Bí mật nào sau sức sống mãnh liệt của cây dứa xứ Thanh? 

Dứa là cây “ăn đá, nhả vàng”. Đất xấu nhất cũng có thể trồng được dứa, miễn là  được cung cấp đầy đủ, cân đối các chất dinh dưỡng đa- trung- vi lượng. Đối với những vùng đất nghèo dinh dưỡng, phân bón Văn Điển cực kỳ phù hợp cho cây dứa, khi có đủ tất cả trong một sản phẩm.

Vì đặc tính ấy mà cây dứa được trồng khắp cả nước, từ vùng đất phèn mặn Đồng bằng sông Cửu Long đến các vùng trung du, miền núi phía Bắc.

Thanh Hóa là địa bàn trồng dứa lâu năm và có diện tích trồng dứa khoảng hơn 2000ha, trong đó nhiều nhất là những huyện: Nông Cống, Hà Trung, Yên Định, Bỉm Sơn… Kết quả điều tra khảo sát thổ nhưỡng cho thấy,  đất trồng dứa ở đây đa phần là đất cao, đất pha cát, kết cấu sỏi cơm trên địa hình  đồi thấp, có độ pH thấp, từ 4-4,5 (đất chua nhiều), nghèo mùn (dưới 2%) đặc biệt đất rất nghèo lân và kali dễ tiêu, hàm lượng silic thấp, các cation kiềm như canxi, magie rất thấp, các chất vi lượng như kẽm, bo, đồng, coban đều thiếu.

Quả dứa ngọt thơm lấy đi những gì từ đất?

Dẫn số liệu tính toán của các nhà nghiên cứu, kỹ sư Nguyễn Tiến Chinh –  nguyên cán bộ Trung tâm Khuyến nông tỉnh Thái Bình cho biết, để có được năng suất 80 tấn quả/ha, cây dứa lấy đi từ đất 646kg đạm (N), 367kg lân (P₂O₅), 1.570kg kali (K₂O), 190kg vôi (CaO), 225kg magie (MgO), 4.026kg silic (SiO2), 2,24kg sắt (Fe), 1,8kg kẽm (Zn), 0,5kg Bo.

Trong suốt thời gian dài canh tác dứa, bà con nông dân nhiều nơi còn hạn chế về sự hiểu biết thổ nhưỡng, phân bón cũng như nhu cầu dinh dưỡng của cây dứa. Họ thường sử dụng phân bón theo cảm tính: chủ yếu sử dụng các loại phân đơn hoặc dùng một số loại NPK thông thường chỉ có 3 thành phần chính là đạm, lân, kali mà thiếu hẳn các yếu tố dinh dưỡng trung lượng như magie, caxi, silic, lưu huỳnh và các yếu tố vi lượng. Thêm vào đó, do thiếu phân hữu cơ nên phải tăng phân hóa học, thậm chí sử dụng quá nhiều phân hóa học. Hậu quả là vừa lãng phí phân bón vừa giảm năng suất dứa và để lại hậu quả bất lợi cho đất và môi trường trồng dứa

Hơn nữa, nhiều bà con muốn thấy cây tốt ngay sau khi bón phân nên quen dùng phân tan nhanh. Các loại phân tan nhanh như đạm ure, kali, lân supe khi bón vào đất, bón cho ruộng cây màu khi gặp mưa sẽ tan gần hết tới 100% vào nước. Nếu bón vãi trên đồi nương, khi mưa to, lượng nước thừa sẽ chảy tràn, rửa trôi, xói mòn cuốn theo phần lớn lượng phân bón. Tổng kết các nghiên cứu khoa hoc và đánh giá thực tiễn sản xuất, PGS.TS. Nguyễn Văn Bộ (2013) đã có nhận xét quan trọng: Hiệu lực sử dụng phân bón tăng nếu như dùng phân bón tan chậm và bón phân cân đối các loại dinh dưỡng đa, trung và vi lượng, nhiều trường hợp tiết kiệm tới 50% phân bón.

Phân lân nung chảy Văn Điển  được sản xuất bằng cách nấu chảy hỗn hợp quặng  phosphat với serpentin và sa thạch ở nhiệt độ 1.400-1.450^o C sau khi làm lạnh đột ngột thu được sản phẩm ở dạng thủy tinh.  Sản phẩm chứa nhiều chất dinh dưỡng, trong đó P₂O₅ 15-19%, MgO 15-18% ,SiO₂  24-32%, CaO 28-34%, và đầy đủ các chất vi lượng như: Chất sắt: 4%, chất mangan: 0,4%; chất đồng: 0,02%; chất molipden: 0,001%; chất coban: 0,002; chất bo: 0,008%; chất kẽm: 0,00014%. Phân bón không tan trong nước nên không bị rửa trôi, bay hơi, không bị các chất khác bám giữ; phân chỉ tan trong môi trường a xít yếu do rễ cây tiết ra khi có nhu cầu sử dụng nên dinh dưỡng được nhả chậm, nhả từ đầu vụ đến cuối vụ theo nhu cầu dinh dưỡng của cây.  Phân lân nung chảy Văn Điển kết hợp với chất đạm, kali…. sản xuất ra các dạng phân Đa yếu tố NPK thích hợp với các loại cây trồng trên nhiều “chân đất”.

Các bón phân Văn Điển cho cây dứa

Theop hướng dẫn của kỹ sư Nguyễn Tiến Chinh, để thâm canh dứa hiệu quả cao và ít sâu bệnh hại, bên cạnh việc dảm bảo chất hữu cơ như cây phân xanh, lá bẹ dứa… tùy theo độ phì nhiêu của đất mà chăm bón bằng phân lân nung chảy Văn Điển và một số sản phẩm đa yếu tố NPK với loại và lượng như sau:

Bón lót:

Bón lót trước khi trồng đối với vụ đầu tiên, bón lót ngay sau khi thu hoạch quả đối với các vụ sau. Khi làm đất, bón 1.000 – 1.200 kg lân Văn Điển và 10 – 20 tấn phân chuồng hoai mục hoặc phân rác hữu cơ. Trước khi trồng 3 – 4 ngày kẻ rạch rồi bón phân NPK 6.12.5  hoặc  phân ĐYT NPK 5:10:3,  12:8:12, với lượng khoảng 600 – 800 kg /1ha, lấp đất rồi trồng cây.

Bao bì phân bón ĐYT KPK công thức 5:10:3. Ảnh tư liệu

Bón thúc:Bón phân cho cây dứa nên bón nông, bón trực tiếp xung quanh gốc  vì bộ rễ của cây dứa ăn nông và hẹp. Có thể bón phân theo rãnh hoặc gốc và bón làm nhiều đợt:

Đợt 1:Sau trồng 2,5-3 tháng, giúp cây non hồi xanh nhanh, chuẩn bị bước vào giai đoạn sinh trưởng mạnh. Bón 800-1000kg ĐYT NPK 12:7:20 hoặc NPK 15.5.20  và 200-250kg ure. Lúc này cây còn nhỏ, cày rạch hai bên hàng dứa, bón phân vào các đường rạch, xong lấp đất lại kết hợp với làm cỏ và vun hàng cho dứa.

Đợt 2: Sau trồng khoảng 5- 6 tháng, cây dứa bắt đầu sinh trưởng mạnh cả về thân, lá, rễ. Bón thúc giai đoạn này làm tăng tốc độ ra lá cũng như làm xoè rộng tán. Bón phân ĐYT NPK 12:7: 20 hoặc NPK 15.5.20 lượng khoảng 1200- 1500kg/ha.

Đợt 3: Sau trồng khoảng 9- 10 tháng (trước khi xử lý ra hoa 1,5- 2 tháng), dứa cần dinh dưỡng để phân hóa hoa tự, tạo tiền đề cho cây ra hoa kết quả tốt, quả phát triển nhanh.  Tùy mức độ sinh trưởng của cây dứa mà bón phân ĐYT NPK 12:7: 20  hoặc NPK 15.5.20 khoảng 900 – 1.200 kg /ha. Lúc này cây dứa đã to, tốt nên chỉ cần dùng chiếc muôi múc canh, xúc phân đổ vào nách lá gốc trước khi trời mưa, hoặc bón xong rồi tưới.

Để đạt được năng suất tối đa có thể bón thêm 1 đợt thúc vào thời điểm sau khi hoa nở xong, kết hợp với tỉa chồi hoặc hạn chế chồi ngọn phát triển. Bón thúc để nuôi quả chỉ cần dùng phân Kali và bổ sung thêm một số nguyên tố vi lượng, nhất là bo.

Chú ý:  Bón phân cho cây dứa nên bón nông, bón trực tiếp xung quanh gốc và chia làm nhiều lần bón vì bộ rễ của cây dứa ăn nông và hẹp. Có thể bón phân theo rãnh hoặc gốc.

– Bón rãnh: Thời kỳ cây còn nhỏ, cày rạch hai bên hàng dứa, bón phân vào các đường rạch xong lấp đất lại kết hợp với vun hàng cho dứa.

-Bón gốc: Giữa khoảng cách 2 hàng dứa trong  hàng kép, bón phân vào gốc rồi lấp đất vun và tủ gốc..

Các lần bón phân phải kẻ rạch cách gốc 20 -35cm, bón phân xuống dưới rồi lấp đất kín phân, kết hợp với tủ gốc giữ ẩm. Riêng lần bón phân khi dứa sắp ra hoa có thể bón ngay sát gốc hoặc bón vào nách lá trước khi trời mưa hoặc bón xong rồi tưới.

Tiết kiệm phân bón bằng phương pháp che phủ nilon

Dứa trồng 1 lần có thể thu hoạch vài vụ. Để giảm cỏ dại và bớt thất thoát phân bón, nhiều gia đình đã trồng dứa theo phương pháp che phủ ni lon. Thâm canh dứa bằng phân bón Văn Điển được hướng dẫn như sau:

Trước khi làm đất, bón 15-20 tấn phân hữu cơ ủ mục và 1000- 1300kg phân lân nung chảy Văn Điển.  Tùy độ rộng của tấm màng phủ mà lên luống trồng 2 hoặc 3 hàng dứa. Lên luống sơ bộ, kẻ rạch rồi bón phân ĐYT NPK 12:7:20 , lượng khoảng trên 2000kg/ha.  Lấp đất,vét rãnh và làm hoàn chỉnh luống rồi trải nilon, chèn chặt nilon 2 bên mép luống. Dùng dầm đục lỗ và trồng dứa. Khi trồng, dùng tay lùa xuống dưới nilon để lèn chặt đất vào xung quanh gốc cây dứa.

Bao bì phân bón ĐYT KPK công thức 12:7:20. Ảnh tư liệu

Dứa được che nilon chỉ cần bón thúc 1 lần vào khoảng 9- 10 tháng sau  trồng tức  trước khi xử lý ra hoa 1,5- 2 tháng. Tùy mức độ sinh trưởng của cây dứa mà bón phân ĐYT NPK 12:7: 20  khoảng 500-600 kg/ha. Lúc này cây dứa đã to, tốt nên chỉ cần dùng chiếc muôi múc canh, xúc phân đổ vào nách lá gốc trước khi trời mưa, hoặc tưới.

Cây dứa khi được bón phân Văn Điển, các yếu tố dinh dưỡng đạm, kali, cân đối trong từng thời gian sinh trưởng giúp cho dứa phát triển khỏe, giai đoạn sau trồng bén rễ hồi xanh nhanh; bộ rễ phát triển mạnh đặc biệt giai đoạn vươn lá chuẩn bị ra hoa nên dứa hấp thụ được nhiều chất dinh dưỡng từ đất để nuôi cây; tích lũy tổng hợp chất đường về quả nhanh, các chất canxi, magie, lưu huỳnh và silic giúp cho dứa tăng hiệu quả quang hợp ánh sáng làm tiền đề cho năng suất cao. Đặc biệt hàm lượng silic rất cao làm cây phủ lớp phấn trắng, lớp gai trên lá dày tăng sức chịu hạn, tăng khả năng chống chịu sâu bệnh. Các chất vi lượng làm cho cây dứa tổng hợp nhanh các vitamin cấu tạo các mùi thơm khi quả chín.

Qua nhiều năm sử dụng phân bón Văn Điển cho cây dứa tại các nông trường Thống nhất, Thạch Thành, Hà Trung…..và các vùng lân cận cho thấy phân bón văn Điển không chỉ có tác dụng cải tạo và bồi dục đất trồng dứa mà còn giúp cây khỏe, ít sâu bệnh, năng suất, chất lượng cao, mẫu mã đẹp, được nhà máy và người tiêu dùng ưa chuộng.

 Trọng Hòa – Nam Phong