Nghi lễ Then cầu an, cầu mùa của người Tày Quảng Ninh
Năm nay đã 80 tuổi, trải qua hơn 30 năm làm then, bà then Bế Thị Chau, xã Đạp Thanh, huyện Ba Chẽ đã đạt đến cấp bậc cao nhất trong 15 bậc của thầy Then. Theo nghệ nhân Then Bế Thị Chau, người làm then có uy tín phải là người có đủ 15 cầu then hay đã trải qua 15 bậc then. Các bậc then được chia theo số lẻ 5,7,9,13,15, mỗi lần làm lễ nâng bậc then được gọi là lễ lẩu then, hay còn gọi là “hắt lẩu then”. Mũ của thầy then có 15 dải lụa, tượng trưng cho 15 bậc mà thầy then đã đạt tới. Khi đi làm lễ thầy Then phải mang theo những vật rất quan trọng gồm cây đàn tính, chùm xóc nhạc, hòm then, khăn, bát nước cây thanh thảo...
Bà then Bế Thị Chau nói: "Nghi lễ then ở đây cũng giống như then của vùng Bình Liêu thôi. Người Tày chúng tôi ở đây thường làm lễ cầu an, cầu mùa vào dịp tháng Giêng, còn lễ giải hạn thì làm tháng nào cũng được. Lễ then cầu cho gia đình yên ấm, hạnh phúc, con cháu mạnh khỏe, mùa màng tốt tươi, thóc lúa đầy bồ, trâu bò đầy chuồng, làm gì cũng thuận lợi, hanh thông".
Lễ vật để cũng không quá cầu kì, chủ yếu là sản vật địa phương gồm: thủ lợn, gà luộc, xôi, gạo, rượu, bánh giầy, hoa quả, vải và giấy màu để cắt quần áo... Trong dịp mừng lúa mới, mâm lễ còn có 3 bông lúa được hấp chín dâng lên tổ tiên và các vị thần để cảm tạ. Trước khi tiến hành làm lễ, thầy Then cầm bát nước, lá đào, cây thanh thảo vẩy vài giọt với mục đích giải hết uế tạp ở bàn thờ then, trong nhà...
Nghi lễ then bắt đầu, thầy then trong trang phục áo then tấu đọc lời cúng then cùng với các động tác như tay trái cầm quạt, tay phải cầm chùm xóc nhạc, vừa vung quạt, vừa xóc chùm nhạc, cúi người theo nhịp tiếng đàn tính.
Trong nghi lễ then còn kết hợp điệu múa chầu uyển chuyển theo tiếng đàn tính và tiếng xóc nhạc, các thầy then và những người múa chầu đi vòng quanh. Có dịp chứng kiến điệu múa chầu then được tái hiện trong nghi lễ then cầu an, cầu mùa tại Lễ hội Văn hóa dân tộc Tày lần thứ nhất vừa được tổ chức tại huyện Ba Chẽ, tỉnh Quảng Ninh, chị Phương Nga, biên đạo múa Nhà hát tuồng Việt Nam chia sẻ: "Bản thân tôi cũng hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật, tôi cũng rất thích đến những lễ hội như thế này để tìm hiểu thêm những chất liệu của các dân tộc để có thể phát triển thành những tác phẩm múa phục vụ cho chuyên môn của mình. Tôi cũng đã có những lần xem múa chầu then nhưng thấy ở các vùng Tây Bắc khác với vùng Đông Bắc. Đây là lần đầu tiên tôi đến với vùng Đông Bắc của tỉnh Quảng Ninh và được xem tiết mục múa lẩu then của người Tày rất đặc sắc".
Thông qua lễ then, đồng bào Tày thể hiện ước muốn một cuộc sống ấm no, hạnh phúc, tai qua nạn khỏi, mong cho mưa thuận, gió hòa để mùa màng bội thu... Thầy Then như hòa vào linh hồn của trời đất, là cầu nối thể hiện mối quan hệ thiêng liêng giữa con người và trời đất, thần linh.
Nhằm góp phần bảo tồn văn hóa người Tày nói chung và nghi lễ then nói riêng, huyện Ba Chẽ tổ chức phục dựng lại nhiều lễ hội văn hóa dân tộc thu hút sự quan tâm của đông đảo bà con nhân dân và du khách thập phương.
Ông Hà Ngọc Tùng, Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện Ba Chẽ, tỉnh Quảng Ninh cho biết: "Với việc đi sâu vào nét văn hóa riêng như không gian sinh hoạt truyền thống người Tày, nghi lễ hát then, nghi lễ cầu mùa, cầu an, văn hóa ẩm thực, các nghề truyền thống của người Tày để cộng đồng dân cư nhận thức được rằng mình có một truyền thống văn hóa đặc sắc cần phải lưu giữ lại, truyền dạy cho thế hệ sau, trở thành sản phẩm du lịch gắn với phát triển kinh tế của huyện".
Nghi lễ cúng then của đồng bào Tày tại Quảng Ninh nói riêng và các tỉnh vùng Đông Bắc nói chung là sự hội tụ sinh động nhất các sắc màu văn hóa cổ truyền đặc trưng của người Tày như hát then, đàn tính, âm nhạc, trang phục, nghi lễ, tín ngưỡng. Và một yếu tố quan trọng không thể thiếu đó là giá trị nhân văn cao đẹp trong nghi lễ cúng then. Đó là khát vọng muôn đời của con người về cuộc sống an vui, no đủ, là sự biết ơn tới trời đất, thần linh, là sự tri ân công đức của tổ tiên được người Tày nơi đây gửi gắm trong nghi lễ.
Theo VOV
-
Về Điện Biên, ngỡ ngàng trước vẻ đẹp của khăn Piêu và người phụ nữ Thái -
Khai mạc Ngày hội bánh dân gian Nam Bộ lần thứ 4 tại Cà Mau -
Thanh Hóa: Đặc sắc Lễ hội đền Đồng Cổ năm 2024 -
Thổ cẩm Xí Thoại, Phú Yên- Nét đẹp truyền thống làng nghề
- Làm "sống dậy" những giá trị văn hóa mang đậm bản sắc dân tộc Ơ Đu
- Không khí lễ hội tràn ngập tại Đền Hùng
- Lễ hội Đom Lơng Néak Tà của người Khmer được công nhận là di sản văn hoá phi vật thể
- Những bóng hồng giữa đại ngàn Yên Tử
- Lễ hội Thanh Minh – Gìn giữ văn hóa người Nùng An trên cao nguyên Đắk Lắk
- Giữ điệu Lượn Cọi của người Tày Bảo Lâm, Cao Bằng
- Đền Quan Tuần Tranh: Nơi thờ vị thần khai phá và gìn giữ vùng đất Ninh Giang, sông Tranh
-
Cần ghi đúng thời gian diễn ra Chiến dịch Điện Biên Phủ(Tapchinongthonmoi.vn) - Nhân dịp kỷ niệm 70 năm Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ (7/5/1954 – 7/5/2024), vào mạng internet để tìm hiểu về Chiến dịch Điện Biên Phủ, tôi giật mình khi thấy có khá nhiều nhiều trang báo của Trung ương, các bộ, ngành, trường đại học và Đảng bộ các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã đưa thông tin về thời gian diễn ra Chiến dịch Điện Biên Phủ rất khác nhau, có báo ghi là 55 ngày, có báo lại ghi là 56 ngày.
-
Tấm gương Anh hùng Tô Vĩnh Diện “lấy thân mình chèn bánh pháo”(Tapchinongthonmoi.vn) - Anh hùng Tô Vĩnh Diện, người đã “lấy thân mình chèn bánh pháo”: "... sự hy sinh anh dũng, xả thân vì nước của ông đã góp phần cùng quân, dân cả nước làm nên chiến thắng Điện Biên lịch sử "lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu".
-
Ngày 5/5/1954: Quân ta hoàn thành đường hầm ngầm để đặt bộc phá trên đồi A1Ngày 5/5/1954, Trung đoàn 174 báo cáo đường hầm ở A1 đã hoàn thành; một tấn bộc phá chia thành những gói hai mươi kilôgam, được đưa vào đặt dưới hầm ngầm của địch.
-
Bình Định: Bảo vệ môi trường nhờ mô hình “Vườn xanh”(Tapchinongthonmoi.vn) - Từ sáng kiến từ cơ sở trong việc bảo vệ môi trường, Hội Nông dân các cấp tỉnh Bình Định đã lãnh đạo, chỉ đạo, tuyên truyền, vận động hội viên nông dân tích cực tham gia xây dựng mô hình điểm “Vườn xanh - Xử lý rác thải sinh hoạt thành phân bón hữu cơ” và đạt được nhiều kết quả.
-
Kinh tế tập thể thúc đẩy nông nghiệp phát triển bền vững(Tapchinongthonmoi.vn) - Nhằm từng bước đưa kinh tế tập thể phát triển theo hướng kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa, Hội Nông dân (ND) tỉnh Hà Nam đã phối hợp với các ngành liên quan xây dựng mô hình tổ hợp tác (THT), hợp tác xã (HTX) giúp ND liên kết sản xuất nông nghiệp, thi đua sản xuất kinh doanh giỏi.
-
Khởi tố, bắt tạm giam ông Dương Văn Thái - Bí thư Tỉnh ủy Bắc Giang(Tapchinongthonmoi.vn) - Ngày 4/5, trung tướng Tô Ân Xô, Người phát ngôn Bộ Công an cho biết ông Dương Văn Thái – Bí thư Tỉnh ủy Bắc Giang, đã bị khởi tố, bắt tạm giam với cáo buộc lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, liên quan vụ án tại Tập đoàn Thuận An. Quyết định tố tụng đối với ông Thái được Cơ quan Cảnh sát điều tra, Bộ Công an thực thi ngày 1/5.
-
Ông Mai Tiến Dũng - Nguyên Bộ trưởng – Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ bị bắt(Tapchinongthonmoi.vn) - Trung tướng Tô Ân Xô, Người phát ngôn Bộ Công an cho biết, Bộ Công an đã khởi tố, bắt tạm giam ông Mai Tiến Dũng - Nguyên Bộ trưởng – Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ vì liên quan vụ án Đưa hối lộ, Nhận hối lộ và Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, xảy ra tại tỉnh Lâm Đồng và một số địa phương khác.
-
Thủ tướng Chính phủ: Đặt lợi ích quốc gia dân tộc lên hàng đầu, chống “lợi ích cục bộ, lợi ích nhóm”(Tapchinongthonmoi.vn) - Đó là yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại phiên họp thường kỳ Chính phủ ngày hôm nay 4/5. Theo đó, Thủ tướng yêu cầu Bộ Công Thương nhanh chóng hoàn thiện về các chính sách mua bán điện trực tiếp, chính sách điện tái tạo… với tinh thần đặt lợi ích quốc gia dân tộc là trên hết, chống lợi ích cục bộ, lợi ích nhóm.
-
Quảng Trị: Mưa dông, lốc xoáy khiến gần 400 ha lúa sắp thu hoạch bị đổ ngã(Tapchinongthonmoi.vn) - Trong hai ngày 3 và 4/5), trên địa bàn tỉnh Quảng Trị đã xảy ra mưa dông diện rộng, kèm theo lốc xoáy và gió giật mạnh khiến nhiều diện tích lúa chuẩn bị thu hoạch bị ngã rạp, nhiều nhà dân bị tốc mái.
-
Ông Trần Thanh Mẫn: Cần rõ chính kiến về chống tác hại của thuốc lá điện tử“Làm rõ tồn tại, hạn chế trong phòng, chống tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Có thông điệp rõ ràng, cụ thể đến người dân và chính kiến về trách nhiệm của nhà nước đối với vấn đề này” - ông Trần Thanh Mẫn đề nghị.
-
1 Khát vọng đổi thay và tinh thần phụng sự Tổ quốc của người đảng viên nông dân vùng biên giới -
2 Thanh Hóa: Người dân dựng lều phản đối xây dựng bãi tập kết rác thải -
3 Kỳ 4: Trao kỷ vật… nhận tri ân -
4 Phát triển bền vững chuỗi giá trị sản phẩm trong khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã -
5 Lan tỏa phong trào nông dân thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi ở Ngọc Lặc