
Các bãi chôn lấp rác thải đã quá tải; các lò đốt công nghệ sơ sài, nguy cơ gây ô nhiễm môi trường cao; rác thải không được phân loại từ nguồn khiến công nghệ làm phân vi sinh, tái tạo điện sạch từ rác gặp khó khăn… Những vấn đề này khiến lời giải cho bài toán tìm công nghệ tối ưu để xử lý rác thải trở nên khó khăn hơn bao giờ hết.

Chôn lấp quá tải, quy chuẩn đốt không đạt yêu cầu
Theo số liệu thống kê của Bộ Tài nguyên và Môi trường, mỗi năm ở Việt Nam có tổng lượng phát sinh chất thải rắn sinh hoạt khoảng hơn 24,5 triệu tấn; chất thải rắn công nghiệp 8,1 triệu tấn và khoảng 800.000 tấn chất thải nguy hại.
Đáng báo động là tình trạng rác thải nhựa ở các thành phố lớn. Hằng năm, TPHCM có khoảng 250.000 tấn rác thải nhựa, trong đó 48.000 tấn chôn xuống đất và có khoảng 200.000 tấn tái chế hoặc thải trực tiếp ra môi trường.
Phương pháp xử lý chất thải rắn sinh hoạt hiện nay chủ yếu là chôn lấp, trong đó chỉ có khoảng 30% các bãi chôn lấp hợp vệ sinh. Ngoài ra, trên cả nước hiện có khoảng 30 cơ sở xử lý chất thải thành phân mùn hữu cơ (compost) và gần 300 lò đốt chất thải rắn sinh hoạt (chủ yếu là lò đốt rác cỡ nhỏ, quy mô cấp xã).
Theo số liệu ước tính, khoảng 36% số hộ ở cấp xã tự tiêu hủy chất thải tại gia đình bằng các hình thức như chôn lấp, làm chất độn chuồng và phổ biến nhất là đốt thủ công ngay trong vườn nhà; chất thải rắn được đổ tại các bãi rác tạm. Đã có một số địa phương hướng dẫn nhân dân ở khu vực nông thôn xử lý chất thải bằng công trình khí sinh học (biogas) hoặc ủ sinh học làm phân hữu cơ (compost) nhưng số lượng còn rất ít. Tình trạng này khiến các bãi rác mỗi ngày một lớn hơn và là một trong những nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường cục bộ, tạo áp lực lớn cho cả người dân và chính quyền địa phương.
Để khắc phục tình trạng hết quỹ đất dành cho chôn lấp rác thải, một trong những hình thức xử lý rác được tính toán thay thế là sử dụng công nghệ đốt rác. Theo đó, những năm gần đây, tại hầu hết các tỉnh, thành phố, thậm chí cả các tuyến huyện, xã ở nhiều địa phương đã chủ động xây dựng lò đốt rác.
Phân tích về ưu nhược điểm của phương pháp này, nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) Hoàng Dương Tùng cho biết, thực tế đốt rác tại các nơi công cộng, hoặc tại các lò đốt nhỏ có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường rất lớn, bởi nguy cơ phát thải dioxin từ các lò đốt rất cao. Không ít địa phương đã chủ động xây dựng lò đốt rác nhưng hầu hết công nghệ sơ sài, nguy cơ gây ô nhiễm môi trường rất cao.
Khảo sát của Cục Quản lý chất thải và cải thiện môi trường (Tổng cục Môi trường) mới đây cũng cho thấy, nhiều lò đốt chưa bảo đảm môi trường theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 30:2012/BTNMT về lò đốt chất thải công nghiệp và dự thảo quy chuẩn Việt Nam (QCVN) về lò đốt chất thải rắn sinh hoạt mà Bộ Tài nguyên và Môi trường đang xây dựng. Ví dụ như không có hệ thống xử lý khí thải, nhiệt độ đốt thấp do không sử dụng nhiên liệu, thậm chí một số lò chỉ đốt một cấp. Thậm chí, có một thực tế là một số lò vẫn có kết quả quan trắc là đạt nhưng nhiều lò đốt không có cửa lấy mẫu hoặc điểm lấy mẫu không phù hợp để thao tác.
Nghịch lý giảm ô nhiễm rác, tăng ô nhiễm không khí
Theo Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Võ Tuấn Nhân, việc đầu tư và xây dựng các khu xử lý chất thải, các bãi chôn lấp hợp vệ sinh mới chỉ thực hiện ở một số tỉnh, thành phố có nguồn thu ngân sách lớn. Việc đầu tư, vận hành cơ sở xử lý chất thải tại các cơ sở vùng sâu, vùng xa và tỉnh có nguồn thu ngân sách thấp đa phần chưa đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về bảo vệ môi trường. Đặc biệt, do những ảnh hưởng tiêu cực của việc chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt như ô nhiễm nước ngầm, nước mặt, ô nhiễm không khí do đốt hoặc thu hút động vật (ruồi, gián, chuột) ảnh hưởng trực tiếp đến cộng đồng xung quanh, gây ra sự phản đối của cộng đồng đối với việc xây dựng, vận hành các cơ sở xử lý chất thải sinh hoạt.
Đáng chú ý, Việt Nam hiện chưa có quy định cụ thể về quản lý hoạt động đốt ngoài trời. Một số vấn đề liên quan đến đốt ngoài trời mới chỉ được quản lý theo khung pháp lý chất thải nguy hại của quản lý môi trường nói chung như Chiến lược quốc gia về Quản lý chất thải rắn tổng hợp, tầm nhìn đến năm 2025.

Phân tích về các giải pháp giảm thiểu lượng chất thải rắn đem đốt, PGS.TS Nguyễn An Thịnh, Đại học Tài nguyên và Môi trường cho biết, lượng chất thải rắn sinh hoạt có tốc độ tăng 10-16% mỗi năm với khối lượng 63.000 tấn/ngày, riêng chất thải rắn sinh hoạt tại đô thị là 32.000 tấn/ngày. Hiện tại, cả nước có gần 30 cơ sở xử lý chất thải rắn tập trung, gần 500 bãi chôn lấp chất thải rắn có quy mô trên một ha, trong đó có hơn 120 bãi chôn lấp hợp vệ sinh, hơn 350 bãi chôn lấp không hợp vệ sinh là bãi rác tạm, lộ thiên, không có hệ thống thu gom, xử lý nước rỉ rác, là nguồn gây ô nhiễm môi trường.
Theo PGS.TS Nguyễn An Thịnh, để giảm thiểu tối đa lượng chất thải rắn đem đốt, cần phân loại rác thải tại nguồn, ngay tại hộ gia đình, thành rác hữu cơ dễ phân hủy và rác thải khó phân hủy.
Với các lò đốt đang được sử dụng, trong quy trình vận hành không thấy nhắc đến giám sát hệ thống xử lý khí cũng như không nhắc đến giám sát nhiệt độ ở buồng lò trên. “Như vậy, việc ồ ạt xây dựng lò đốt rác không phải là cách làm hay, giúp cải thiện môi trường, mà tiềm ẩn nhiều nguy cơ với môi trường, đó chính là ô nhiễm không khí”, PGS.TS Nguyễn An Thịnh khẳng định.
Như vậy, vấn đề lựa chọn công nghệ xử lý rác thải đang là bài toán cần tìm lời giải của các nhà quản lý, nhà khoa học. Áp dụng công nghệ xử lý rác thải không gây ô nhiễm môi trường là hướng đi phù hợp. Xu hướng thế giới đang lựa chọn công nghệ đốt phát điện và nhiệt phân, đây là hai giải pháp tối ưu để thu hồi được những giá trị từ rác thải và giảm ô nhiễm môi trường hiệu quả, mang lại nhiều giá trị và lợi ích lâu dài. Tuy nhiên, để có thể áp dụng những công nghệ tiên tiến này tại Việt Nam cần có sự nghiên cứu, thử nghiệm và tính toán đến sự phù hợp với từng địa phương.
Thu Cúc/VGP
-
Đại lễ cầu Quốc thái dân an tại chùa Viên Quang
-
Thị trường lao động tiếp tục gặp nhiều khó khăn trong những tháng đầu năm 2023
-
Tháng 2/2023, khả năng rét đậm, rét hại còn xuất hiện ở vùng núi và trung du Bắc Bộ
-
Năm 2023 Bộ Nội vụ sẽ rà soát, xây dựng hàng loạt văn bản liên quan đến công chức, viên chức
- Báo chí phải nhanh, nhạy, chính xác, chuyên nghiệp, sát với thực tiễn hơn
- Giá xăng dầu được điều chỉnh tăng trước kỳ điều hành 2 ngày
- Hà Tĩnh khai hội chùa Hương Tích, mở đầu du lịch năm 2023
- Ngư dân Bà Rịa – Vũng Tàu sẵn sàng cho chuyến biển đầu năm
- CB, CC, VC tuyệt đối không đi lễ hội trong giờ hành chính; không tổ chức du xuân, liên hoan, chúc Tết,…
- Kiểm soát chặt, bình ổn giá dịch vụ vui chơi, ăn uống dịp lễ hội sau Tết
- Tái hiện nghi lễ vua Lê Đại Hành cày Tịch điền tại Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn 2023
-
Lễ hội cà phê: Nâng giá trị và vị thế cà phê Việt Nam trên thị trường thế giớiSáng 3/2 tại TP.HCM, UBND tỉnh Đắk Lắk tổ chức họp báo Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ 8 năm 2023. Với chủ đề “Buôn Ma Thuột - Điểm đến của cà phê thế giới”, lễ hội sẽ diễn ra từ ngày 10/3/2023 đến ngày 14/3/2023 tại TP. Buôn Ma Thuột và một số địa phương trong tỉnh.
-
Chủ tịch Quốc hội dự lễ kỷ niệm 60 năm Ngày Bác Hồ về thăm tỉnh Vĩnh PhúcSáng 3/2, tại TP. Vĩnh Yên, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ tham dự lễ kỷ niệm 93 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3/2/1930 - 3/2/2023) và 60 năm Ngày Bác Hồ về thăm tỉnh Vĩnh Phúc (2/3/1963 - 2/3/2023).
-
Thủ tướng: Cần tiếp tục chủ động, tích cực, sáng tạo trong cải cách hành chínhChiều 3/2, tại trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Trưởng Ban Chỉ đạo Cải cách hành chính của Chính phủ chủ trì Phiên họp thứ 3 của Ban Chỉ đạo, tổng kết công tác năm 2022, triển khai nhiệm vụ năm 2023.
-
Nông dân đất Võ chung tay bảo vệ môi trường(Tapchinongthonmoi.vn) Nhằm phát huy tinh thần và trách nhiệm của hội viên nông dân trong tham gia bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu, trong năm qua, các cấp Hội Nông dân tỉnh Bình Định đã tích cực tuyên truyền, vận động cán bộ, hội viên nông dân tham gia, hưởng ứng nhiều hoạt động bảo vệ môi trường.
-
Kết luận của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xãhay mặt Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Võ Văn Thưởng vừa ký Kết luận số 48-KL/TW ngày 30/01/2023 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2030. Trân trọng giới thiệu toàn văn Kết luận với bạn đọc.
-
Kỷ niệm 93 năm ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam: Đảng cầm quyền liêm chínhTheo TS. Nguyễn Văn Đáng, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, một Đảng cầm quyền là liêm chính khi mọi chủ trương, đường lối, chính sách đều gắn bó mật thiết với lợi ích của quảng đại quần chúng nhân dân, đại biểu trung thành cho lợi ích của quốc gia, dân tộc.
-
Thủ tướng dự hội nghị thúc đẩy sản xuất, tiêu dùng trong nước và xuất khẩu 2023Sáng 3/2, tại Bộ Công Thương, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dự và phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị thúc đẩy sản xuất, tiêu dùng trong nước và mở rộng thị trường xuất khẩu năm 2023.
-
Lãnh đạo Đảng, Nhà nước vào Lăng viếng Chủ tịch Hồ Chí Minh; tưởng niệm các Anh hùng liệt sĩNhân kỷ niệm 93 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (1930-2023), sáng 3/2, Đoàn đại biểu lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đã tới đặt vòng hoa, vào Lăng viếng Chủ tịch Hồ Chí Minh và dâng hương tưởng niệm các Anh hùng liệt sĩ.
-
Lệ phí tham dự các kỳ thi riêng để xét tuyển đại học tăng caoNăm 2023, lệ phí tham dự các kỳ thi riêng để xét tuyển đại học như thi đánh giá năng lực đều tăng cao hơn so với năm trước.
-
Tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mớiChính phủ vừa có Nghị quyết 09/NQ-CP ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 16/6/2022, Hội nghị lần thứ năm, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới.
-
1 Thực trạng giai cấp Nông dân Việt Nam hiện nay và một số vấn đề đặt ra
-
2 Phim Bão ngầm: "Chọn đạo diễn Đinh Thái Thụy vì đời tư không có scandal"
-
3 Hội Nông dân Việt Nam trở thành thành viên chính thức của Tổ chức Nông dân Thế giới (WFO)
-
4 Nuôi lươn không bùn mang lại hiệu quả kinh tế cao ở Đô Lương
-
5 Vĩnh Long đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhất nhân dịp kỷ niệm 190 năm thành lập tỉnh