Lễ hội Sen Hà Nội lần thứ nhất: “Chuyện của Sen” và “Sắc sen Hà Nội”

“Chuyện của Sen”...

Lễ hội Sen Hà Nội được tổ chức nhằm quảng bá, tôn vinh những nét đẹp, giá trị văn hóa của Thăng Long Hà Nội, của vùng đất Tây Hồ. Lễ hội giới thiệu những giá trị độc đáo của nghề "ướp trà sen", những nét đặc trưng riêng có của văn hóa sen trong đời sống của người Việt Nam.

Tại lễ khai mạc, ban tổ chức sẽ trao giải Cuộc thi ảnh “Người đẹp, áo dài và Sen,” trình diễn chương trình nghệ thuật bán thực cảnh “Chuyện của Sen.”

Trong khuôn khổ lễ hội, sẽ có khu trưng bày không gian giới thiệu, trình diễn sản phẩm liên quan đến sen như hoa sen, tơ sen, chè sen, xôi sen, giò sen, các món ăn từ sen; các sản phẩm trang trí từ sen, thủ công mỹ nghệ về sen; trưng bày đại diện một số giống sen thuộc các vùng trong cả nước và một số giống sen quý của Việt Nam và Hà Nội.

Theo đó, quận Tây Hồ và các đơn vị có liên quan sẽ tổ chức Hội thảo bảo tồn và phát triển hoa sen Việt Nam; khánh thành Trung tâm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP quận Tây Hồ - Phố Trịnh; Khai mạc Triển lãm không gian nghệ thuật sắp đặt sen, triển lãm ảnh sen trong đời sống Việt; Chương trình Khảo sát - Hội nghị "Nâng cấp chất lượng dịch vụ và kết nối điểm đến du lịch của quận Tây Hồ với các doanh nghiệp lữ hành trên địa bàn thành phố Hà Nội năm 2024"; Đêm nhạc "Trịnh Công Sơn và những người bạn".

Trong dịp này, quận Tây Hồ và các đơn vị chức năng sẽ tổ chức Ngày hội đạp xe Hành trình xanh "Sắc Sen Tây Hồ" với sự tham gia của 7.000 người đạp xe quanh Hồ Tây; Chương trình "Sen kết nối yêu thương" thăm tặng quà Mẹ Việt Nam Anh hùng và các gia đình chính sách trên địa bàn quận.

Bên cạnh đó, tại lễ hội có sẽ 100 gian hàng giới thiệu sản phẩm OCOP gắn với văn hóa các tỉnh miền núi phía bắc, góp phần tăng cường liên kết, sản xuất và tiêu thụ, giao lưu, trao đổi kinh nghiệm các sản phẩm sen Hà Nội với các tỉnh, thành phố trên cả nước; quảng bá và kích cầu du lịch, khơi dậy tiềm năng phát triển các sản phẩm OCOP của các địa phương.

Sen Hồ Tây hay còn gọi là sen Bách Diệp, được trồng ở các hồ nhỏ quanh Hồ Tây. Đặc trưng dễ nhận biết là cánh hoa kép, màu hồng, hương thơm lâu, gạo sen to và căng mọng. Giống sen này thường được dùng ướp trà.

Mỗi độ Hè sang, khi ánh nắng rực rỡ tràn ngập khắp Hà thành và những cánh sen hồng bắt đầu xuôi ngược trên những chuyến xe, báo hiệu mùa sen Tây Hồ đã về. Những đóa hoa tinh khiết này đã trở thành một điểm hấp dẫn nhất của du lịch miền Bắc mùa Hè nói chung và Hà Nội nói riêng.

Hình ảnh lãng mạn của đầm sen kết hợp với hồ Tây sóng sánh dệt nên ký ức khó phai trong mỗi người Hà thành và du khách. Họ đến đây không chỉ để chụp ảnh và thưởng ngoạn cảnh đẹp, mà còn để đắm say cái phong vị của nắng gió hồ Tây, nét đẹp tao nhã của Thủ đô. Giữa cái ồn ã, xô bồ của đô thị đông đúc, một khoảng xanh bao la điểm xuyết những bông hoa tươi thắm, những cô gái trẻ xúng xính yếm đào, áo dài bên hoa sen, sẽ là “khoảng lặng” để mọi người thư giãn, nạp năng lượng tích cực cho cuộc sống.

Trà sen ướp truyền thống nơi đây sử dụng trà xanh Tân Cương của vùng đất chè Thái Nguyên, rồi đem ướp với dòng hoa sen Bách Diệp được trồng ở Hồ Tây cho ra một hương vị trà rất đặc biệt, đặc trưng mà không nơi nào có được.

Ướp trà sen là nghề truyền thống lâu đời của người dân phường Quảng An (Tây Hồ) và sản phẩm trà sen đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp chứng nhận đăng ký nhãn hiệu.

Cứ một lớp chè lại ướp một lớp gạo sen (nhụy sen). Mất cả nghìn bông hoa mới ướp được 1 cân chè sen nên dù giá có lên đến vài triệu một cân nhưng vẫn không đủ hàng cung cấp bởi hương chè sen nhẹ nhàng, thanh tao ấy đã mê hoặc bao người.

Mong sớm công nhận hoa sen là quốc hoa

Bên lề hội thảo Bảo tồn và phát triển hoa sen Việt Nam trong khuôn khổ Lễ hội Sen Hà Nội 2024, PGS.TS. Đặng Văn Đông - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu rau quả đã có những bày tỏ mong muốn các cơ quan chức năng sớm hoàn thành thủ tục công nhận hoa sen là quốc hoa.

PGS.TS. Đặng Văn Đông cho biết, ông là một trong những người xây dựng đề án đưa hoa sen trở thành quốc hoa vào năm 2011. Ông đại diện cho Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Bộ NN&PTNT) cùng đại diện của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (Bộ VHTTDL) và các bộ, ngành đề xuất hoa sen là quốc hoa.

“Thời điểm đó, hầu như chúng tôi đã có tất cả điều kiện cần và đủ để công bố hoa sen là quốc hoa, nhưng chưa thể công bố. Lý do của việc này gần đây mới được Bộ trưởng Bộ VHTTDL hé lộ là do khoảng trống về pháp lý”, PGS.TS. Đặng Văn Đông nêu.

PGS.TS Đặng Văn Đông cho rằng hiện chưa có loại cây nào có thể vượt qua hoa sen để trở thành quốc hoa. Ông mong muốn các cơ quan quản lý nhà nước quan tâm hơn đến quốc hoa và sớm đưa ra câu trả lời cho câu hỏi: "Quốc hoa của Việt Nam là hoa gì?".

Chia sẻ về những vướng mắc liên quan đến thủ tục công nhận quốc hoa, PGS.TS Đặng Văn Đông cho rằng Đảng và Nhà nước có thể ủy quyền cho một cơ quan hoặc bộ, ngành nào đó chịu trách nhiệm việc này. Việc công nhận quốc hoa sẽ giúp người Việt Nam có thể tự hào hơn với bạn bè quốc tế.

Trước đó, tại phiên thảo luận Quốc hội về dự án Luật Di sản văn hóa (sửa đổi) sáng 26/6, đại biểu Nguyễn Văn Cảnh (Bình Định) đề nghị cần có cơ quan có thẩm quyền phê duyệt hoa sen là quốc hoa, áo dài là di sản văn hóa. Từ năm 2011, Bộ VHTTDL tổ chức bầu chọn quốc hoa và tỷ lệ chọn hoa sen đạt 81%.

Theo đó, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng cho biết việc có quốc hoa là cần thiết, nhưng cơ sở pháp lý lại chưa có để công bố quốc hoa. Từ năm 2011, Chính phủ đã giao cho Bộ VHTTDL xây dựng bộ nhận diện về quốc hoa. Hoa sen được đề xuất là quốc hoa. Tuy nhiên, khi trình các cấp lại vướng mắc ở chỗ "ai là người có thẩm quyền công nhận, ai là người ký". Cuối cùng, câu trả lời là không ai có thẩm quyền vì không có quy định.

Trăn trở về quốc hoa, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng tha thiết đề nghị Quốc hội bổ sung khoảng trống pháp lý này, hoặc có thể giao cho một địa phương hay bộ, ngành đưa vào trong luật để Chính phủ, bộ, ngành được thẩm quyền công nhận, bởi đưa ra nhận diện rồi mà không được thẩm quyền công nhận.

Chia sẻ về những băn khoăn về việc hoa sen cũng là quốc hoa của Ấn Độ, PGS.TS. Đặng Văn Đông cho rằng, trên thế giới có nhiều nước chọn cùng một loại hoa làm quốc hoa. Điển hình như hoa lan và hoa hồng. Các nước Anh, Ả-rập Xê-út, Syria, Bulgaria, Bồ Đào Nha, Iraq, Iran, Rumania, Luxembourg, Maroc đều chọn hoa hồng. Hàn Quốc, Malaysia và Sudan cùng chọn hoa dâm bụt. Pakistan và Philippines cùng chọn hoa nhài, Haiti và Bờ Biển Ngà cùng chọn hoa dừa...

“Chúng ta có thể chọn hoa sen và xây dựng hoa sen là một biểu tượng văn hóa chung. Ở Ấn Độ, biểu tượng hoa sen được xây dựng theo đạo Phật, còn ở Việt Nam hoa sen là biểu tượng của nhân dân”, PGS.TS. Đặng Văn Đông chia sẻ.