Dư luận những ngày qua xôn xao câu chuyện cơ quan chức năng đã phát hiện một cơ sở kinh doanh cafe có tàng trữ một lượng vỏ cafe trộn pin và đá vụn. Dù chưa có kết luận rõ ràng, nhưng dư luận đã cho rằng cơ sở này trộn cà phê với pin để có màu đen bắt mắt, qua đó bán cho các cơ sở kinh doanh cà phê tiêu thụ.

Thông tin này lập tức gây sóng gió bởi ai cũng biết lõi pin sẽ gây tác hại nguy hiểm thế nào đến sức khỏe con người khi hòa trộn vào thực phẩm. Gần như lập tức, nhiều tờ báo uy tín và hàng chục tờ báo điện tử online đã đăng những thông tin trên một cách rầm rộ, kịch liệt lên án vấn nạn cà phê trộn lõi pin. Cả một cộng đồng tiêu dùng “dậy sóng” với hết sức nghi ngờ và lo lắng nếu sự thật có những dòng thực phẩm tiêu dùng nguy hại như vậy trên thị trường.

Tuy nhiên, bỏ qua những lý luận có vẻ rất khoa học về tác hại của độc tố từ pin đối với cơ thể con người, dư luận đã nhận ra có những điểm không rõ ràng xung quanh thông tin nghi án cafe trộn pin.

Điều này đến sau một số vụ việc trong quá khứ, thuộc về ảnh hưởng của giới truyền thông, đã khôn khéo đánh vào tâm lý người dùng về những nguy cơ từ thực phẩm bẩn, mà cụ thể là liên quan đến “cục pin”.

Còn nhớ năm 2007, thông tin về bánh tét luộc pin đúng mùa Tết đã làm chao đảo bao nhiêu gia đình lao động nghèo khó. Thời điểm đó, gần như không có một nguồn tin chính thống nào xác minh lại thực hư tin đồn rằng những người bán rong đã luộc bánh chưng bánh tét với pin tiểu để có màu xanh lá tươi đẹp, đi kèm theo là nguy cơ gây ngộ độc và ung thư. Dư luận không cần thẩm tra đã vội vàng lên án, và nhiều người nghèo bán bánh chưng bánh tét đã bị tuyệt đường mưu sinh.

Năm 2013, đến lượt những người nông dân Hội An (Quảng Nam) lâm cảnh khốn cùng bởi tin đồn để bắp nhanh mềm, họ luộc bắp với pin tiểu đã qua sử dụng. Mùa tết năm Quý Tỵ đó, hàng trăm hộ dân Cẩm An, Cẩm Kim thành phố Hội An đã không được đón xuân trọn vẹn, bắp trồng ra không ai tiêu thụ, bắp bán không ai mua. Ngay cả những người dân Hội An cũng “tẩy chay” không dám mua bắp của người dân quê mình.

Giờ đây, thị trường lại xuất hiện câu chuyện cafe trộn pin, mà đối tượng nhắm đến, ai cũng dễ dàng nhận ra là các quán giải khát, cafe vỉa hè, góc chợ… Từ khi tin đồn này lan tỏa, gần như người tiêu dùng quay lưng lại với các quán cafe này, kể cả các doanh nghiệp chế biến, kinh doanh cafe địa phương.

Một chuyên gia truyền thông nhìn nhận, câu chuyện “mượn pin giết người” này nghe qua như một kịch bản đã được tính toán sẵn, để tấn công vào nỗi lo sợ của cộng đồng, khiến người ta tin vào thông tin đồn đoán mà đánh đổ những sản phẩm giá trị có sẵn.

Ông Nguyễn Văn Cường, Viện trưởng Viện KSND tỉnh Đắk Nông, xác nhận đơn vị vừa nhận hồ sơ từ công an tỉnh đề nghị khởi tố 5 bị can trong vụ nhuộm phế phẩm cà phê với than pin của cơ sở bà Nguyễn Thị Thanh Loan.

Theo hồ sơ từ công an thì đã đủ căn cứ khẳng định cơ sở bà Nguyễn Thị Thanh Loan trộn phế phẩm cà phê với sỏi (0,5-1 mm) rồi nhuộm bằng lõi pin. Sau đó, cơ sở bà Loan đóng gói mang bán về Bình Phước để trộn vào tiêu, làm thực phẩm. Số tạp chất nhuộm lõi pin được trộn vào hồ tiêu để tăng trọng lượng cho hạt, sau đó bán ra thị trường.

“Ngộ độc pin là chết, là ung thư”. Ai cũng có thể nói như vậy. Nhưng không mấy ai hiểu sự thật pin không thể nào trộn lẫn vào thực phẩm mà không gây ra mùi vị khác lạ. Một số người dân Hội An chia sẻ, họ đã thử dùng pin luộc bắp và thật sự không ai có thể ngửi hay nếm những trái bắp đó bởi nó có 1 mùi vị kinh người. Vậy mà cộng đồng tin bắp luộc với pin vẫn ăn được, bánh chưng bánh tét luộc pin vẫn ăn được và cafe trộn với pin vẫn có thể uống được.

Chuyên gia truyền thông nhìn nhận, thật sự tin đồn liên quan đến trộn pin vào thực phẩm là hành vi quá sức tàn nhẫn và phi khoa học. Dù cơ quan điều tra vừa công bố là hành động trên nhằm trộn lẩn vào tiêu để bán ra thị trường đi chăng nữa thì nhưng tin đồn và quy chụp của truyền thông vẫn được đưa ra. “Pin là để sạc điện cho người dùng. Vậy trong trường hợp này, những cục pin đã qua sử dụng sẽ dùng “sạc điện” cho ai?”. Chuyên gia truyền thông đặt vấn đề như vậy. Phải chăng có một tập đoàn kinh doanh nào đang ở phía sau hành vi này, vì lợi ích của mình mà không đoái hoài đến số phận của hàng ngàn người dân kinh doanh nhỏ lẻ.

Đặc biệt, khi thông tin cafe trộn pin được nhấn mạnh và trở thành điều xác thực, hàng ngàn hộ nông dân trồng cafe ở vùng Tây Nguyên, hàng trăm hộ nông dân liên quan đến hoạt động rang xay chế biến cafe hạt sẽ đi về đâu?

Câu hỏi ấy, thật sự cần được các cơ quan chức năng lập tức vào cuộc.

Hữu Danh