Tăng sức hút từ các giống nho ăn tươi mới chất lượng cao

Ninh Thuận hiện là địa phương có diện tích trồng nho lớn nhất cả nước với hơn 1.000 ha, mỗi năm cung cấp cho thị trường từ 26.000 - 28.000 tấn nho tươi. Các giống nho được trồng chủ yếu dùng cho ăn tươi và một ít dùng chế biến rượu; trong đó, hai giống nho ăn tươi chính là nho đỏ Cardinal và nho xanh NH01-48, chiếm khoảng 90%; còn lại là các giống nho NH01-152, NH01-26, NH02-97 (nho rượu Syrah) và một số giống nho khác, chiếm khoảng 10% diện tích.

Nhằm góp phần làm phong phú cơ cấu giống, tạo điều kiện cho sản xuất nho phát triển bền vững, Viện Nghiên cứu Bông và Phát triển nông nghiệp Nha Hố (trực thuộc Viện Khoa hoạc Nông nghiệp Việt Nam, đơn vị đóng chân trên địa bàn Ninh Thuận) đã nghiên cứu, đánh giá, tuyển chọn được một số giống nho không hạt có nhiều tính trạng tốt như năng suất cao, chất lượng tốt, mẫu mã đẹp, phù hợp với điều kiện sinh thái của vùng, nổi bật là giống nho không hạt NH04-102 (còn gọi nho Ngón tay đen).

Tiến sỹ Phan Công Kiên, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Bông và Phát triển nông nghiệp Nha Hố cho biết, giống nho không hạt chất lượng cao NH04-102 đã được Cục Trồng trọt (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho phép chính thức phát triển sản xuất tại các tỉnh duyên hải Nam Trung Bộ kể từ ngày 16/1/2025. Trước đó, vào tháng 11/2024 giống nho này cũng đã được cấp Bằng bảo hộ giống cây trồng mới với hiệu lực trong thời gian 25 năm.

Giống nho NH04-102 có thời gian sinh trưởng từ khi cắt cành đến lúc thu hoạch khoảng 117 - 125 ngày (tùy từng vụ), cây sinh trưởng khỏe, dễ ra hoa và đậu quả với tỷ lệ cao, khối lượng quả trung bình 4 - 5 g/quả (trung bình 350 - 550 g/chùm), cuống quả chắc, ít rụng nên khá thuận lợi cho vận chuyển đi xa, tiềm năng năng suất cao (11-15 tấn/ha/vụ, trong điều kiện thâm canh có thể đạt 16 - 20 tấn/ha/vụ) và kháng khá tốt với một số loại sâu bệnh, sản xuất được 2 vụ/năm.

Đây là giống nho ăn tươi không hạt, có thể sử dụng để sấy khô, khi chín quả có màu đen, độ đường cao (16-20 độ Brix), vỏ quả dày, có mùi vị đặc trưng và mẫu mã đẹp. Theo đánh giá, chất lượng quả của giống nho NH04-102 tương đương với sản phẩm nho cùng loại từ nước ngoài nhập khẩu vào thị trường Việt Nam. Sản phẩm nho NH04-102 hiện được các thương lái thu mua tại vườn với giá dao động từ 130.000 đến 220.000 đồng/kg, cao gấp 3 đến 5 lần so với giống nho đỏ Cardinal và cao gấp 2 đến 3 lần so với nho xanh NH01-48.

Theo Tiến sỹ Phan Công Kiên, Viện đang xây dựng vườn đầu dòng giống nho NH04-102 và hoàn thiện hồ sơ để trình cấp có thẩm quyền đánh giá và công nhận để làm cơ sở cung cấp nguồn cây giống đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng phục vụ mở rộng phát triển sản xuất. Đến thời điểm hiện tại, trong vườn tập đoàn quỹ gene nho của Viện đang có trên 230 mẫu giống nho các loại gồm các giống nho ăn tươi, giống nho rượu, giống nho sấy khô (làm mứt), giống nho chuyên làm gốc ghép và giống nho lấy lá.

Hiện nay, bên cạnh việc trồng các giống nho ăn tươi mới như NH04-102, NH01-152, nhiều trang trại, hộ nông dân trên địa bàn cũng đang đẩy mạnh trồng, nhân rộng những giống nho mới trong nhà màng theo mô hình nông nghiệp công nghệ cao như: nho NH01-205 (nho mẫu đơn), nho NH01-26 (nho kẹo), nho NH04-195 (nho hạ đen), giống nho đỏ mới NH01-16... Theo tính toán, mô hình trồng giống nho mới theo mô hình nông nghiệp công nghệ cao có thể thu nhập từ 500 đến 600 triệu đồng/ha/vụ và từ 1 đến 1,2 tỷ đồng/ha/năm.

Ông Nguyễn Khắc Phòng - Giám đốc Hợp tác xã Dịch vụ tổng hợp nông nghiệp Thái An (xã Vĩnh Hải, huyện Ninh Hải) chia sẻ, để nâng cao hiệu quả sản xuất và thích ứng với biến đổi khí hậu, hợp tác xã đang đầu tư trồng các giống nho ăn tươi mới theo mô hình nông nghiệp công nghệ cao với diện tích hơn 5 sào (5.000 m2). So với các giống nho truyền thống, các giống nho mới như NH01-152, NH04-102 có những ưu điểm vượt trội về hình dáng, màu sắc bắt mắt, quả to, ăn giòn, chắc thịt và ngọt thơm nên được khách du lịch và thị trường rất ưa chuộng.

Năm 2025, để đưa các giống nho chất lượng cao vào sản xuất góp phần gia tăng lợi nhuận trên đơn vị diện tích canh tác, UBND tỉnh Ninh Thuận chỉ đạo ngành nông nghiệp phối hợp với các sở, ngành đơn vị liên quan tăng cường phối hợp cùng các địa phương rà soát, điều chỉnh bổ sung quy hoạch sản xuất nho phù hợp với thực tế về đất đai và khu vực trồng; đảm bảo khai thác tốt tiềm năng của những vùng đất thích hợp với cây nho.

Các Viện nghiên cứu, cơ quan, trung tâm giống cây trồng tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện quy trình kỹ thuật sản xuất nho theo hướng an toàn, chất lượng, gắn với bảo vệ môi trường, quy trình chăm sóc, bảo vệ thực vật đối với các giống nho khác nhau.

Đồng thời, đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ khoa học và kỹ thuật vào sản xuất, xây dựng mô hình liên kết theo chuỗi giá trị, nhân rộng diện tích các giống nho mới theo tiêu chuẩn VietGAP, trồng nho trong nhà màng, kết hợp phát triển du lịch sinh thái tham quan vườn nho, tích cực quảng bá thương hiệu các giống nho ăn tươi chất lượng cao của địa phương.