“Thức ăn độc đáo” giữ hương vị thơm ngon cho cây chè miền Bắc

Đó là nhận xét của kỹ sư Nguyễn Tiến Chinh, nguyên cán bộ Trung tâm Khuyến nông tỉnh Thái Bình, chuyên gia nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực hướng dẫn sử dụng phân bón.

Cây chè đã được trồng ở các tỉnh miền núi phía Bắc. Ở những vùng núi cao (độ cao so với mặt biển) càng lớn, đất nhiều mùn, giàu dinh dưỡng năng suất và chất lượng chè búp càng cao. Tuy nhiên, hầu hết các loại đất trồng chè ở các tỉnh miền núi phía Bắc thuộc đất feralit hóa, hình thành trên đá phiến thạch sét màu nâu vàng hoặc nâu xám nên có phản ứng nghiêng về chua.  

Đất chè chai cằn do không được bồi dục đúng mức

Theo kỹ sư Nguyễn Tiến Chinh, những năm đầu, khi người dân miền núi phía Bắc mới khai phá rừng làm nương rẫy, đất đồi còn rất tốt, rất thích hợp cho cây chè. Qua nhiều năm canh tác, do quá trình xói mòn, rửa trôi  các chất có tính kiềm như canxi (Ca), magie (Mg), kali (K) xuống tầng đất sâu hoặc ra sông suối; cây sinh trưởng lâu năm trên đất, hút các dưỡng chất từ đất như đạm (N) lân (P), kali (K) và các chất trung vi lượng như Ca, Mg… và các chất kiềm khác. Trong khi đó, nông dân chưa chú trọng đến khâu bồi dục đất như: Bón phân khoáng mang gốc axit (phân Sunfat, Clorua kali, Suppe lân…), thậm chí với 7 – 8 lứa hái búp chè/năm cũng là 7–8 lần bón đạm và người trồng chè thường bón phân theo trời mưa, rải phân ngay trên mặt luống chè...

Không chỉ lạm dụng phân bón hóa học,  nhiều người còn lạm dụng thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, các loại thuốc kích thích… sau 1 thời gian dài dẫn đến đất chua, chai và cằn. Thực tế ấy đã làm đất chè ở đây thay đổi rất nhiều cả về lý, hóa tính đất, đặc biệt làm hạ thấp pH đất, ảnh hưởng rất lớn đến kết quả sản xuất chè.

Cây chè cần đất có pH từ 4,5-5,5. Nhu cầu về đạm (N) của cây chè cao gấp 2 lần lân (P₂O₅) và gần gấp 3 lần kali (K₂O), đặc biệt cần các chất trung lượng như canxi, magie, silic và các chất vi lượng như sắt (Fe), mangan (Mn), kẽm (Zn), đồng (Cu), bo (B)… Trong đó cây chè cần nhiều nhất là canxi và magie, silic. Các thực nghiệm bón phân cho cây chè xanh đều khẳng định: Cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng đa lượng và các chất trung - vi lượng thì chè tốt bền, cây khoẻ, ít sâu bệnh; cho năng suất cao và chất lượng tốt.

Ưu điểm vượt trội của phân bón Văn Điển

Phân nung chảy Văn Điển, được phối hợp tinh tế 3 loại quặng: Apatít, Secpentyl, sa thạch, với công nghệ nung chảy ở nhiệt độ 1450^oC và làm lạnh đột ngột đã cho ra sản phẩm phân bón đa dinh dưỡng, trong đó P₂O₅ 15-19%, MgO 15-18% ,SiO₂ 24-32%, CaO 28-34%, và nhiều  chất vi lượng Fe, B, Mn, Zn, Co, Cu, molipden (Mo). Phân bón Văn Điển giàu chất kiềm và kiềm thổ nên không chỉ không gây chua cho đất mà còn bồi dục đất và cải tạo lý hóa tính đất; phân không tan trong nước nên không bị rửa trôi, chỉ khi cây tiết acid hoặc trong môi trường chua thì phân mới tan và phóng thích ra  các Ion A^{++ ++} vừa có tác dụng khử chua vưà bồi dục đất nông nghiệp, điều chỉnh môi trường đất về trạng thái phù hợp hơn với cây trồng nói chung và cây chè nói riêng.

Để hỗ trợ giải quyết những khó khăn đặc trưng của đất chè miền núi phía Bắc, Công ty Cổ phần phân lân nung chảy Văn Điển đã kết hợp với các chất đạm, kali và các nguyên tố vi lượng để sản xuất ra các sản phẩm phân đa yếu tố (ĐYT) NPK, thích hợp cho từng loại cây trồng trên từng chân đất, đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng trong từng giai đoan sinh trưởng phát triển của cây trồng.

Bằng kinh nghiệm của mình, kỹ sư Nguyễn Tiến Chinh phân tích: «Phân bón đa yếu tố NPK Văn Điển chuyên dùng cho cây chè vượt trội hơn tất cả các loại phân bón khác ở chỗ cân đối dinh dưỡng đa lượng NPK, giàu dinh dưỡng trung vi lượng: Vôi chiếm trên 10%, vừa khử chua đất, điều chỉnh độ pH phù hợp với môi trường của cây chè, đồng thời cung cấp canxi cho cây. Lượng magie trong phân cũng chiếm từ 5-7% giúp cho cây chè tăng hiệu suất quang hợp tích lũy nhiều dinh dưỡng vào các cơ quan dự trữ dinh dưỡng. Các yếu tố silic và lưu huỳnh cũng chiếm tỷ lệ cao  trên 8-13% làm cho đất tơi xốp thông thoáng, giúp bộ rễ phát triển nhanh, nâng cao khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng, tổng hợp các chất khô. Các nguyên tố vi lượng giúp cho cây chè tổng hợp các vitamin tạo hương vị đặc trưng của búp chè».

Khi được bón phân ĐYT NPK Văn Điển, cây chè thỏa mãn dinh dưỡng cả chu kỳ niên vụ, giúp cây khỏe, ít sâu bệnh, năng suất cao đặc biệt giảm tối đa thuốc bảo vệ thực vật, nâng cao năng suất, chất lượng và giá trị nông sản. Thâm canh chè  ở các tỉnh miền núi phía Bắc có thể dùng phân lân nung chảy và các phân ĐYT NPKcông thức 5:10:3 16.8.8 ,16.8.4, 22:5:11… với tổng hàm lượng dinh dưỡng lên trên 60%. Ngoài các chất dinh dưỡng đa lượng (N, P₂O₅, K₂O), các chất trung lượng (CaO, MgO, SiO₂, lưu huỳnh (S)… còn có các chất vi lượng như Cu, Mn, Bo, Co, Mo, Zn... rất cần thiết cho sự phát triển của cây chè mà các loại phân bón khác không có hoặc không có đủ”.

Kỹ thuật thâm canh chè ở các tỉnh phía Bắc bằng phân bón Văn Điển

Để thâm canh cây chè đạt được năng suất cao, chất lượng chè cải thiện, ít sâu bệnh dịch hại, kỹ sư Nguyễn Tiến Chinh khuyến cáo người trồng chè nên sử dụng phân nung chảy Văn Điển và một số loại phân bón đa yếu tố NPK công thức 5:10:3, 16.8.8, 16:8:4, 22:5:11. Cụ thể cách sử dụng như sau:

Phương thức bón phân cho cây chè

- Bón lót:

Sau khi làm đất kỹ, xẻ rạch cách nhau khoảng 1,2-1,4m. Đào rạch sâu 40-45cm, rộng 40 - 50 cm, đáy 30 - 35 cm. Phân chuồng hoai mục 20-30tấn và 1,0-1,5 tấn lân nung chảyVăn Điển. Trộn đều phân với đất để bón lót.

-Bón phân cho chè kỳ kiến thiết cơ bản:

 Trong 3 năm đầu, sử dụng phân ĐYTNPK16:8:4, trung bình mỗi năm bón 400-450 kg/ha, bón 2 lần vào tháng 2-3 và tháng 6- 7; bón cách gốc 20-25cm, làm cỏ kết hợp xới sâu, vun lấp phân

-Bón phân cho chè kinh doanh (từ năm thứ 4 trở đi):

Căn cứ vào lượng búp, lá chè lấy đi mà tăng giảm lượng phân bón. Nếu nương chè năng suất bình quân 10 tấn búp tươi/ 1ha thì bón lượng phân như sau:

- Bón sâu hàng năm vào những tháng cuối năm, trời khô rét.  Mỗi ha chè bón khoảng 700-800kg phân nung chảy Văn Điển hoặc 500-600kg phân đa yếu tố NPK 5:10:3, 12:5:10 ,  10:7:3 và nhiều phân hữu cơ ủ mục.

- Bón thúc hằng năm:

- Mỗi ha chè bón khoảng 600-700 kg phân ĐYT NPK 16:8:8, ĐYT NPK 16:8:4 hoặc  ĐYT NPK 22:5:11.

Nhà nông có thể chia ra bón sau mỗi lứa chè; tốt nhất bón 3 đợt vào các tháng 2, 3 tháng 5, 6 và tháng 8, 9.

Cách bón phân Văn Điển

-Trước khi đốn chè: Chỉ cần kẻ rạch sâu 5-10cm giữa 2 hàng chè. Rải đều phân hữu cơ ủ mục (nếu có) và phân nung chảy VĐ hoặc ĐYT NPK vào rạch.  Làm cỏ, lấp đất, phủ cỏ, phủ rác (không nên phủ bã mía, mùn cưa). Đốn chè và tủ gốc chè.

- Phân bón thúc vào những tháng hái búp: Chọn ngày tạnh ráo (trước khi trời mưa hoặc khi đất còn ẩm, không nên bón khi trời nắng nóng), ghé lưỡi cuốc tạo rạch sâu 3-5cm giữa 2 hàng chè rồi rải phân vào rạch, sau đó lấp đất, phủ rác.

Nhà nông cũng có thể gắn lưỡi cày vào càng trước xe đạp sẽ có công cụ cầm tay chuyên tạo rạch bón phân cho chè. Sử dụng công cụ cải tiến vừa năng suất cao hơn mà người lao động ít bị đau nhức tay.

Do hiệu quả sử dụng phân bón được nâng cao, bà con nông dân đã thay đổi phương pháp bón phân (bón phân Văn Điển vùi vào đất, mỗi năm chỉ bón 3 lần thay vì bón 7 - 8 lần như trước đây với các loại phân bón khác), không phải đầu tư thêm phân đạm và các loại phân khác, giúp cây chè phát triển khỏe, tăng khả năng chống chịu sâu bệnh hại, tăng năng suất, chất lượng, nâng cao hiệu quả kinh tế, giúp lan tỏa thương hiệu chè Việt trên thị trường Quốc tế. Ngoài tiêu thụ trong nước, sản lượng chè (khô) xuất khẩu những năm gần đây đạt trên 100 nghìn tấn/năm. Sản phẩm chè của Việt Nam hiện đã được xuất khẩu sang 74 quốc gia và vùng lãnh thổ, chủ yếu là khu vực EU, Tây Á, Nhật Bản, Hàn Quốc…

Trọng Hòa – Nam Phong

“Phân bón Văn Điển được vùi vào đất sẽ không bị rửa trôi và cây chè “ăn” dần  trong suốt vụ. Phân bón Văn Điển cung cấp đầy đủ và cân đối dinh dưỡng đa - trung - vi lượng, giúp cho cây chè sinh trưởng phát triển khỏe, cân đối về bộ rễ, thân lá; giúp cho búp chè lên đều và nhiều búp, cho năng suất cao hơn 2 – 3 lần so với bón phân thông thường. Đặc biệt búp và lá chè có màu xanh sáng, búp to, chè ít sâu bệnh; khi sao chè ít hao chỉ cần 3,85- 4,2kg búp tươi cho 1kg búp khô, hương vị được cải thiện, thị trường nhiều người ưa chuộng”.

Kỹ sư Nguyễn Tiến Chinh.