Na thường được trồng chuyên canh trên các vùng đồi dốc, đất kết cấu rời rạc, các chất dinh dưỡng rất dễ bị rửa trôi. Nếu sử dụng các loại dễ hòa tan trong nước thì hiện tượng rửa trôi diễn ra khốc liệt hơn. Nhưng với phân bón đa yếu tố NPK Văn Điển thì không chỉ hạn chế hiện tượng rửa trôi, mà còn bổ sung đủ chất đa, trung, vi lượng cho cây – điều vốn dĩ phân bón thông thường không có được.

Giống na Đoàn Kết trồng ở Chi Lăng (Lạng Sơn), mỗi quả có thể nặng từ 0,8-1,2kg, trồng 3 năm sẽ bói quả, năm thứ tư là có thể bắt đầu thu hoạch đại trà. Ảnh: Ngọc Thành

Na là cây ăn quả rất dễ tính, có thể trồng được trên nhiều vùng khí hậu khác nhau, từ miền Bắc, miền Nam, cả vùng đồng bằng ven biển cả vùng núi, đặc biệt vùng đất cao với mùa khô khắc nghiệt của  các tỉnh phía Bắc như Thái Nguyên, Cao Bằng, Quảng ninh, Lạng Sơn…. Hiện đã có một số vùng trồng na chuyên canh như Đông Triều (Quảng Ninh), Lạng Sơn… với diện tích trồng na trên vài nghìn ha. Nơi đây, các nương, các đồi na chạy dài theo sườn đồi và thung lũng chân các dãy núi đá vôi.

Ở những vùng này, các dải đất và đá xen kẽ, đá nổi nhiều, tầng đất không dày và kết cấu rời rạc, độ dốc lớn nên hiện tượng rửa trôi diễn ra rất khốc liệt. Hơn nữa, tuy chịu được đất xấu nhưng cây na chỉ phát huy được ưu điểm trên đất  không chua, nhiều màu. Nếu cây thiếu phân bón  thì chóng già cỗi, nhiều hạt, ít thịt (cơm).  Do vậy, phải chăm sóc cây từ khi mới trồng và cung cấp đầy đủ, cân đối các chất dinh dưỡng để cây khoẻ, nhiều nhựa, sức sống tốt thì mới cho nhiều quả và quả ngon.

Phân bón Văn Điển – phân bón tất cả trong một cho “cây nhiều mắt”

Từ kết quả nghiên cứu của cac chuyên gia nông nghiệp,  sau khi thu hoạch quả thì rễ là bộ phận bị mất lực nhiều nhất rồi đến lá, cành. Do vậy, đồng thời với việc bấm cành tỉa tán cây là việc chăm sóc phục hồi bộ rễ. Lân và các dinh dưỡng trung, vi lượng là nhu cầu lớn nhất trong giai đoạn này. Thực tiễn sản xuất nhiều năm qua cho thấy: Nếu chỉ cung cấp 3 chất đa lượng NPK cho na là chưa đủ, năng suất chưa ổn định, chất lượng quả kém, thịt quả mỏng, vận chuyển, bảo quản nhanh hư thối, sức đề kháng sâu bệnh kém. Khi na được bón cân đối, đầy đủ các yếu tố dinh dưỡng đa lượng, trung lượng, vi lượng thì chúng sinh trưởng khỏe, ít sâu bệnh hại, tỷ lệ đậu quả cao, năng suất ổn định, chất lượng quả tốt.

Trên các vùng đồi dốc, đất kết cấu rời rạc, các chất dinh dưỡng rất dễ bị rửa trôi. Nếu sử dụng các loại phân đơn, phân NPK thông thường dễ hòa tan trong nước thì hiện tượng rửa trôi diễn ra khốc liệt hơn. Các loại phân trên chỉ cung cấp được 1- 3 chất dinh dưỡng đa lượng (N,P,K), còn thiếu hầu hết các chất dinh dưỡng trung, vi lượng mà những chất này cực kỳ cần thiết cho cây na.

Phân Lân nung chảy Văn Điển  được sản xuất bằng cách nấu chảy hỗn hợp quặng  phosphat với serpentin hoặc olevin, manhezit ở nhiệt độ 1.450 độ C, sau đó làm lạnh đột ngột nên sản phẩm chứa nhiều chất dinh dưỡng, trong đó P2O5 từ 15-19%, MgO từ 15-18% ,SiO2 từ 24-32%, CaO từ 28-34%, và đầy đủ các chất vi lượng như: sắt: 4% , mangan: 0,4%; đồng: 0,02%; molipden: 0,001%; coban: 0,002; bo: 0,008%; kẽm: 0,00014%.

Bao bì phân bón đa yếu tố NPK Văn Điển loại NPK 5 :10 :3 dạng viên. Ảnh tư liệu.

Phân Văn Điển không tan trong nước nên không bị rửa trôi, đặc biệt phù hợp cho vùng cao, đất dốc;  chỉ tan trong môi trường acid yếu do rễ cây tiết ra nên khi cây ăn thì hết phân, cây chưa ăn đến thì còn tồn lại các vụ sau.

– Loại phân bón đa yếu tố NPK Văn Điển loại NPK 5 :10 :3 dạng viên có đầy đủ các chất dinh dưỡng : N=5%. P2O5=10.%, K2O = 3%, Mg 9%, SiO2=14%, CaO=15%, và các chất vi lượng: Zn, Cu, Mn, B, Mo…;

– Loại phân bón NPK 12 :5 :10 có hàm lượng N = 12%, P2O5 = 5%, K2O = 10%,   Mg =2%, SiO2 = 4%, CaO = 5%… giúp cây na phát triển khỏe và bền, ít sâu bệnh hại, nhiều quả, quả to đều, chất lượng thơm, ngon.

Kỹ thuật chăm sóc, bón phân Văn Điển cho cây na

Thâm canh na vùng chuyên canh bằng phân bón Văn Điển, có thể thực hiện như sau:

Đốn tỉa cành:

-Từ tháng 8-10, ngay sau thu hoạch na, tiến hành đốn tỉa các cành tăm, tơ, cành sâu bệnh, cành tược mọc từ thân chính, cành to…vừa hạ thấp chiều cao tán cây, vừa tạo cho tán cây phát triển đều ra các phía, mật độ cành thưa thoáng giúp cây cành khỏe đều, vườn thông thoáng.

– Nếu mùa đông cây chưa rụng lá thì xung quanh tiết Lập xuân, tiến hành đốn sâu các đầu cành và tuốt lá. Đốn cành tuốt lá sớm, cây sẽ ra hoa sớm, làm muộn cây sẽ ra hoa muôn. Do vậy, tùy nhu cầu về thời điểm thu hoạch mà xác định thời điểm tuốt lá, đốn cành.

Phân bón NPK 12:5:10  giúp cây na phát triển khỏe và bền, ít sâu bệnh hại, nhiều quả… Ảnh tư liệu.

Các đợt bón:

– Từ tháng 9 đến tháng 10, sau khi thu hoạch, nếu bón bổ sung dinh dưỡng lúc này, nếu trời ít rét, lại gặp mưa thì cây na sẽ xuất hiện lứa hoa trái vụ đầu Đông. Dù có đậu quả thì gặp rét quả cũng không to và chất lượng rất kém. Do vậy, sau thu quả chỉ nên cắt bỏ cành na bị sâu bệnh, cành vượt, tạo cho cây thông thoáng, không được bón phân hoặc tưới nước. Hiện nay một số nhà vườn đã chủ động làm lứa na trái vụ, nếu gặp mùa đông ấm hoặc ít rét, chủ động tưới nước và bón phân thì cũng cho thu hoạch, tuy chất lượng không cao nhưng hiếm nên cũng được giá.

Bón đợt một:

Xung quanh tiết Lập xuân, tiến hành đốn sâu và tuốt lá kết hợp bón phân, tưới nước (nếu có điều kiện). Nếu có phân hữu cơ ủ mục phối hợp với phân nung chảy Văn Điển hoặc phân đa yếu tố NPK 5:10:3 bón sâu rất tốt. Trên sườn dốc hoặc khe đá chỉ nên sử dụng lân nung chảy Văn Điển và  tạo mọi điều kiện để vùi phân và lấp đất kín phân.

+ Bón đợt hai: Tháng  2-4 bón đón lộc, đón hoa.

+ Bón đợt ba: Tháng 6-7 bón nuôi cành, nuôi quả.

Lượng phân cần bón:

Ngoài lượng phân hữu cơ ủ mục ra, nên tham khảo lượng phân văn Điển cần  bón thêm như sau ( đơn vị tính kg/cây)

+ Na mới trồng: Bón lót 3-4 kg phân lân nung chảy Văn Điển. Các năm sau, mỗi năm tưới2 kỳ vào tháng 4 và tháng 7 bằng phân ĐYT NPK 12:5:10, lượng khoảng 0,2-0,4kg/ lần.

+ Cây na 3-5 tuổi:

• Đợt bón đầu xuân: 3-5 kg lân nung chảy hoặc 2,5-3kg ĐYT NPK 5:10:3
• 2 đợt sau, mỗi đợt bón 2-3kg ĐYT NPK 12:5:10

Cách bón :

– Đợt 1 nên tạo rãnh bằng cách ghé lưỡi cuốc tạo rãnh xung quanh mép tán, độ sâu 3-5cm,  rắc phân  xong lấp đất, ủ rác phủ quanh tán giữ ẩm cho đất, tạo điều kiện cho rễ phát triển.

Các đợt 2 và đợt 3: Sử dụng phân đa yếu tố NPK 12:5:10, bón theo tán cây. Rải phân xong, xáo nhẹ để đảo phân với đất, hoặc cào cỏ, lá cây che lấp phân. Nếu trời khô hạn có thể ngâm nước khoảng 15-20 phút cho phân tan rồi hòa tưới.

Lưu ý: Hiện nay một số nhà vườn dựng bao phân gà vào gốc cây. Nếu chưa được xử lý chế phẩm EM trước khi đóng bao thì phân lâu phân hủy và dễ gây ô nhiễm môi trường. Vả lại, phân không được rải đều mà chỉ tập trung một chỗ, khi nước phân thấm xuống dễ gây ngộ độc rễ cây, làm hư, thối bộ rễ. Một số vườn cam ở Yên Bái đã phải trả giá đắt vì cách làm này.

Ghi nhớ:

-Phân bón được vùi vào đất sẽ không bị rửa trôi và cây na “ăn” dần trong suốt vụ.

-Tăng lượng phân bón cho cây na nhiều tuổi hơn và có năng suất thu hoạch cao hơn.

 Trọng Hòa – Nam Phong

Một số đặc điểm sinh học cần lưu ý khi trồng na

Trong các loại cây ăn quả, cây na được nhiều người ưa thích do quả na chất lượng cao, giàu dinh dưỡng, lại ngọt, thơm…  Cây na được các nhà khoa học chứng minh là có nhiều tác dụng bồi bổ cơ thể và làm vị thuốc chữa bệnh rất tốt. Theo Đông y, na có vị ngọt tính ấm có tác dụng tiêu sưng hạ khí tiêu đờm hiệu quả. Na được dùng chữa đi lỵ, đái tháo đường và trị mụn nhọt rất tốt. Cả hạt và lá của na cũng đều có thể dùng chữa bệnh được. Có thể nói na có nhiều công dụng cả về giá trị dinh dưỡng cũng như chữa bệnh.

Cây na, cũng như những cây rụng lá hàng năm khác như đào, mận, hồng…, vốn có chu kỳ nghỉ đông, vừa tiết kiệm dinh dưỡng, vừa tích lũy dinh dưỡng cho mùa hoa quả năm sau. Do vậy, nhóm cây này không năm nào mất mùa hoa. Năm rét sớm, rét nhiều thì cây na tự rụng lá. Năm rét muộn hoặc ít rét thì chủ vườn phải chủ động tuốt lá na để điều chỉnh thời điểm ra hoa và mật độ hoa vụ tới.

Xét về vị trí ra hoa, quả có nhóm ra hoa nách lá, nhóm ra quả đầu cành.- Nhóm cây ra quả đầu cành như nhãn, vải…; cành ra từ mùa thu năm trước là cành mẹ mang quả năm sau. Do vậy phải tạo ra nhiều cành thu khỏe và bánh tẻ, (không ra lộc đông) thì vào mùa xuân tới, hoa sẽ nở trên đầu cành. Nhóm cây ra hoa nách lá, chồi non  như na, ổi… thì mùa đông rụng hết lá, sau đó chuyển sang giai đoạn ngủ nghỉ, ngừng sinh trưởng. Mùa xuân ấm áp trở lại vào tháng 4 – 5 cây na lại ra đợt lá mới và ra hoa.

Quả na, cũng như quả mít, là những quả phức hợp gồm nhiều múi đính trên một cái trục chung gọi là lõi quả. Mỗi múi coi như là một quả đơn. Múi được thụ phấn thì có hạt, múi không được thụ phấn là múi lép. Vị trí quả càng gần gốc, gần thân chính thì lõi quả càng to, độ dày múi càng lớn và quả thường to hơn, nây hơn và ăn ngon hơn. Từ đặc điểm này, chủ vườn có thể cưa, đốn hàng năm để hạ thấp tán cây, vừa để hạn chế tác hại của gió bão, vừa dễ chăm sóc và thực hiện các thao tác kỹ thuật chăm sóc cây, quả, đặc biệt thực hiện kỹ thuật thụ phấn na để tạo ra nhiều quả na to, tròn, chất lượng cao.