa lũ, nông dân Sơn La thiệt hại gần 1.900ha lúa mùaDo ảnh hưởng của bão số 2, nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh Sơn La xuất hiện mưa lớn, gây thiệt hại nghiêm trọng về người, nhà cửa và sản xuất nông nghiệp của bà con nông dân.
-
Gần 1.000 tăng, ni, Phật tử dự lễ tưởng niệm Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Việt Nam Quốc TựSáng 26/7, tại Việt Nam Quốc Tự (Quận 10, TPHCM), Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo (GHPG) Việt Nam TP. HCM tổ chức Lễ tưởng niệm Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng theo nghi thức Phật giáo.
-
Những hình ảnh xúc động tại lễ truy điệu Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng13 giờ ngày 26/7, tại Nhà tang Lễ quốc gia số 5 Trần Thánh Tông, Hà Nội diễn ra Lễ truy điệu Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Gia đình, người thân, họ hàng cùng các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ, lãnh đạo một số quốc gia, bạn bè quốc tế đã vô cùng thương tiếc, tiễn đưa Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng về nơi an nghỉ cuối cùng.
-
Lời phát biểu đáp từ của đại diện gia đình tại Lễ truy điệu Tổng Bí thư Nguyễn Phú TrọngSau Điếu văn truy điệu Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng của Chủ tịch nước Tô Lâm, ông Nguyễn Trọng Trường - đại diện gia đình Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng phát biểu đáp từ.
-
1 Thị trường nông sản ngày 1/7: Giá hồ tiêu tiếp tục “nóng”
-
2 Giá xăng dầu đồng loạt tăng từ chiều 4/7
-
3 Giá xăng dầu tiếp đà tăng mạnh chiều 20/6, xăng RON95-III vượt ngưỡng 23.000 đồng/lít.
-
4 Hội Nông dân Anh Sơn lan toả cuộc vận động ý nghĩa "Viên gạch nghĩa tình"
-
5 Giá xăng dầu đồng loạt giảm từ chiều 11/7