An Giang triển khai “Đề án 1 triệu héc ta” đến người nông dân

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh An Giang, trong năm 2024, Sở đã triển khai thực hiện 18 mô hình, mỗi mô hình 50ha với tổng diện tích 900ha, tại 9 huyện, thị, thành và 4 mô hình thực hiện triệt để theo các tiêu chí của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, với diện tích 52ha tại 4 huyện Phú Tân, Châu Thành, Tri Tôn và Thoại Sơn. Về phía địa phương có Phú Tân, Châu Phú đã triển khai 165ha theo quy trình 1 triệu hecta lúa chất lượng cao, phát thải thấp trong vụ Thu Đông vừa qua.

Tính đến nay toàn tỉnh có 1.117ha diện tích mô hình được áp dụng triệt để theo các yêu cầu kỹ thuật của quy trình 1 triệu hecta lúa chất lượng cao, phát thải thấp, toàn tỉnh còn ghi nhận diện tích cơ bản đạt theo quy trình là 7.419ha/20.690ha (đây là phần diện tích được phát triển từ dự án Vnsat đến cuối năm 2023 là 22.310 ha, các diện tích này đã đáp ứng các yêu cầu của quy trình 1 phải 5 giảm, trong số đó có 36% diện tích đáp ứng chỉ tiêu thu gom rơm). Như vậy, tổng hợp chung diện tích áp dụng theo quy trình 1 triệu hecta năm 2024 đạt được 8.536ha/20.609ha, đạt 41,4% diện tích kế hoạch của năm 2024. Song song với các mô hình, cũng đã triển khai các lớp tập huấn tuyên truyền về thực hiện các tiêu chí 1 triệu héc ta.

Kết quả tổng kết các mô hình cho thấy đã giảm lượng giống trung bình 67kg lúa giống/ha (mô hình 80kg/ha; đối chứng: 120 -170kg/ha); năng suất ruộng trung bình cao hơn đối chứng 0,1 tấn/ha (mô hình: 6,5 tấn/ha; đối chứng: 6,4 tấn/ha); chi phí sản xuất giảm trung bình 4-5 triệu đồng/ha; lợi nhuận mô hình cao hơn đối chứng 3,6-5,3 triệu đồng/ha.

Theo kế hoạch, trong năm 2025, An Giang sẽ thực hiện diện tích khoảng hơn 44.000ha tại 11 huyện, thị xã, thành phố trên địa bàn tỉnh. Đặc biệt nhằm để nông dân tiếp cận mô hình, mạnh dạn thực hiện theo Đề án tại địa phương, vụ Đông Xuân 2024 - 2025 toàn tỉnh sẽ triển khai 47 mô hình với diện tích là 526 hecta, trong đó Sở Nông nghiệp và PTNT 18 mô hình, diện tích 270ha, huyện Phú Tân 12 mô hình, diện tích 136ha, Tri Tôn nông dân tư nhân rộng mô hình với diện tích 40ha áp dụng máy sạ cụm, Châu Phú thực hiện 16 mô hình với 80ha.

Ông Nguyễn Sỹ Lâm, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh An Giang cho biết: "Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với địa phương triển khai rất mạnh mẽ trong thời gian qua, từ khâu làm đất, tơi gieo sạ, cấy, rồi bón phân, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và đặc biệt là khâu thu hoạch…Chính vì vậy mà hiện nay, 100% làm đất là đã sử dụng cơ giới hóa; khâu thu hoạch cũng cơ bản sử dụng máy gặt đập liên hợp”.

Bên cạnh những thuận lợi còn một số khó khăn như: Một số địa phương còn chưa quyết liệt trong việc tổ chức triển khai đề án 1 triệu hécta chuyên canh lúa chất lượng cao theo diện tích đã đăng ký; cơ giới hoá trong nông nghiệp đầu tư chưa đồng bộ ở tất cả các khâu, trong đó khâu gieo sạ hàng, kết hợp vùi phân; thu gom rơm rạ… còn thiếu nên còn khó khăn trong thực hiện quy trình canh tác lúa bền vững của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Hợp tác xã, Tổ hợp tác nông nghiệp tại An Giang có quy mô nhỏ; trình độ công nghệ lạc hậu, trình độ năng lực của đội ngũ cán bộ quản lý yếu; chất lượng, hiệu quả hoạt động của các hợp tác xã còn thấp; hầu hết tập trung vào dịch vụ bơm tưới là chủ yếu, chưa phát huy được vai trò làm trung tâm của chuỗi liên kết. Tỷ lệ liên kết theo chuỗi lúa gạo còn thấp, chiếm dưới 16% diện tích kế hoạch của doanh nghiệp; chính sách tín dụng đối với Hợp tác xã, Tổ hợp tác nông nghiệp còn gặp nhiều khó khăn; thành viên của Tổ Khuyến nông cộng đồng còn hạn chế kiến thức…

Phát biểu trực tuyến tại hội nghị này, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan cho rằng, phát triển nông nghiệp bền vững không thể chỉ chú trọng vào năng suất và sản lượng mà cần hướng đến giảm chi phí sản xuất, nâng cao chất lượng và giá trị hạt gạo. Đồng thời đảm bảo môi trường và sức khỏe nông dân.

Bộ trưởng Lê Minh Hoan đề nghị các cấp chính quyền, doanh nghiệp và HTX phải đồng hành cùng nông dân; nâng cao năng lực của người nông dân thông qua các hoạt động khuyến nông, phổ biến kỹ thuật canh tác chính xác và hiệu quả. Đồng thời, đẩy mạnh ứng dụng nông nghiệp chính xác. Các mô hình sản xuất lúa giảm lượng giống gieo sạ, giảm phân bón, thuốc bảo vệ thực vật và phát thải; nhưng vẫn đảm bảo chất lượng và giá trị hạt lúa cần được nhân rộng. Điều này không chỉ giúp giảm chi phí mà còn bảo vệ môi trường, cải thiện sức khỏe đất và đa dạng sinh học.

Quá trình tái cơ cấu ngành hàng lúa gạo phải dựa trên hệ sinh thái liên kết giữa chính quyền, doanh nghiệp và nông dân. Doanh nghiệp cần đầu tư cơ sở hạ tầng, máy móc hiện đại như máy gặt đập liên hợp, cũng như đảm bảo ổn định đầu ra. Chính quyền và các cấp ủy cần sát cánh, lắng nghe và tháo gỡ khó khăn kịp thời, từ đó tạo niềm tin và sự gắn bó của người nông dân với chuỗi sản xuất. Làm tốt công tác truyền thông, để thay đổi tư duy nông dân và các bên liên quan. Các tài liệu kỹ thuật khuyến nông cần được trình bày dễ hiểu, trực quan để bà con áp dụng hiệu quả. Bộ trưởng Lê Minh Hoan kỳ vọng An Giang sẽ là địa phương tiên phong trong xây dựng hệ sinh thái ngành hàng lúa gạo bền vững, góp phần nâng cao thương hiệu và giá trị lúa gạo Việt Nam trên thị trường quốc tế.

"An Giang đã một thời là lá cờ đầu trong đổi mới nông nghiệp. Tôi mong rằng An Giang chúng ta phải thay đổi cách tiếp cận, thay đổi cách đưa đề án này vào thực tế cho tới người nông dân”, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho biết.