Đây là thông tin tại Hội nghị “Giao ban sơ kết hoạt động 6 tháng đầu năm 2021” của Chương trình Chống lao Quốc gia diễn ra tại Hà Nội ngày 22/9/2021. Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tuyến và kết nối tới 158 điểm cầu trên cả nước, gồm các bệnh viện lao, CDC các tỉnh và chương trình chống lao các địa phương…

Tỷ lệ phát hiện lao giảm gần 20%

Việt Nam vẫn là nước có gánh nặng bệnh lao cao, đứng thứ 11/30 nước có số người bệnh lao cao nhất trên toàn cầu, đứng thứ 11 trong số 30 nước có gánh nặng bệnh lao kháng đa thuốc cao nhất thế giới (báo cáo WHO 2019).

Theo PGS.TS Nguyễn Viết Nhung – Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương cho biết, ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 với bệnh lao và nhiều căn bệnh khác rất lớn. Đại dịch Covid-19 đã đẩy thành quả chống lao lùi lại 5 năm. “Hiện tại, bệnh lao của chúng ta chỉ tương đương năm 2015, đây là một thảm họa lớn”.

Trong 8 tháng đầu năm 2021, tỷ lệ phát hiện bệnh lao nói chung giảm gần 20% so với năm 2020, mặc dù năm 2020, tỷ lệ phát hiện lao cũng giảm so với những năm trước đó. PGS. TS Nguyễn Viết Nhung cho rằng: “Đây là điều rất đáng báo động bởi với số người mắc lao chưa được phát hiện sẽ là nguồn lây lan cho cộng đồng. Nếu những người này không được điều trị kịp thời có thể dẫn tới tỷ lệ tử vong tăng cao”.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã đánh giá tác động ngắn hạn của đại dịch Covid-19 lên số ca tử vong do lao trong năm 2020. Kết quả cho thấy, tử vong do lao sẽ tăng đáng kể trong năm 2020 và sẽ ảnh hưởng đến nhóm bệnh nhân lao dễ bị tổn thương nhất. Nếu như tình hình phát hiện bệnh nhân trên toàn cầu giảm 25%-50% trong vòng 3 tháng (so sánh với mức độ phát hiện trước khi xảy ra đại dịch), sẽ có thêm khoảng 200.000 – 400.000 ca tử vong do lao. Mô hình cũng dự báo số người mắc lao có thể tăng thêm 1 triệu ca mỗi năm trong giai đoạn 2020 – 2025.

Chủ động phát hiện lao và Covid-19

Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương Nguyễn Viết Nhung nhấn mạnh: Việt Nam cần tăng cường phát hiện bệnh nhân lao, đặc biệt là những bệnh nhân lao kháng thuốc trong bối cảnh dịch Covid – 19. Trong quá trình sàng lọc có thể phát hiện song song cả lao và Covid – 19. Phát hiện sớm và chủ động sàng lọc tại các cơ sở y tế, bệnh viện, phòng khám và tại cộng đồng là một trong những giải pháp quan trọng trong tình hình hiện nay.

Tại Hội nghị, ông Đỗ Xuân Tuyên – Thứ trưởng Bộ Y tế cho rằng, trong thời gian qua, tuy còn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là tình hình phát hiện bệnh nhân lao đã giảm gần 20% so với cùng kỳ năm 2020, tuy nhiên việc duy trì tỷ lệ điều trị thành công cho bệnh nhân vẫn ở mức rất cao, trên 85% đối với bệnh nhân lao thường.

Bên cạnh đó, dù vừa phải đảm bảo công tác khám bệnh, chữa bệnh, vừa đảm nhiệm công tác phòng, chống dịch bệnh Covid – 19 (giám sát dịch, hỗ trợ các tuyến, cách ly người nhiễm và nghi nhiễm, điều trị người nhiễm, hỗ trợ các tuyến trong phòng, chống dịch…) nhưng Chương trình Chống lao các tỉnh, thành phố trên toàn quốc vẫn nỗ lực hết sức để duy trì và đảm bảo công tác phát hiện, điều trị và quản lý bệnh lao; đồng thời đóng góp tích cực vào công cuộc phòng chống Covid – 19 trên toàn quốc.

Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên đã đề nghị Chương trình chống lao quốc gia tập trung vào 6 nội dung bao gồm:

Thứ nhất, xây dựng chiến lược phù hợp cho giai đoạn “bình thường mới” hậu Covid – 19, thúc đẩy các hoạt động của Chương trình Chống lao quốc gia, tiếp tục quá trình thực hiện công tác chống lao tiến tới chấm dứt bệnh lao vào năm 2030; Vận động các cấp chính quyền và cộng đồng tham gia làm sao phát hiện sớm và nhiều nhất các trường hợp lao, điều trị quản lý với kết quả cao, kể cả lao thường và lao kháng thuốc.

Thứ hai, tuyên truyền rộng rãi trong cộng đồng, để người dân hiểu tầm quan trọng của hoạt động chống lao cũng như chống Covid-19, người dân không kỳ thị bệnh Covid-19 hay bệnh lao.

Thứ ba, vấn đề hậu cần thuốc và trang thiết bị, lập kế hoạch và phương án nguồn vốn để bảo đảm đủ thuốc chống lao, vật tư y tế điều trị cho bệnh nhân lao trong giai đoạn cuối năm 2021 và năm 2022 từ nguồn Ngân sách Nhà nước. Cần chuẩn bị tốt cho lộ trình xây dựng cơ chế mua sắm và thanh toán thuốc chống lao bằng nguồn quỹ Bảo hiểm y tế bắt đầu từ năm 2023.

Thứ tư, về vấn đề tài chính bền vững và vận động ngân sách, cùng với ngân sách nhà nước, Chương trình cần tiếp tục tranh thủ vận động sự ủng hộ từ các đối tác …cho công tác phòng, chống lao tại Việt Nam.

Thứ năm, tăng cường phát hiện chủ động, bù đắp để đạt chỉ tiêu năm 2021.

Thứ sáu, củng cố màng lưới, rà soát, hệ thống hồi sức cấp cứu của các bệnh viện phổi ở tuyến tỉnh, tăng cường năng lực để đáp ứng tình hình dịch bệnh Covid – 19.

(Theo Bộ Y tế)