Dự án Tạo thuận lợi thương mại (USAID TFP) do USAID tài trợ với tổng vốn hơn 21,7 triệu USD thời gian thực hiện trong 5 năm (2018-2023). Mục tiêu tổng thể của Dự án USAID TFP là cải cách, chuẩn hóa, hài hòa và đơn giản hóa thủ tục hành chính trong lĩnh vực xuất nhập khẩu phù hợp với các chuẩn mục quốc tế. Nhằm thực hiện Hiệp định tạo thuận lợi thương mại của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO TFA) và chủ trương của Chính phủ về cải cách công tác kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa xuất nhập khẩu.

TP. HCM là một trong 6 tỉnh, thành được lựa chọn triển khai Dự án và là địa bàn trọng điểm được USAID, Dự án quan tâm hàng đầu về tạo thuận lợi thương mại và thành lập Ban tạo thuận lợi thương mại tại địa phương. Thời gian qua, dự án USAID TFP đã triển khai các báo cáo “Cải thiện hoạt động thương mại và logistics tại cảng Cát Lái và khu vực lân cận tại TP. HCM”, tổ chức các hoạt động đào tạo liên quan đến xuất xứ hàng hóa trong các hiệp định thương mại tự do Việt Nam đã ký kết.

Bà Ann Marie Yastishock, Giám đốc USAID Việt Nam cho biết: Hoa Kỳ là một trong những thị trường xuất khẩu lớn nhất của các doanh nghiệp tại TP. HCM. USAID thông qua Dự án "Tạo thuận lợi thương mại” luôn xem TP. HCM là đối tác chiến lược trong các hoạt động tạo thuận lợi thương mại.

Thông qua hội thảo, chúng tôi hy vọng thu thập được nhiều ý kiến đóng góp của cộng đồng doanh nghiệp và các cơ quan hữu quan. Từ đó, có các giải pháp nhằm thúc đẩy hoạt động xuất nhập khẩu, cắt giảm thời gian và chi phí cho doanh nghiệp và khắc phục những khó khăn trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 còn diễn biến phức tạp, gây nhiều ảnh hưởng tiêu cực.

Phát biểu tại Hội thảo, ông Lê Huỳnh Minh Tú, Phó Giám đốc Sở Công thương TP. HCM cho biết: Do tác động nặng nề của đại dịch Covid-19, kim ngạch xuất khẩu của doanh nghiệp chỉ đạt 44,9 tỷ USD, tăng 1% so với năm 2020. Hầu hết các thị trường xuất khẩu chủ yếu của TP. HCM đều có kim ngạch giảm như: Trung Quốc giảm 8,7%, Hoa Kỳ giảm 2,3%, Nhật Bản giảm 14,7% và EU giảm 0,8%...

Công tác kiểm soát dịch bệnh trên địa bàn TP. HCM đang được triển khai tốt nhưng hoạt động sản xuất, xuất khẩu của doanh nghiệp khó có thể sớm phục hồi.

Tuy nhiên, các vấn đề về nhân công, tài xế, kho bãi, giá cước vận tải biển tăng cao, tình trạng thiếu hụt container, thiết bị bốc dỡ và tàu chuyên chở vẫn đang khiến các chuỗi cung ứng đối mặt áp lực lớn. Đặc biệt, các thị trường xuất khẩu trọng điểm của thành phố nói riêng, Việt Nam nói chung đang có xu hướng tăng cường áp dụng nhiều giải pháp để phòng chống dịch, gây khó khăn cho hoạt động xuất khẩu của doanh nghiệp.

Tại Hội thảo, ông đề nghị Sở Công thương, phối hợp với Cục Hải quan và các sở, ngành TP. HCM thường xuyên trao đổi với hiệp hội, hội ngành hàng, doanh nghiệp xuất khẩu để tiếp nhận thông tin khó khăn, vướng mắc và ý kiến đóng góp, đề xuất. Qua đó, tham mưu, đề xuất các giải pháp tháo gỡ thuộc thẩm quyền của UBND TP. HCM để chỉ đạo thực hiện kịp thời. Đối với các nội dung vượt thẩm quyền, Sở Công thương tổng hợp, tham mưu UBND TP. HCM báo cáo, kiến nghị Bộ Công Thương, Chính phủ xem xét, chỉ đạo.

Theo ông Đặng Thái Thiện, Cục Hải quan TP. HCM cho biết: Kim ngạch xuất khẩu hàng hóa Việt Nam năm 2021 ước đạt 336,25 tỷ USD, tăng 19% so với cùng kỳ năm trước 281,5 tỷ USD. Trong đó khu vực kinh tế trong nước đạt 88,71 tỷ USD, tăng 13,4%, chiếm 26,4 kim ngạch xuất khẩu. Khu vực có vốn đầu tư nước ngoài đạt 247,54 tỷ USD, tăng 21,1%, chiếm 73,6%. Qua số liệu trên cho thấy Doanh nghiệp FDI chiếm tỷ trọng rất cao. Trong 10 nhóm mặt hàng xuất khẩu có giá trị lớn nhất tại Cục Hải quan TP. HCM có 6 nhóm mặt hàng của ngành Nông nghiệp gồm: Thủy sản, gạo, cao su, hạt điều, rau quả, cà phê.

Bà Lý Kim Chi, Chủ tịch Hội Lương thực Thực phẩm TP. HCM chia sẻ: Trong bức tranh kinh tế chung, xuất khẩu nông lâm thủy sản góp phần là điểm sáng quan trọng khi liên tiếp xác lập kỷ lục mới. Tại TP. HCM, dưới tác động nghiêm trọng của dịch Covid -19 kim ngạch xuất khẩu của các doanh nghiệp giảm 1,6% so với năm 2020. Tuy nhiên, một số mặt hàng nông sản vẫn tăng trưởng tốt: Gạo tăng 11,7%, hạt  tiêu tăng 61%, cà phê tăng 9,2%...

Qua Hội thảo bà Chi đề xuất: Rất cần có những gói hỗ trợ đặc biệt cho các doanh nghiệp có khả năng phục hồi nhanh ở các ngành quan trọng đối với tăng trưởng kinh tế và an sinh xã hội như: Nông nghiệp, chế biến thực phẩm và dịch vụ… Hỗ trợ nguồn vốn vay ngắn hạn, giảm thêm lãi xuất vai của các ngân hàng nhằm sớm tạo sức bật cho nền kinh tế. Tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp miễm, giảm thuế, phí, tiền thuê đất, giảm thuế VAT và tăng nguồn hỗ trợ an sinh xã hội nhằm góp phần tăng tổng cầu của thị trường…/.