Ngày 19.11.2018, tại Kỳ họp thứ 6, Quốc hội Khóa XIV đã thông qua Luật Chăn nuôi số 32/2018/QH14, có hiệu lực thi hành từ ngày 01.01.2020 thay thế Pháp lệnh Giống vật nuôi số 16/2004/PL-UBTVQH11 được Quốc hội khóa XI thông qua ngày 24.3.2004.

Để bạn đọc nắm được một số điểm cơ bản của Luật Chăn nuôi, Luật sư Phạm Thị Bích Hảo, Giám đốc Công ty Luật TNHH Đức An Hà Nội đã có những chia sẻ xung quanh vấn đề này.

Thưa Luật sư, Luật Chăn nuôi có điểm gì nổi bật so với Pháp lệnh Giống vật nuôi năm 2004?
Pháp lệnh Giống vật nuôi năm 2004 là văn bản quy phạm pháp luật hiện hành điều chỉnh hoạt động sản xuất, kinh doanh chăn nuôi. Qua nhiều năm triển khai thi hành, Pháp lệnh Giống vật nuôi đã bộc lộ những tồn tại, hạn chế và bất cập, chưa đáp ứng được với yêu cầu thực tiễn. Vì vậy việc ban hành Luật Chăn nuôi là cần thiết nhằm thiết lập khung pháp lý điều chỉnh các quan hệ kinh tế, xã hội, môi trường, an toàn thực phẩm, phát triển ngành chăn nuôi phù hợp với phát triển kinh tế – xã hội. Luật Chăn nuôi năm 2018 có những điểm nổi bật sau:
+ Luật đưa ra những khái niệm đầy đủ liên quan đến hoạt động chăn nuôi
+ Bổ sung nhiều hành vi bị nghiêm cấm trong chăn nuôi. Trong đó cấm hành vi sử dụng, đưa chất, vật thể, bơm nước cưỡng bức vào cơ thể vật nuôi, sản phẩm của vật nuôi (trong đó có lợn, gà, vịt,…) nhằm mục đích gian lận thương mại;
+ Điểm mới nổi bật của Luật Chăn nuôi 2018 so với Pháp lệnh về giống vật nuôi 2004 là việc quy định riêng một Mục tại Chương V về việc phải đối xử nhân đạo với vật nuôi.
+ Lần đầu tiên Quốc hội đưa vào Luật Chăn nuôi 2018 quy định chính sách của Nhà nước về chăn nuôi (Điều 4); trong đó quy định: di dời cơ sở chăn nuôi ra khỏi thành phố, thị xã, thị trấn, khu dân cư không được phép chăn nuôi.
+ Tổ chức, cá nhân phải kê khai hoạt động chăn nuôi với Ủy ban Nhân dân cấp xã. Theo đó, Khoản 1 Điều 54 Luật Chăn nuôi 2018 quy định tổ chức, cá nhân chăn nuôi phải kê khai hoạt động chăn nuôi với UBND cấp xã.
+ Chuồng chăn nuôi nông hộ phải tách biệt nơi ở của người. Pháp lệnh về giống vật nuôi 2004 không quy định các điều kiện cụ thể về quy mô chăn nuôi. Điều 52 Luật Chăn nuôi 2018 quy định quy mô chăn nuôi gồm có: Chăn nuôi trang trại (chăn nuôi trang trại quy mô lớn, quy mô vừa và quy mô nhỏ); chăn nuôi nông hộ.
+ Xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về chăn nuôi. Đây là nội dung mới theo quy định tại Điều 11 Luật Chăn nuôi 2018. Pháp lệnh về giống vật nuôi 2004 chỉ đề cập đến vấn đề xây dựng cơ sở dữ liệu, hệ thống thông tin tư liệu nguồn gen vật nuôi, là một nội dung nhỏ trong cơ sở dữ liệu quốc gia về chăn nuôi.

Luật Chăn nuôi năm 2018 đã được bổ sung những hành vi nào bị nghiêm cấm trong chăn nuôi?
Điều 12 Luật Chăn nuôi 2018 quy định 14 hành vi bị nghiêm cấm trong chăn nuôi, thay vì 7 hành vi như trong Pháp lệnh về giống vật nuôi 2004. Theo đó, các hành vi bị nghiêm cấm được bổ sung vào Luật Chăn nuôi năm 2018 bao gồm:
+ Sử dụng, đưa chất, vật thể, bơm nước cưỡng bức vào cơ thể vật nuôi, sản phẩm của vật nuôi nhằm mục đích gian lận thương mại.
+ Chăn nuôi trong khu vực không được phép chăn nuôi của thành phố, thị xã, thị trấn, khu dân cư; trừ nuôi động vật làm cảnh, nuôi động vật trong phòng thí nghiệm mà không gây ô nhiễm môi trường.
+ Sử dụng chất cấm trong chăn nuôi.
+ Sử dụng kháng sinh trong thức ăn chăn nuôi không phải là thuốc thú y được phép lưu hành tại Việt Nam.
+ Sử dụng kháng sinh trong thức ăn chăn nuôi nhằm mục đích kích thích sinh trưởng.
+ Xả thải chất thải chăn nuôi chưa được xử lý hoặc xử lý chưa đạt yêu cầu vào nơi tiếp nhận chất thải theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường.
+ Nhập khẩu, nuôi, phóng thích, sử dụng trái phép vật nuôi biến đổi gen, sản phẩm chăn nuôi từ vật nuôi biến đổi gen.
Đáng chú ý nhất trong những hành vi bị nghiêm cấm được bổ sung vào Luật Chăn nuôi lần này là hành vi “sử dụng, đưa chất, vật thể, bơm nước cưỡng bức vào cơ thể vật nuôi, sản phẩm của vật nuôi nhằm mục đích gian lận thương mại”. Hành vi này được bổ sung vào là do xuất phát từ thực tế hiện nay rất nhiều chủ các lò mổ vì mục đích lợi nhuận đã bơm nước, đưa các chất vào cơ thể vật nuôi nhằm làm tăng trọng lượng của vật nuôi.

Luật sư có thể giải thích tại sao Luật Chăn nuôi lại có quy định “phải gây ngất vật nuôi trước khi giết mổ” không?
Đây là một quy định mang ý nghĩa nhân đạo. Luật Chăn nuôi năm 2018 đã dành riêng một mục gồm bốn điều luật để quy định về đối xử nhân đạo. Đây là điểm mới nổi bật của Luật Chăn nuôi năm 2018 so với Pháp lệnh về giống vật nuôi năm 2004, nhằm góp phần xây dựng hình ảnh con người Việt Nam giàu nhân văn, thân thiện và đối xử nhân đạo với vật nuôi, tạo điều kiện cho việc hội nhập quốc tế trong chăn nuôi, đồng thời mở ra hành lang pháp lý cho xuất khẩu sản phẩm chăn nuôi của Việt Nam

Vậy Luật Chăn nuôi đã có những quy định gì để kiểm soát, quản lý thức ăn chăn nuôi?
Luật Chăn nuôi năm 2018 đã quy định cụ thể yêu cầu đối với thức ăn chăn nuôi thương mại trước khi lưu thông trên thị trường, cụ thể:
+ Thức ăn chăn nuôi thương mại cần phải đáp ứng các yêu cầu sau đây trước khi lưu thông trên thị trường: được công bố tiêu chuẩn áp dụng và công bố hợp quy theo quy định của pháp luật về tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật, chất lượng sản phẩm, hàng hóa; có chất lượng phù hợp tiêu chuẩn công bố áp dụng, quy chuẩn kỹ thuật tương ứng; sản xuất tại cơ sở có Giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất thức ăn chăn nuôi do cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền cấp; công bố thông tin sản phẩm thức ăn chăn nuôi trên Cổng thông tin điện tử của Bộ NN&PTNT; nhãn hoặc tài liệu kèm theo thức ăn chăn nuôi thực hiện theo quy định tại Điều 46 của Luật này.
+ Sản phẩm thức ăn hỗn hợp hoàn chỉnh, thức ăn đậm đặc do tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh tự công bố thông tin trên Cổng thông tin điện tử của Bộ NN&PTNT.
+ Sản phẩm thức ăn bổ sung phải được thẩm định để công bố trên Cổng thông tin điện tử của Bộ NN&PTNT.

Thưa Luật sư, hiện nay Nhà nước đang có những chính sách gì để khuyến khích phát triển chăn nuôi?
Để khuyến khích chăn nuôi, Nhà nước có chính sách hỗ trợ cho các hoạt động:
– Nghiên cứu, ứng dụng khoa học và công nghệ; nhập khẩu và nuôi giữ giống gốc;
– Xây dựng vùng chăn nuôi an toàn dịch bệnh, an toàn sinh học; xử lý môi trường chăn nuôi; phát triển các mô hình thực hành chăn nuôi tốt; di dời cơ sở chăn nuôi ra khỏi thành phố, thị xã, thị trấn, khu dân cư không được phép chăn nuôi;
– Xây dựng cơ sở hạ tầng, trang thiết bị cho cơ sở nghiên cứu khoa học và công nghệ, đào tạo; phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đào tạo nghề trong hoạt động chăn nuôi, khuyến nông chăn nuôi, trong đó ưu tiên cho vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng khó khăn và vùng đặc biệt khó khăn;
– Xây dựng và phát triển sản phẩm chăn nuôi quốc gia, sản phẩm chăn nuôi chủ lực, sản phẩm chăn nuôi hữu cơ; xây dựng thương hiệu sản phẩm chăn nuôi quốc gia; xây dựng cơ sở giết mổ tập trung, chợ đầu mối, cơ sở đấu giá để quảng bá, tiêu thụ giống và sản phẩm chăn nuôi; xúc tiến thương mại và phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm chăn nuôi;
– Hỗ trợ thiệt hại về chăn nuôi, phục hồi giống vật nuôi sau thiên tai, dịch bệnh.

Cảm ơn luật sư!

Lê Chiên (thực hiện)