Kiến nghị bổ sung "hộ trực tiếp sản xuất nông nghiệp được sử dụng đất ổn định, lâu dài" vào dự thảo Luật Đất đai 2013 (sửa đổi)

Luật sư Nguyễn Văn Hậu (Giám đốc cơ quan truyền thông của Liên đoàn Luật sư Việt Nam)  phát biểu tại hội thảo. Ảnh: Kim Phụng

Hội thảo lần này có sự tham dự góp ý của gần 100 luật sư, luật gia, chuyên gia về bất động sản, giảng viên và đại diện các cơ quản lý Nhà nước về đất đai của địa phương phía Nam. Tại đây, các đại biểu đã góp ý, kiến nghị nhiều vấn đề về dự thảo Luật Đất đai nhưng chủ yếu xoay quanh chính sách thu hồi đất, bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất, thời hạn quyền sử dụng đất…

Hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất được sử dụng đất nông nghiệp ổn định, lâu dài

Luật sư Trương Thị Hòa (Đoàn Luật sư TP.HCM) đề nghị: "Quyền sử dụng đất nông nghiệp đối với hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất đất nông nghiệp theo Điều 143, 144 của dự thảo Luật Đất đai là loại đất được sử dụng ổn định, lâu dài". Luật sư Hòa lý giải theo khoản 1 Điều 144 của dự thảo này thì “Thời hạn giao đất, công nhận quyền sử dụng đất nông nghiệp đối với hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp theo quy định tại khoản 1, khoản 2 điểm b khoản 3, khoản 4 và khoản 5 Điều 148 của luật này là 50 năm. Khi hết thời hạn, hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất đất nông nghiệp thì được tiếp tục sử dụng đất theo thời hạn quy định tại khoản này mà không phải làm thủ tục gia hạn, trừ trường hợp Nhà nước đã đưa diện tích đất hết hạn sử dụng vào kế hoạch sử dụng đất hoặc có quyết định thu hồi đất.”. Việc bổ sung quy định “Khi hết thời hạn, hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất đất nông nghiệp thì được tiếp tục sử dụng đất theo thời hạn quy định tại khoản này mà không phải làm thủ tục gia hạn” là sự quan tâm cần thiết đối với hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất đất nông nghiệp, góp phần ổn định tâm lý cho người nông dân về thời hạn sử dụng đất.

Luật sư Trương Thị Hòa (Đoàn Luật sư TP.HCM) góp ý, bổ sung Luật Đất đai (sửa đổi).  Ảnh: Kim Phụng

Trước đây, theo Luật Đất đai 1993 thì thời hạn sử dụng đất này là 20 năm. Luật Đất đai năm 2013 thì thời hạn sử dụng đất nông nghiệp này là 50 năm. Nay với quy định “được tiếp tục sử dụng đất theo thời hạn quy định tại khoản này mà không phải làm thủ tục gia hạn” mà không hạn chế về thời gian tiếp tục sử dụng đất thì thời hạn sử dụng đất đối với đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp là không có thời hạn, ổn định lâu dài. Thực tế ở các nước có nền nông nghiệp phát triển, xuất siêu và đóng góp lớn cho GDP quốc gia thì thời hạn sử dụng đất nông nghiệp cho người dân và hộ gia đình được gia hạn tối đa cùng nhiều lợi ích đi kèm.

Theo Luật sư Trương Thị Hòa, lần này đã khẳng định với tính chất truyền thống là một nước nông nghiệp, khẳng định vai trò quan trọng của nông nghiệp, vai trò quyết định của nông dân Việt Nam đồng thời bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nông dân đối với đất đai, tạo sự ổn định cho tâm lý cuộc sống của người nông dân của gia dình nông dân trực tiếp sản xuất, chúng tôi kiến nghị bổ sung “Đất nông nghiệp do hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sả xuất nông nghiệp quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 144 của Luật này” là một trong những loại đất có thời hạn sử dụng ổn định lâu dài được quy định tại Điều 143.   

Cơ chế thu hồi đất, bồi thường hợp lý

Theo Luật sư Nguyễn Văn Hậu (Giám đốc cơ quan truyền thông của Liên đoàn Luật sư Việt Nam), dự thảo Luật Đất đai đã được cơ quan có trách nhiệm soạn thảo với tinh thần cầu thị, tiếp thu, lắng nghe. Tuy nhiên, hiện nay cũng có có nhiều ý kiến cho rằng dù nhiều quy định trong dự thảo vẫn còn chung chung, chưa cụ thể, chưa thể chế đầy đủ các chính sách mới trong Nghị quyết số 18-NQ/TW. Luật Đất đai sửa đổi lần này có vai trò hết sức quan trọng nhằm đưa các quy định của luật sát hơn với thực tiễn công tác quản lý đất đai trong cả nước.

Theo Luật sư Nguyễn Văn Hậu thì với kết quả rà soát của Bộ Tài nguyên và Môi trường tại 112 Luật, bộ luật (có quan hệ với Luật Đất đai) có tới 22/112 luật có nội dung vướng mắc, chồng chéo với luật hiện hành nhưng chưa thống nhất giữa Luật Đất đai và Luật Nhà ở… Luật sư Hậu đã nêu 7 nhóm nội dung góp ý của Liên đoàn Luật sư Việt Nam đối với dự thảo Luật Đất đai lần này. Đó là tính thống nhất, đồng bộ, khắc phục chồng chéo giữa Luật Đất đai với các quy định khác của pháp luật. cần hoàn thiện quy định về thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư nhằm bảo đảm tính công khai, minh bạch giảm khiếu kiện…

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) phát biểu tại hội thảo. Ảnh: KIm Phụng

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) cho biết đã nhiều lần góp ý về những bất cập trong quy trình thu hồi đất đến công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, tái định cư cho người bị ảnh hưởng do dự án… Hiện tại, rất nhiều doanh nghiệp không thể triển khai dự án vì còn một phần diện tích người dân không chịu thỏa thuận… Một khi chưa sửa đổi luật thì người dân, doanh nghiệp còn bức xúc.

Theo Luật sư Nguyễn Hoàng Nhật Thi, cần phải làm rõ tiêu chí xác định của từng loại dự án thuộc diện thu hồi, tránh áp dụng chung chung, không đúng bản chất của dự án. Mà cụ thể là Điều 70 dự thảo quy định các dự án đã được 80% người dân có đất thu hồi đồng thuận sẽ thuộc diện bị thu hồi...

Liên quan đến cơ chế bồi thường hợp lý, Luật sư Lê Nết cho rằng cần nêu tiêu chí đối với việc Nhà nước thu hồi đất phục vụ lợi ích quốc gia, công cộng, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội. Cần làm rõ dự án như thế nào là dự án lợi ích chung, lợi ích cộng đồng, nhất là đối với các khu đô thị, khu nhà có tính chất thương mại để tránh tình trạng tư nhân núp bóng Nhà nước để trục lợi chính sách.

Hội thảo cũng dành thời gian phân tích góp ý về những vấn đề khác như giá đất thị trường và nhà nước có sự chênh lệch gây hậu quả xấu…

Luật sư Đỗ Ngọc Thịnh- Đại biểu Quốc hội- Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam kết luận hội thảo. Ảnh: Kim Phụng

Luật sư Đỗ Ngọc Thịnh- Đại biểu Quốc hội, Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam phát biểu kết luận hội thảo, theo ông Thịnh, Liên đoàn Luật sư Việt Nam sẽ tổng hợp những góp ý, kiến nghị của các đại biểu tại hội thảo về Luật Đất đai (sửa đổi) trình cho các cơ quan có thẩm quyền.