Tham dự lễ kỷ niệm có ông Trần Hồng Hà, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ; Thượng tướng Trần Quang Phương, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội; ông Ngô Văn Dụ, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương; ông Nguyễn Thanh Nghị, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Xây dựng; Thượng tướng Lê Huy Vịnh, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng; Trung tướng Trịnh Văn Quyết, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam…

Tổng Bí Thư Nguyễn Phú Trọng, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Quyền Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân, nguyên Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đã gửi lẵng hoa tri ân.

Đến dự lễ kỷ niệm còn có các đồng chí lão thành cách mạng, Mẹ Việt Nam Anh hùng, Anh hùng lực lượng vũ trang; các đồng chí nguyên lãnh đạo tỉnh; đại diện gia đình Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên.

Diễn văn lễ kỷ niệm do ông Vũ Đại Thắng, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Bình trình bày đã khái quát những dấu mốc quan trọng trong cuộc đời và sự nghiệp của Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên

“Đồng chí Đồng Sỹ Nguyên (tên khai sinh Nguyễn Hữu Vũ, bí danh Nguyễn Văn Đồng), sinh ngày 01/3/1923 tại xã Quảng Trung, huyện Quảng Trạch (nay là thị xã Ba Đồn), tỉnh Quảng Bình. Xuất thân trong một gia đình giàu truyền thống yêu nước, ngay từ thuở nhỏ, đồng chí đã sớm giác ngộ cách mạng, tích cực tham gia các hoạt động trong các tổ chức hội quần chúng cứu quốc ở trường học và ở xã…

Cuộc đời hoạt động cách mạng của Trung tướng đã để lại nhiều dấu ấn và được biết đến trên nhiều cương vị khác nhau, song dấu ấn sâu sắc nhất gắn liền với những chiến công vẻ vang là những năm tháng được giao trọng trách Tư lệnh Đoàn 559 - Bộ đội Trường Sơn. Tên tuổi của đồng chí đã gắn liền với đường Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh huyền thoại. Trên cương vị Tư lệnh Bộ đội Trường Sơn, trong giai đoạn cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước diễn ra ác liệt nhất, đồng chí đã có những quyết định sáng tạo trong chỉ đạo, tổ chức lực lượng, xây dựng, phát triển, khai thác hiệu quả đường Trường Sơn và lập nhiều chiến công đặc biệt xuất sắc.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, Bác Hồ, cùng với những sáng kiến táo bạo, kịp thời, hợp với thực tiễn chiến đấu của Tư lệnh Đồng Sỹ Nguyên và Bộ Tư lệnh Trường Sơn, tuyến đường vận tải chiến lược Trường Sơn đã phát triển thành một hệ thống giao thông vận tải quân sự lớn, một “trận đồ bát quái xuyên rừng rậm”, với mạng lưới đường - cầu nhiều trục dọc Bắc - Nam; Đông - Tây Trường Sơn xuyên cả ba nước Đông Dương; nhiều trục ngang nối hai sườn Đông - Tây liên hoàn, đồng bộ, nối tất cả các chiến trường, hệ thống đường ống dẫn xăng dầu, mạng thông tin đường dây tải ba,…

Đường Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh đã làm tròn sứ mệnh chuyển tải cơ sở vật chất, vũ khí, cơ động các lực lượng quân binh chủng với quy mô ngày càng lớn, cả chiến lược, chiến dịch, chiến thuật, góp phần quan trọng vào thắng lợi của chiến trường miền Nam”.

Với những cống hiến, công lao to lớn và thành tích xuất sắc đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc, đồng chí đã được Đảng, Nhà nước tặng thưởng Huân chương Sao Vàng, Huân chương Quân công hạng Nhất, Huy hiệu 80 năm tuổi Đảng cùng nhiều Huân chương, Huy chương, nhiều phần thưởng cao quý khác của Đảng, Nhà nước ta và của bạn bè quốc tế.

Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên không chỉ là vị tướng tài ba và có tầm nhìn chiến lược sắc sảo mà còn là một vị chỉ huy luôn dành tình thương yêu tha thiết, trọn vẹn nghĩa tình với đồng chí, đồng đội. Chính Trung tướng là người đã đề xuất chủ trương, tổ chức lực lượng cất bốc hài cốt liệt sỹ hy sinh ở Tây Trường Sơn để đưa về nước và xây dựng Nghĩa trang Liệt sĩ Quốc gia Trường Sơn. Đây là công trình đền ơn đáp nghĩa quy mô nhất, thể hiện lòng biết ơn vô hạn và sự tôn vinh của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân đến với các anh hùng liệt sỹ đã hy sinh xương máu trong sự nghiệp đấu tranh bảo vệ Tổ quốc trên tuyến đường Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh huyền thoại. Nơi đây đã trở thành địa chỉ đỏ để giáo dục tinh thần yêu nước, nhắc nhở các thế hệ mai sau về một thời kỳ oanh liệt, một thiên anh hùng ca trong lịch sử cách mạng của Đảng, của dân tộc ta.

Ông Vũ Đại Thắng, Bí thư Tỉnh ủy nhấn mạnh, thời gian tới, để xứng đáng với lòng mong mỏi, tâm nguyện của đồng chí Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên, Đảng bộ và Nhân dân tỉnh Quảng Bình tiếp tục phát huy truyền thống quê hương cách mạng, khắc sâu lời dạy và tâm nguyện của Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên luôn giữ vững khối đoàn kết thống nhất, nêu cao ý chí tự lực, tự cường, chung sức đồng lòng, nỗ lực vượt qua khó khăn, ra sức kiến thiết quê hương, năng động, sáng tạo, đẩy mạnh sự nghiệp đổi mới, đạt được những kết quả rất quan trọng, đáng phấn khởi.

Tại lễ kỷ niệm, thay mặt Cựu chiến binh cả nước, Thiếu tướng Hoàng Anh Tuấn, nguyên Phó Chủ nhiệm Tổng cục Kỹ thuật về chính trị, nguyên Chính ủy Trung đoàn 515 - Bộ đội Trường Sơn, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Truyền thống Trường Sơn-Đường Hồ Chí Minh Việt Nam ghi nhận những cống hiến của Trung tướng.

Có thể nói, cống hiến của đồng chí Đồng Sỹ Nguyên với chiến trường Trường Sơn là vô cùng to lớn và đặc biệt xuất sắc. Có thể ví đồng chí là “Tổng công trình sư” của Trường Sơn với biết bao sáng kiến, giải pháp chiến đấu thông minh và hữu hiệu. Đồng chí là người thiết kế và trực tiếp chỉ huy xuất sắc nghệ thuật quân sự “hiệp đồng binh chủng” trong chiến đấu chi viện, lấy tư tưởng tiến công làm chủ đạo; là người vạch ra các giải pháp mở thêm nhiều đường tránh, đường vượt khẩu để phân tán sự đánh phá, ngăn chặn của kẻ thù; là cha đẻ của sáng kiến mở đường kín, ngụy trang “đường hở” và chiến thuật “chạy lấn sáng, lần chiều” hiệu quả trong vận tải. “Mở đường kín là cuộc cải cách cực kỳ lớn của Tuyến vận tải cơ giới, là biện pháp tích cực nhất, chủ động nhất để chống thủ đoạn của máy bay AC130…” như tổng kết đánh giá của Đảng ủy Bộ Tư lệnh Trường Sơn; để bảo đảm cho việc chiến đấu hiệp đồng binh chủng hiệu quả, đồng chí đã chỉ đạo “phủ sóng” toàn bộ hệ thống thông tin toàn chiến trường Trường Sơn, bảo đảm cho sự liên lạc thông suốt từ Tổng hành dinh Hà Nội vào tới tận chiến trường Nam Bộ.

 Trung tướng còn là người đề xuất “xây dựng tuyến đường ống xăng dầu Trường Sơn”, đây là một kỳ tích trong việc giải quyết cơ bản yêu cầu sống còn của vận tải chi viện. “Đường ống xăng dầu Trường Sơn là một huyền thoại trong huyền thoại Trường Sơn”. Với tầm nhìn sắc sảo, đồng chí đã chủ trương tổ chức xây dựng lực lượng đón đầu phù hợp với yêu cầu ngày càng to lớn của công tác chi viện trong nhiều giai đoạn: Phát triển mới đồng thời sắp xếp lại các binh trạm phù hợp với yêu cầu thực tiễn mới…

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày sinh Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên là một sự kiện chính trị lớn, nhằm ghi nhớ những đóng góp của Trung tướng đối với sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước. Đây cũng là dịp thể hiện lòng biết ơn của Đảng bộ, quân và dân Quảng Bình đối với công lao to lớn của Trung tướng.