"Giáo dục Việt Nam đang đi ngược thế giới là siết chặt đầu vào, buông lỏng đầu ra"

Hôm nay (1/6), Quốc hội tiếp tục thảo luận về kế hoạch phát triển kinh tế, xã hội năm 2021 và tổng kết nghị quyết 42/2017/QH14 của Quốc hội.

Đánh giá về lĩnh vực giáo dục trong năm qua, đại biểu Đinh Thị Ngọc Dung, đoàn Hải Dương cho rằng, một xã hội sẽ không phát triển nếu không có nhận thức và nền giáo dục tốt, nhưng nếu giáo dục không có giá trị chân thực thì cải cách mấy cũng bằng thừa.

Đại biểu Đinh Thị Ngọc Dung, đoàn Hải Dương.

Đại biểu đặt câu hỏi, tại sao lại tăng kinh phí, học phí đào tạo và các khoản phí khác, hay siết chặt đầu vào mà buông lỏng đầu ra? Đại biểu cho rằng, các bậc tiểu học, trung học cơ sở hay phổ thông trung học cần có cơ chế, giải pháp giảm học phí ở mức thấp nhất, hỗ trợ tốt nhất để học sinh được đến trường, phát triển toàn diện. Nếu tăng có thể xem xét ở các cấp học cao hơn như đại học và sau đại học, lúc này các em đã có thể tự chịu trách nhiệm với cuộc sống của mình, đi làm thêm để trang trải học phí.

Bên cạnh đó, đại biểu đoàn Hải Dương cũng cho rằng, trong công tác tuyển sinh và đào tạo, thông thường các nước trên thế giới sẽ thu hút đầu vào và siết chặt đầu ra, nhưng Việt Nam lại theo chiều hướng ngược lại, siết chặt đầu vào buông lỏng đầu ra, khiến chất lượng giáo dục còn nhiều vấn đề bất cập.

Dẫn chứng về những vụ học sinh tự tử do trầm cảm, áp lực học tập xảy ra gần đây, đại biểu Đinh Thị Ngọc Dung lo ngại chính áp lực học tập, điểm số từ gia đình và nhà trường đang là nguyên nhân hàng đầu khiến học sinh trầm cảm hay gặp phải nhiều vấn đề khác về tâm lý dẫn đến những hệ lụy xót xa trong xã hội.

Đại biểu đặt câu hỏi: “Phải chăng chúng ta đang tạo ra áp lực cho giới trẻ từ nhiều phía. Giáo dục ở Việt Nam chỉ có học và học mà đang thiếu đi những mô hình trải nghiệm, ngoại khóa gần gũi với thiên nhiên, thiếu đi những không gian xanh ngoài trời cho giới trẻ, thay vào đó là các mô hình kinh doanh, quán xa, karaoke, nhà hàng. Các em đang thiếu đi những không gian để hoạt động ngoài trời, bị gò bó trong những khoảng không chật hẹp với thành tích ảo, chỉ tiêu ảo do các nhà trường tạo ra.

Học tập không chỉ từ gia đình, nhà trường mà còn từ chính xã hội, do vậy cần xây dựng các mô hình công cộng nhiều hơn để giải tỏa các áp lực cho trẻ khi đến trường. Các hoạt động về vui chơi cộng đồng rất cần thiết trong kích thích sự tương tác, phát triển khả năng tư duy sáng tạo của trẻ, từ đó tránh được những áp lực học tập không cần thiết”, đại biểu đoàn Hải Dương nhấn mạnh.

Tự chủ đại học phải gắn với giải trình

Đại biểu Vương Quốc Thắng, đoàn Quảng Nam bày tỏ quan tâm đến vai trò của đại học đối với phát triển bền vững, thịnh vượng, nâng cao năng lực cạnh tranh và năng lực đổi mới sáng tạo quốc gia, trong đó có tự chủ đại học, hợp tác giữa nhà nước, trường đại học và doanh nghiệp, kiểm định chất lượng giáo dục đại học, triển khai sâu rộng quản trị đại học tiên tiến; phát triển sử dụng, đãi ngộ đội ngũ giảng viên, cán bộ quản trị đại học…

Đại biểu Vương Quốc Thắng, đoàn Quảng Nam.

Đại biểu Quốc hội Vương Quốc Thắng cho rằng, thời gian qua, tự chủ đại học đã thể hiện là một chủ trương đúng đắn với nhiều kết quả tích cực, làm thay đổi và phát triển nhanh chóng các trường đại học nhưng vẫn còn có những khó khăn, vướng mắc cần được xem xét một cách tổng thể và kịp thời tháo gỡ.

Theo đại biểu, trong thời gian tới, chúng ta cần có khung pháp lý rõ ràng về vai trò chỉ đạo, quản trị và điều hành giữa Đảng ủy, Hội đồng trường và Ban giám hiệu nhà trường để tránh sự chồng chéo và tạo ra xung đột không đáng có, đồng thời quy định rõ trách nhiệm giải trình.

Đại biểu khẳng định, "tự chủ đại học và trách nhiệm giải trình" là hai mặt không thể tách rời, thiếu trách nhiệm giải trình sẽ dễ biến tự chủ thành tự trị. Đại biểu nêu rõ, có hai công cụ quan trọng để thực hiện trách nhiệm giải trình, đó là kiểm định chất lượng giáo dục và công khai, minh bạch thông tin hoạt động của trường đại học. Nhấn mạnh tự chủ đại học là một vấn đề liên ngành, liên bộ, đại biểu đề nghị, để tạo ra sự đột phá trong tự chủ đại học, Chính phủ nên cân nhắc lập một Ủy ban hoặc một Hội đồng cấp quốc gia về tự chủ đại học để giải quyết triệt để các vướng mắc và tạo ra động lực giúp các trường đại học tự chủ thực chất.

Theo VOV