Thanh nhãn Bạc Liêu - Thương hiệu độc đáo, được thị trường ưa chuộng

Nhằm không ngừng nâng cao hiệu quả sản xuất cho nông dân, đưa những giống cây trồng có giá trị kinh tế cao vào sản xuất, thời gian qua, TP. Bạc Liêu đã chủ động hỗ trợ người dân các xã ven biển mở rộng diện tích trồng và thực hiện nhiều hoạt động nâng cao giá trị thương phẩm. Theo đánh giá, cây thanh nhãn với trái to, cơm dày, thịt chắc, khô, có vị thơm nhẹ vừa ngọt, vừa giòn, cho năng suất cao, chất lượng lại hơn hẳn so với các giống nhãn khác.Trên cơ sở đó, TP. Bạc Liêu đã xây dựng và triển khai có hiệu quả Đề án “Phát triển cây thanh nhãn Bạc Liêu gắn với phát triển du lịch sinh thái trên địa bàn TP. Bạc Liêu giai đoạn 2021 - 2025”.

Qua 2 năm thực hiện Đề án “Phát triển cây thanh nhãn Bạc Liêu gắn với phát triển du lịch sinh thái trên địa bàn TP. Bạc Liêu giai đoạn 2021 - 2025”, đến nay, TP. Bạc Liêu đã tiến hành bàn giao 4.760 cây giống, 350 cây ghép, hỗ trợ hơn 8,3 tấn phân hữu cơ, hơn 5,5 tấnphân hóa học và tổ chức 4 lớp tập huấn chuyển giao kỹ thuật trồng, chăm sóc cây ăn trái cho 58 hộ tham gia Đề án.

Đồng thời, đầu tư hơn 15 tỷ đồng để triển khai Dự án trồng mới 100ha thanh nhãn trên địa bàn xã Hiệp Thành, Vĩnh Trạch Đông và phường Nhà Mát. TP. Bạc Liêu đã thành lập 3 hợp tác xã (HTX), gồm: HTX Thanh nhãn Vĩnh Trạch Đông, HTX Thanh nhãn Bạc Liêu và HTX Thanh nhãn Hiệp Thành.

Từ diện tích trồng cây thanh nhãn ban đầu chỉ 21,2ha năm 2022, đến nay đã tăng lên 76,09ha theo Đề án đến năm 2025 là 100ha. Về mặt giá trị thì hiện thanh nhãn đã trở thành một đặc sản có tiếng, tạo nên thương hiệu độc đáo của TP. Bạc Liêu, được thị trường trong và ngoài tỉnh ưa chuộng. Thời gian qua, thương hiệu “Thanh nhãn Bạc Liêu” cũng đã góp phần quảng bá cho du lịch thành phố, giúp kéo một lượng lớn du khách đến với Bạc Liêu để tìm hiểu, thưởng thức sản phẩm và làm quà biếu tặng.

TP. Bạc Liêu tăng cường tập huấn, chuyển giao kỹ thuật sản xuất sạch theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, sản xuất hữu cơ Organic cho các hộ tham gia trồng cây thanh nhãn. Chuyển giao ứng dụng khoa học - công nghệ trong chăm sóc và bảo quản sau thu hoạch, hướng đến thu hoạch trái quanh năm nhằm cung cấp, tiêu thụ sản phẩm ổn định, đạt chất lượng và phục vụ phát triển du lịch sinh thái trên địa bàn.

TP. Bạc Liêu đã quy hoạch phát triển ổn định vùng trồng cây thanh nhãn và đã đầu tư nhiều hạng mục công trình như: Hệ thống ô đê bao khép kín, xây dựng trạm bơm điện công suất lớn, hệ thống cống xả đảm bảo tháo úng, tiêu thoát nước… Bên cạnh quy hoạch mở rộng diện tích trồng mới, TP. Bạc Liêu còn chủ động tìm kiếm đầu ra và đặc biệt là thực hiện nhiều hoạt động xúc tiến thương mại để nâng cao giá trị thương phẩm cho trái thanh nhãn.

Đến nay, cây thanh nhãn đã tham gia 2 cuộc hội chợ, triển lãm giới thiệu sản phẩm trái thanh nhãn. Đồng thời, Đài PT-TH Bạc Liêu, Báo Bạc Liêu xây dựng nhiều chuyên mục, chuyên trang, phóng sự quảng bá về cây thanh nhãn Bạc Liêu gắn với phát triển du lịch trên địa bàn thành phố; phối hợp với Công ty TNHH T&T Vina tạo điều kiện cho doanh nghiệp Thanh nhãn Bạc Liêu xuất khẩu 26 tấn trái thanh nhãn sang thị trường Mỹ, năm 2022 xuất khẩu 16 tấn; năm 2023 xuất khẩu được 10 tấn.

Qua các hoạt động quảng bá sản phẩm, xúc tiến thương mại kết hợp với phát triển du lịch đã giúp trái thanh nhãn dần tạo được thương hiệu và đang có giá thành cao hơn một số loại nhãn khác (có giá từ 100.000 - 120.000 đồng/kg; cá biệt khi trái vụ có giá lên đến 140.000 đồng/kg).

Ngoài ra, TP. Bạc Liêu đã phối hợp với Sở KH-CN tạo điều kiện cho Trường đại học Cần Thơ thực hiện Đề án “Nghiên cứu đặc tính dòng, khả năng thích nghi và nâng cao giá trị trái thanh nhãn Bạc Liêu”; phối hợp với Sở KH-CN gặp gỡ trao đổi trực tiếp với Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam về hồ sơ, trình tự thủ tục có liên quan để đẩy nhanh tiến độ xây dựng Chỉ dẫn địa lý cho cây thanh nhãn; Phối hợp với VCCI Chi nhánh Cần Thơ thực hiện Đề án xây dựng thương hiệu “Thanh nhãn Bạc Liêu” giai đoạn 2023 - 2025

Mặt khác, việc chuyển đổi cơ cấu từ giống cây trồng cho năng suất thấp và giá trị kinh tế kém sang trồng thanh nhãn Bạc Liêu gắn với phát triển du lịch vườn bước đầu đã giúp giải quyết việc làm cho nhiều lao động nông thôn, tăng thu nhập và mức sống cư dân nông thôn ngày càng được cải thiện. Đời sống được nâng cao, kinh tế phát triển, kéo theo đó là các cơ sở sản xuất - kinh doanh, nhà cửa người dân được đầu tư xây dựng khang trang, thực hiện chương trình bê-tông hóa, nhựa hóa giao thông nông thôn được thuận lợi, diện mạo nông thôn vùng ven thành phố ngày càng khởi sắc, góp phần cho xã Hiệp Thành và xã Vĩnh Trạch Đông hoàn thành các tiêu chí nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của thành phố…

Tuy nhiên, cùng với những kết quả đạt được thì việc thực hiện Đề án thời gian qua vẫn còn nhiều khó khăn, hạn chế như: Công tác tuyên truyền, vận động cán bộ và người dân tham gia Đề án phát triển cây thanh nhãn Bạc Liêu chưa được thường xuyên và liên tục. Công tác phòng trừ dịch hại tổng hợp trên cây thanh nhãn chưa thật sự mang lại hiệu quả. Hoạt động quảng bá sản phẩm, xúc tiến thương mại chưa nhiều. Một số hộ dân đời sống còn khó khăn, không có vốn cải tạo đất để trồng cây thanh nhãn hoặc không có vốn đối ứng 50% để nhận cây giống.

Thành phố chưa xây dựng được Chỉ dẫn địa lý cho cây thanh nhãn nên các hộ dân chưa mạnh dạn tham gia Đề án. Việc liên kết trong sản xuất và tiêu thụ trái thanh nhãn với các công ty, siêu thị, cửa hàng Bách hóa Xanh… gặp nhiều khó khăn, do giá bán của một số loại nhãn của các tỉnh khác xâm nhập vào thị trường thấp hơn nhiều so với thanh nhãn.

Năng lực quản trị, tiếp cận thị trường, quảng bá và tiêu thụ sản phẩm của các HTX còn nhiều hạn chế. Mô hình trồng cây thanh nhãn với quy mô lớn mới được hình thành trong thời gian ngắn nên chưa tạo được các dịch vụ phục vụ du lịch như: ăn uống, tham quan, khách trải nghiệm tự hái và thưởng thức thanh nhãn tại vườn…