Hải quan trong cuộc chiến ma túy: Quyết tâm ngăn chặn những thách thức mới

Tội phạm ma túy liên quan đến công nghệ cao diễn biến phức tạp

Ngay trong những ngày đầu tiên của năm mới 2022, trên tuyến hàng không, bưu điện quốc tế, chuyển phát nhanh, tình hình buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa tiếp tục diễn biến phức tạp.

Qua thời gian theo dõi, xác minh các lô hàng nghi vấn xuất khẩu, nhập khẩu, ngày 4/1/2022, Đội Kiểm soát phòng, chống ma túy và Chi cục Hải quan Chuyển phát nhanh (Cục Hải quan TPHCM) đã chủ trì, phối hợp với Đội 6, Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan) và Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy (Công an TPHCM) tiến hành khám xét 25 kiện hàng nghi vấn tại Chi cục Hải quan Chuyển phát nhanh. Qua đó đã phát hiện và thu giữ tổng cộng khoảng 37,2 kg ma túy các loại và hơn 6 kg chất bột nghi vấn ban đầu là cocaine.

Ma túy tổng hợp dưới dạng viên nén, loại MDMA (thuốc lắc) được các đối tượng ngụy trang trong các vật dụng gia đình, ruột máy hát đĩa hoặc ép vào thành vách thùng carton bao bì... Heroin được che giấu tinh vi trong ruột các khối sáp thơm, còn cần sa được ngụy trang trong các bịch ngũ cốc, cà phê, sữa, bánh… rồi hàn kín lại, bằng mắt thường không thể phân biệt được. Tuy nhiên, với tinh thần cảnh giác và nghiệp vụ sắc sảo, những thủ đoạn che giấu ma túy tinh vi nêu trên không qua mắt được các chiến sĩ Cục Hải quan TPHCM.

Ông Huỳnh Nam, Đội trưởng Đội Kiểm soát phòng chống ma túy (Cục Hải quan TPHCM) cho hay, trên tuyến hàng không, bưu điện và chuyển phát nhanh, tội phạm ma túy liên quan đến công nghệ cao diễn biến ngày càng phức tạp.

Hiện nay, việc mua bán và gửi hàng qua mạng rất dễ dàng, việc phát hiện, bắt giữ đối tượng trong các đường dây tội phạm ma túy xuyên quốc gia qua loại hình chuyển phát nhanh, bưu chính quốc tế là hết sức khó khăn. Bởi thủ đoạn của các đối tượng là sử dụng tên giả, địa chỉ giả, số điện thoại giả... khi làm thủ tục gửi, nhận hàng hóa. Khi hàng về Việt Nam, các đối tượng thường thuê hoặc nhờ người đi nhận hàng hoặc ủy thác cho Công ty chuyển phát nhanh thay mặt làm thủ tục hải quan, sau đó giao hàng về địa chỉ được chỉ định. Những người được thuê, được nhờ nhận hàng không biết trong các kiện hàng có chứa ma túy, chỉ nghĩ đi nhận quà biếu...

Ngoài ra, các đối tượng có thể theo dõi trên mạng internet hành trình vận chuyển của lô hàng (mỗi bưu kiện khi gửi được đại lý chuyển phát nhanh cấp 1 tài khoản để theo dõi), khi hàng không thông quan đúng theo thời gian quy định, các đối tượng bỏ hàng, cắt liên lạc. Vì vậy, việc bắt giữ và xử lý đối tượng phạm tội rất khó khăn. Đây là vấn đề đang được lực lượng hải quan và công an nghiên cứu, tìm giải pháp để đấu tranh, xử lý theo pháp luật đối với tội phạm ma túy.

Không chỉ tuyến hàng không, bưu điện quốc tế và chuyển phát nhanh, trên các tuyến biên giới, tình hình hoạt động của tội phạm ma túy cũng diễn biến hết sức phức tạp. Mới đây, ngày 16/1/2022, tại bản Xiềng, xã Môn Sơn, huyện Con Cuông, Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy (Công an tỉnh Nghệ An) và Công an huyện Con Cuông đồng chủ trì, phối hợp Công an huyện Anh Sơn, Đồn Biên phòng Môn Sơn (Con Cuông), Đội Kiểm soát phòng chống ma túy (Cục Hải quan Nghệ An) phá thành công chuyên án, bắt giữ đối tượng Lê Văn Bốn, sinh năm 1989, trú tại bản Bủng, xã Môn Sơn, huyện Con Cuông về hành vi vận chuyển trái phép chất ma túy. Tại hiện trường, tổ công tác thu giữ tang vật 30.000 viên ma túy tổng hợp. Qua điều tra xác định, đối tượng Lê Văn Bốn là một mắt xích quan trọng trong đường dây vận chuyển trái phép chất ma túy từ Lào về Nghệ An rồi đưa đi các tỉnh phía bắc tiêu thụ. 

Theo Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan), thời gian qua, trong bối cảnh COVID-19, tình hình tội phạm ma túy trên các tuyến, địa bàn trọng điểm vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp, thách thức nỗ lực phát hiện, ngăn chặn, xử lý hiệu quả hành vi mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy của các lực lượng chức năng, trong đó có hải quan.

Đáng chú ý, tại khu vực phía nam, đặc biệt là TPHCM và tuyến biên giới giáp Campuchia, tình hình hoạt động của tội phạm ma túy diễn biến hết sức phức tạp; trở thành "địa bàn nóng" về tội phạm ma túy. Do Trung Quốc tổ chức kiểm soát chặt chẽ biên giới phòng chống dịch COVID-19, các đối tượng người Trung Quốc, Đài Loan (Trung Quốc) tìm cách nhập cảnh trái phép vào Việt Nam, móc nối với các đối tượng trong nước đầu tư kinh doanh, thuê kho, xưởng, căn hộ chung cư để điều hành, tổ chức việc mua bán, vận chuyển, tàng trữ trái phép ma túy từ khu vực Tam giác vàng vào Việt Nam với nhiều phương thức, thủ đoạn hết sức tinh vi. Bên cạnh đó, với sự phát triển mạnh mẽ và phổ biến của các trang mạng xã hội, việc hướng dẫn sản xuất trái phép chất ma túy cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ, gây khó khăn cho công tác kiểm soát và phòng, chống ma túy của các cơ quan chức năng.

Liên quan đến tuyến đường biển, thông qua kênh hợp tác quốc tế, Hải quan Việt Nam nhận thấy, tuyến này vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ, đặc biệt thời gian gần đây ma túy bị phát hiện được cất giấu, ngụy trang trong các thành vách giả, kiên cố bên trong phương tiện chuyên chở, container và các lô hàng cồng kềnh.

Đổi mới công tác phòng chống ma túy

Bà Đoàn Thu Ngân, Trưởng phòng Kiểm soát ma túy (Cục Điều tra chống buôn lậu) cho biết, thực tiễn công tác kiểm soát ma túy, tiền chất của ngành hải quan thời gian qua còn một số hạn chế, vướng mắc.

Tới đây, công tác phòng chống ma túy của lực lượng Hải quan còn tiếp tục phải đối mặt với nhiều thử thách, khó khăn bởi các tổ chức, cá nhân vi phạm không từ mọi thủ đoạn tinh vi, manh động, liều lĩnh để trục lợi lớn từ các hoạt động bất hợp pháp liên quan đến ma túy, tiền chất. Nhiều công nghệ hiện đại tiếp tục bị lợi dụng, triệt để khai thác để phục vụ ý đồ bất hợp pháp của tội phạm về ma túy, tiền chất nhằm trốn tránh và thoát khỏi sự kiểm soát của cơ quan hải quan và các lực lượng chức năng.

Theo Cục trưởng Cục Điều tra chống buôn lậu Nguyễn Hùng Anh, trước bối cảnh dịch COVID-19 và những thách thức mới đối với công tác phòng chống ma túy, lực lượng Hải quan càng nhận thức rõ yêu cầu về việc nỗ lực, chủ động triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm tăng cường hiệu quả công tác tham mưu cũng như trực tiếp đấu tranh phòng, chống ma túy.

Đặc biệt, trong giai đoạn tới đây, khi toàn ngành hải quan xây dựng và triển khai mô hình Hải quan số, Quản lý biên giới thông minh theo mục tiêu Chiến lược phát triển Hải quan đến năm 2030, công tác phòng chống ma túy nhất thiết phải đổi mới nhằm thích ứng và đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ mới.

Theo đó, cần đặc biệt tập trung tổ chức thực hiện đạt chất lượng cao nhất các giải pháp mang tính chiến lược, dài hạn, xuyên suốt. Đó là, tăng cường các giải pháp tổng thể nhằm nâng cao năng lực của lực lượng Hải quan chuyên trách phòng chống ma túy theo hướng chuyên sâu, chuyên nghiệp, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới. Tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ và khai thác, sử dụng trang thiết bị chuyên dùng, chó nghiệp vụ phục vụ công tác phòng chống ma túy. Thúc đẩy quan hệ phối hợp, hợp tác giữa cơ quan hải quan với lực lượng chức năng trong nước và với cơ quan Hải quan nước ngoài, tổ chức quốc tế trong đấu tranh đẩy lùi tội phạm về ma túy và kiểm soát hiệu quả hoạt động hợp pháp liên quan đến ma túy.