Tục “tắm tất niên” với hương mùi già: Gợi nhớ hương vị Tết xưa
Có một phong tục đẹp của người dân ở nhiều tỉnh, thành miền Bắc là vào ngày 30 Tết, rất nhiều người đi chợ sắm Tết đều mua một loại cây hoa không phải mang về để cắm bình trang trí nhà cửa đón Xuân mà là dùng để nấu nước tắm.
Phong tục ấy được gọi là “tắm tất niên” bằng cây mùi già đã ra hoa kết trái nhằm tẩy trần những vướng bụi trong năm cũ để chào đón một năm mới mạnh khỏe, may mắn, an lành...
Chẳng ai biết tục tắm bằng cây mùi già có từ bao giờ, chỉ biết cứ mỗi độ chuẩn bị đón Tết Nguyên đán là những gánh, những chiếc xe đạp, xe máy đầy ắp mùi già lại xuất hiện trong các phiên chợ Tết ở làng quê và nhiều ngõ ngách nơi phố thị. Mùi già chỉ bán trong những buổi chợ cuối năm cho nên cứ thấy mùi già là thấy Tết.
Chợ ngày Tết, giữa bạt ngàn những loại hoa, đào, quất, rau củ quả, thịt, dưa hành… là những chiếc xe đạp của các bà, các cô chở những bó mùi già đi bán. Người đi chợ ai cũng nhanh tay mua một vài nắm, cả người bán lẫn người mua đều vui vẻ, không mặc cả, không thêm bớt.
Để nấu nước tắm, cây Mùi già mua về phải rửa sạch bụi đất nhưng chú ý không để giập nát lá, rồi cho vào nồi nước đun sôi. Chỉ cần hai bó mùi già nho nhỏ thì khi nồi nước sôi đã bốc hương thơm lừng, ấm áp, tinh khiết, nhẹ nhàng lan tỏa khắp nhà.
Theo quan niệm dân gian, khi tắm thứ nước lá mùi này, mọi vận đen đủi, buồn phiền lo lắng trong năm cũ được gột bỏ, sẵn sàng bắt đầu một năm mới với những điều tươi mới, may mắn hơn.
Bên cạnh đó, hương thơm của lá mùi khi được đun lên bám vào những vật dụng trong nhà, vương vấn trên cơ thể sau khi tắm còn giúp tinh thần mọi thành viên trong gia đình luôn phấn chấn vào những ngày đầu năm mới…
Bao nhiêu năm nay, bà Nguyễn Thị Lê ở Khu Tập thể Thành Công, Ba Đình, Hà Nội dù xa quê nhiều năm nhưng vẫn giữ thói quen mua lá mùi già vào những ngày cận Tết Nguyên đán để đun nước cho các thành viên trong gia đình cùng tắm, gội.
“Mỗi khi tắm loại lá này vào dịp tết niên, tôi thấy trong người rất dễ chịu, mọi thứ đều trở lên nhẹ nhàng, không còn những tất bật, không còn những lo âu mà cảm thấy rất thư thái. Vì cây mùi già chỉ có vào dịp gần Tết nên cứ nhìn thấy bán ngoài chợ là tôi mua về dùng cho đến tận sáng mồng Một, lấy nước này rửa mặt để được may mắn, sạch sẽ cả năm,” bà Lê cười vui chia sẻ.
Hàng chục năm nay, bà Nguyễn Thị Nam, thôn Thư Lâu, xã Nguyên Lý, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam vẫn trồng cây mùi già để phục vụ người dân vào dịp Tết Nguyên đán. Dù giá trị kinh tế của cây mùi già không cao so với các loại cây hoa, cây cảnh, nhưng gia đình bà vẫn duy trì để giữ gìn truyền thống và nét văn hóa đặc trưng của người dân trong những ngày Tết.
Những bó mùi già theo các bà, các cô đi khắp các phiên chợ ngày Tết. Góc chợ nào có người bán mùi già là thơm lừng cả khu chợ. Mỗi bó mùi nhỏ được bán từ 5.000-10.000 đồng. Cây mùi được chọn để nấu nước tắm phải là loại mùi già đã trổ hoa, kết trái, thân cây đã chuyển từ màu xanh sang nâu tía thì khi đun lên mới cho mùi thơm ngan ngát, cay cay, rất riêng biệt chứ không nồng. Chỉ cần 2 bó nho nhỏ nồi nước mùi đã thơm lừng cả nhà. Mọi bận rộn, hối hả dường như được lắng lại, không gian ấm áp, tinh khiết, nhẹ nhàng.
Vào những ngày cuối năm tất bật háo hức chờ Tết đến, chẳng có gì xao xuyến hơn hương thơm của lá mùi già thanh tao mà ấm áp báo hiệu Tết đã đến rất gần. Đời cây mùi tuy ngắn ngủi nhưng đã kết thành hương thơm để bao thế hệ, bao đời người không quên.
Nhằm đáp ứng yêu cầu cuộc sống hiện đại và giúp mọi người đỡ phải đun nồi nước tắm lỉnh kỉnh, mấy năm gần đây, một số cơ sở sản xuất đã thu mua cây mùi già của bà con nông dân đem chưng cất thành nước mùi già, tinh dầu mùi già hoặc làm ra những bánh xà phòng tắm vừa có thể bảo quản được lâu, vừa thuận tiện cho người tiêu dùng.
Tuy nhiên, nhiều người vẫn giữ thói quen mua cây mùi già về nấu hơn là mua nước chưng cất vì niềm tin luôn có một chỗ đứng nhất định trong đời sống của người Việt, đặc biệt vào ngày Tết cổ truyền. Những điều thuộc về phong tục, truyền thống của ngày Tết Nguyên đán không tự nhiên được kế thừa, lưu giữ, nối truyền từ đời này sang đời khác. Đó là sự tiếp nối có ý thức khi ông bà cha mẹ cùng cho con cháu được trải nghiệm đời sống thực tế của văn hóa và là người kể chuyện, để những đời sống ấy ăn sâu vào tiềm thức của mỗi người, trở thành hành trang mang đậm nét riêng của quê hương trên mọi nẻo đường bôn ba của cuộc đời./.
Theo Vietnam+
-
Khai mạc Ngày hội bánh dân gian Nam Bộ lần thứ 4 tại Cà Mau -
Thanh Hóa: Đặc sắc Lễ hội đền Đồng Cổ năm 2024 -
Thổ cẩm Xí Thoại, Phú Yên- Nét đẹp truyền thống làng nghề -
Làm "sống dậy" những giá trị văn hóa mang đậm bản sắc dân tộc Ơ Đu
- Không khí lễ hội tràn ngập tại Đền Hùng
- Lễ hội Đom Lơng Néak Tà của người Khmer được công nhận là di sản văn hoá phi vật thể
- Những bóng hồng giữa đại ngàn Yên Tử
- Lễ hội Thanh Minh – Gìn giữ văn hóa người Nùng An trên cao nguyên Đắk Lắk
- Giữ điệu Lượn Cọi của người Tày Bảo Lâm, Cao Bằng
- Đền Quan Tuần Tranh: Nơi thờ vị thần khai phá và gìn giữ vùng đất Ninh Giang, sông Tranh
- Thanh Hóa: Lễ hội Sết Boóc Mạy được vinh danh Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
-
Khánh thành đưa vào khai thác đường bộ cao tốc Bắc Nam Cam Lâm – Vĩnh Hảo, Diễn Châu – Bãi Vọt(Tapchinongthonmoi.vn) - Việc đưa vào vận hành, khai thác đường bộ cao tốc Bắc Nam sẽ phát huy hiệu quả đầu tư, đáp ứng nhu cầu đi lại, vận tải, du lịch, giao lưu văn hóa, xã hội, nhằm góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, kích cầu tiềm năng du lịch cho các địa phương.
-
Khai mạc Ngày hội bánh dân gian Nam Bộ lần thứ 4 tại Cà Mau(Tapchinongthonmoi.vn) - Ngày hội bánh dân gian Nam Bộ lần thứ 4 Cà Mau vừa được khai mạc với quy mô lớn, quy tụ 400 gian hàng của 150 doanh nghiệp tham gia, cùng nhiều nghệ nhân, thợ làm làm bánh giỏi tại nhiều tỉnh, thành. Đây là hoạt động quan trọng nằm trong chuỗi sự kiện “Cà Mau – Điểm đến 2024”.
-
Nhiều bệnh truyền nhiễm có xu hướng tăngViệt Nam đã ghi nhận rải rác các ca mắc bệnh, các ổ dịch sởi, ho gà, thủy đậu... và đã bắt đầu có xu hướng tăng ở một số địa phương. Bệnh tay chân miệng, dại cũng có số mắc tăng so với cùng kỳ 2023.
-
Dịch vụ vận tải dịp lễ 30/4 và 1/5: Nơi 'cháy vé,' nơi 'dài cổ' chờ kháchTrong đợt nghỉ lễ 30/4 và 1/5 năm nay, các bến xe dự báo lượng khách đến bến có thể tăng 350% so với ngày thường, nhưng thực tế không như vậy.
-
70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ: Quyết định lịch sửQuyết định chấp nhận giao chiến với thực dân Pháp tại lòng chảo Điện Biên là một bước ngoặt lớn trong 9 năm trường kỳ kháng chiến của quân ta.
-
Thủ tướng Chính phủ yêu cầu tăng cường triển khai các biện pháp cấp bách phòng cháy, chữa cháy rừngPhó Thủ tướng Trần Lưu Quang vừa ký ban hành Công điện số 41/CĐ-TTg ngày 27/4/2024 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường triển khai các biện pháp cấp bách phòng cháy, chữa cháy rừng.
-
Đối phó với mùa nắng nóng ở Hà Tĩnh: "Mách nước" giúp người chăn nuôi giảm áp lực(Tapchinongthonmoi.vn)- Bước vào mùa khô, nền nhiệt ở Hà Tĩnh luôn ở mức cao, nắng nóng kéo dài làm ảnh hưởng đến vật nuôi, nhất là sức đề kháng và khả năng phát triển. Đặc biệt, nỗi lo mất điện thường trực ở những trang trại chăn nuôi tập trung.
-
Nông dân Tuyên Quang khá giả từ khi được học nghề(Tapchinongthonmoi.vn) - Nhằm hỗ trợ cho hội viên nông dân trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang nắm bắt được khoa học kỹ thuật, chủ động áp dụng những kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp, trồng trọt, chăn nuôi… thời gian qua Hội Nông dân tỉnh Tuyên Quang đã tích cực đi đầu trong việc xây dựng các lớp đào tạo nghề cho hội viên nông dân.
-
Nông dân khấm khá nhờ được học nghề(Tapchinongthonmoi.vn) - Đáp ứng yêu cầu học nghề, tạo việc làm ổn định, nâng cao thu nhập cho nông dân, các cấp Hội Nông dân (ND) tỉnh Quảng Nam tích cực phối hợp đẩy mạnh các hoạt động tư vấn, dạy nghề, giúp hội viên ND có thêm kiến thức, kỹ năng ứng dụng vào sản xuất, kinh doanh, từng bước vươn lên thoát nghèo, làm giàu chính đáng.
-
Vai trò của Hội Nông dân trong đào tạo nghề cho nông dân(Tapchinongthonmoi.vn) - Thời gian qua, các cấp Hội Nông dân đã đẩy mạnh và nâng cao chất lượng công tác đào tạo nghề. Một bộ phận nông dân sau học nghề đã “khởi nghiệp” làm nòng cốt để thành lập doanh nghiệp, HTX, tổ hợp tác, chi, tổ Hội ND nghề nghiệp, từ đó góp phần phát triển kinh tế tập thể, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động nông thôn, giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho gia đình.
-
1 Khát vọng đổi thay và tinh thần phụng sự Tổ quốc của người đảng viên nông dân vùng biên giới -
2 Thanh Hóa: Người dân dựng lều phản đối xây dựng bãi tập kết rác thải -
3 Thanh Hóa: Bàn giao thiết bị hỗ trợ nông dân xây dựng mô hình xử lý rác thải thân thiện môi trường -
4 Kỳ 4: Trao kỷ vật… nhận tri ân -
5 Phát triển bền vững chuỗi giá trị sản phẩm trong khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã