Điểm sáng trong cách tiếp cận dạy nghề nông nghiệp

Cà Mau là tỉnh nông nghiệp thuần túy, để hỗ trợ tái cơ cấu nông nghiệp, phát triển kinh tế thế mạnh của địa phương, hạn chế bất lợi của thời tiết tỉnh đã xoay việc đào tạo nghề nông nghiệp theo hướng canh tác mới, hiện đại.

Có nghề nông dân thay đổi sản xuất

Là tỉnh thuộc Đồng bằng sông Cửu Long, thời gian qua vùng đất này luôn chịu sự đe dọa của hạn mặn, điều này ảnh hưởng không nhỏ tới hoạt động sản xuất kinh doanh. Trước thực tế đó, tỉnh Cà Mau đã nhanh chóng tìm giải pháp chuyển đổi sản xuất, giúp nền kinh tế thích ứng với các điều kiện của địa phương. Để chuyển đổi sản xuất, tỉnh đã rất chú trọng đầu tư dạy nghề nông nghiệp cho lao động nông thôn. Thực tế qua quá trình dạy nghề, nhiều lao động đã nắm bắt kỹ thuật canh tác mới, áp dụng vào sản xuất hạn chế tác động của thời tiết, tăng năng suất tăng giá trị chuỗi sản phẩm.

Ông Huỳnh Văn Quốc – Khóm 9, Thới Bình (Bình Thới, Cà Mau) là một trong những hộ được hưởng lợi từ các chương trình đào tạo nghề cho lao động nông thôn. Năm 2018 được tham gia lớp học nghề trồng rau sạch, ông Quốc đã đầu tư mở rộng diện tích trồng hoa màu. Kết quả, vườn rau màu của gia đình ông cho năng suất hiệu quả cao gấp 10 lần trước đây, mỗi năm ông thu nhập gần 50 triệu đồng.
Ông Quốc cho biết: “Trước đây nhà có 6.000m² đất vườn của ông bà để lại, nhưng diện tích đất cũng chịu tác động của hạn mặn không thể trồng lúa được. Sau khi được học nghề tôi đã cải tạo diện tích đất này để trồng hoa màu”.

Sau khi đầu tư tiền cải tạo đất, mua hệ thống tưới nước tự động, ông Quốc đã đầu tư trồng các loại hoa màu cho giá trị kinh tế cao như cà phổi, cà chua, đậu đũa, dưa leo, cải xanh xà lách. Từ mô hình này, bình quân mỗi năm gia đình ông có thu nhập trên 100 triệu đồng.

Theo Sở NN&PTNN tỉnh Cà Mau, để thực hiện Đề án Dạy nghề cho lao động nông thôn (Đề án 1956), tỉnh Cà Mau đã ban hành danh mục ngành nghề đào tạo cho lao động nông thôn trên địa bàn gồm 75 nghề mang tính đặc thù của từng huyện, thành phố thuộc tỉnh, theo từng lĩnh vực. Trong đó có: lâm nghiệp, nông nghiệp, thủy sản, thương mại dịch vụ, công nghiệp xây dựng. Trong đó nổi bật có các nghề như: nuôi ong lấy mật, trồng hoa kiểng, nuôi tôm quảng canh, nuôi tôm công nghiệp, nuôi trồng thủy sản nước ngọt, nước mặn, nuôi cá sặc rằn; tổ chức du lịch sinh thái, tổ chức du lịch cộng đồng…

Dạy nghề thích ứng với biến đổi khí hậu

Do đặc thù là địa phương có diện tích mặt nước lớn, cộng thêm vào đó tình trạng hạn mặn cũng thường xuyên xảy ra, chính bởi vậy, việc dạy nghề cũng được địa phương chuyển đổi một cách phù hợp.

Phú Tân là một huyện ven biển Tây của tỉnh Cà Mau, nhiều năm nay tỷ lệ xâm nhập mặn tại địa phương rất cao. Người dân nơi đây vốn quen với nghề khai thác và nuôi trồng thủy sản từ lâu. Vì vậy huyện tập trung thực hiện công tác dạy nghề gắn với tạo việc làm tại chỗ cho lao động, chọn những ngành nghề nuôi trồng thủy sản để có thể thích ứng với biến đổi khí hậu, xâm nhập mặn của địa phương. Chỉ tính trong 10 tháng của năm 2019, huyện đã tổ chức được 86 lớp dạy nghề, truyền nghề cho hơn 2.600 học viên tham gia, đạt 129% kế hoạch của năm.

Trong đó, đào tạo nghề theo Đề án 1956 là 13 lớp với gần 500 học viên. Nhiều nông dân sau khi được tham dự các lớp truyền nghề theo hướng nâng cao, tăng cường ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật đã thành công với nghề nuôi trồng thủy sản. Điển hình như một số lao động xã Phú Thuận, huyện Phú Tân đã thành công với mô hình nuôi tôm quảng canh cải tiến với chi phí đầu tư thấp, chủ yếu đầu tư con giống và men tạo tảo, nguồn thức ăn cho tôm được tận dụng từ tự nhiên, mang lại lợi nhuận bình quân 100 triệu đồng/ha/năm. Quan trọng hơn là địa phương cải tạo chuyển đổi tái cơ cấu nông nghiệp theo hướng thích ứng được với biến đổi khí hậu.

Ông Châu Công Bằng – Phó Giám đốc Sở NN&PTNN tỉnh Cà Mau cho biết, trong 8 năm từ 2010 -2018, có hơn 67 nghìn lao động nông thôn được hỗ trợ học nghề nông nghiệp theo Đề án 1956. Trong đó, số người học xong có việc làm đạt hơn 95%. Cụ thể có 235 lao động được doanh nghiệp tiếp nhận và 28 lao động thành lập được hợp tác xã. Đặc biệt có gần 7.000 lao động sau học nghề nông nghiệp đã có việc làm vươn lên thoát nghèo. Riêng năm 2019 tổng số lao động nông thôn được hỗ trợ học nghề theo Đề án 1956 là hơn 4.000 người, trong đó có 182 lao động thuộc diện ưu tiên, với tổng kinh phí thực hiện là 5.92 tỷ đồng.

“Quy mô đào tạo có thể nhiều nhưng thành công lớn nhất của chúng tôi là đã chuyển đổi việc đào tạo dạy nghề nông nghiệp đơn thuần sang dạy nghề giúp nông dân thích ứng với biến đổi khí hậu. Điều này có tác dụng rất lớn trong bối cảnh nhiều năm trở lại đây tình trạng hạn hán, ngập mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long diễn biến phức tạp” – ông Bằng nói.

Ông Bằng cũng cho biết, tỷ lệ lao động nông thôn sau khi được đào tạo nghề có việc làm đạt hơn 80%. Thu nhập của lao động sau khi được học nghề cũng tăng hơn 50% so với trước khi được học nghề. Kết quả này góp phần đáng kể giải quyết việc làm, nâng mức thu nhập bình quân đầu người toàn tỉnh lên đạt 42 triệu đồng/người/năm, tăng gấp 2 lần so với năm 2010.

“Kinh tế nông nghiệp của địa phương chủ yếu là nông nghiệp tự tạo, không có nhiều doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp. Chính vì vậy, việc dạy nghề giúp nông dân thích ứng với biến đổi khí hậu, tự tạo việc làm, nâng cao chuỗi giá trị hàng hóa nông nghiệp, tăng thu nhập là mục tiêu lâu dài của tỉnh” ông Bằng nói.

Ông Nguyễn Quốc Thanh – Giám đốc Sở Lao động Thương binh và Xã hội tỉnh Cà Mau đánh giá cao những kết quả trong công tác dạy nghề nông nghiệp cho lao động nông thôn mà Sở NN&PTNT đã đạt được. Ông Thanh cho rằng, ban đầu việc thực hiện dạy nghề có thể khó khăn, tuy nhiên về lâu dài nó sẽ góp ích vào việc tái cơ cấu nền nông nghiệp, giúp nông nghiệp địa phương phát triển bền vững hơn và cũng là giúp cho hoạt động dạy nghề hiệu quả hơn.

Qua gần 10 năm thực hiện Đề án 1956 (Quyết định 1956/QĐ-TTg ngày 21/11/2009 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án đào tạo nghề cho lao động nông thôn đến năm 2020), có hơn 327.000 lao động nông thôn ở Cà Mau tham gia các lớp đào tạo nghề, với hơn 100.000 lao động được hỗ trợ học nghề.

Anh Minh