Còn hơn cả sự lãng phí
Trong kho tàng văn hóa dân gian Việt Nam và gia đình Việt có vô vàn trò chơi độc đáo, hữu ích dành cho mọi lứa tuổi, đặc biệt là với trẻ em. Những trò chơi đó bắt nguồn từ những điều bình dị, những vật dụng dung dị mà làm nên được những giá trị cuộc sống khác nào thứ của quý trời cho trong thế giới giải trí và bổ trợ trí tuệ, thể chất của con người.
Lâu nay, gia đình và xã hội chú ý nhiều đến sản xuất và sử dụng đồ chơi, đó là điều cần thiết nhưng dường như chưa thật sự quan tâm nhiều đến trò chơi của con trẻ. Trò chơi là tổ hợp của nhiều hoạt động với sự tham gia của từ một tới nhiều người có thể sử dụng đồ chơi vật dụng và không gian, môi trường theo những điều kiện cụ thể. Trò chơi khi mang tính phục vụ cộng đồng, phục vụ đông người trở thành trò diễn bộc lộ được sự tài khéo, hào hứng và giao đãi giữa người chơi, người diễn với người xem, người cổ vũ.
Có thể nói một phần của nghệ thuật điện ảnh – công nghệ thông tin điện tử, một phần của nghệ thuật sân khấu – sàn diễn, một phần hoạt động thể dục – thể thao là do có sự phát huy phát triển của trò chơi, trò diễn. Trò chơi ngày nay đang trở thành một nền công nghiệp giải trí mang lại tiện ích và lợi nhuận khổng lồ. Vậy nhưng những trò chơi dân gian mang tính “trời cho” lại ngày càng thưa vắng trong gia đình, cộng đồng, trong sự lớn lên có phần nào hụt hẫng của lứa trẻ.
Có thể hiểu từ khi còn là bào thai nằm trong bụng mẹ, sự vuốt ve âu yếm thủ thỉ của cha mẹ đã là thứ trò chơi trước lúc chào đời giành cho bé. Lúc sinh ra với tiếng khóc bản năng nhưng không vô cảm cùng với sự tắm gội ban đầu đó chính là trò chơi đầu đời của trẻ. Từ phút nằm nôi đến khi nằm võng, từ lúc tập lẫy, tập bò đến kì tập đứng dậy đi, từ lúc đi xe nôi đến khi trên xe đẩy rồi ngựa gỗ, đu quay, thú nhún là chuỗi trò chơi liên khúc từ giản đơn tới phức tạp, từ sự trợ giúp của cha mẹ tới sự tự chơi, tự diễn của bé trong niềm yêu thương bảo trợ vô bờ bến của tình mẫu tử, phụ tử.
Trong môi trường nuôi dạy trẻ hiện nay ở nhà cũng như ở trường, nhiều người, nhiều nơi thường chạy theo xu thế hiện đại hóa đồ chơi, tân tiến hóa trò chơi mà ít chú ý đến yếu tố lợi dụng triệt để yếu tố “trời cho” dân gian truyền thống. Cần hiểu rằng, những tiếng hát đưa nôi, những bài ca ru võng, những lời kể trên chõng, bên thềm là một thứ trò chơi tình cảm, âm thanh, ngôn ngữ và trí tuệ diệu kỳ lại chẳng mất tiền mua. Đôi khi những thứ đó lại trở thành hoài niệm khó phai mờ trong ký ức sau này của trẻ.
Chỉ có chiếc lá thôi cũng có thể biến thành trò chơi đố đoán màu, đoán hình, đoán loài, nhận biết thiên nhiên của trẻ. Cũng chiếc lá ấy có thể cho trẻ chơi “trâu lá đa”`, thả thuyền, thổi kèn lá, làm các con vật sâu kèn, cào cào, châu chấu hoặc ghép tranh, xếp hoa, nhuộm màu trang trí theo trí tưởng tượng ngây ngô của trẻ nhỏ.
Chỉ với những viên sỏi, ta có thể tạo ra sân chơi hào hứng như tập đếm, chơi cắp càng cua, chơi chuyền, chơi ô ăn quan, chơi xếp hình hoặc kẻ vẽ ngộ nghĩnh trên từng viên đá sỏi. Nhận diện kích thước, hình dáng và phân loại sỏi cũng là trò chơi lý thú về kiến thức và nuôi dưỡng.
Với những tờ giấy đơn giản chơi gấp hình, gấp thuyền thả thuyền, gấp máy bay, ném lao máy bay giấy, vẽ hình tô màu giản đơn trên giấy, hoặc vẽ và chơi trò mặt nạ giấy. Cao hơn nữa có thể phết giấy thành diều chơi thả diều giỡn gió cho tuổi thiếu nhi.
Đối với tre trúc, thứ vật liệu trời cho ấy cũng dễ dàng tạo ra mọi trò chơi như đan vót nan, tết hình con vật, khoét sáo thổi sáo, vót và chơi que chuyền, que tính, làm dụng cụ chơi hát ống, làm con rối, chong chóng gió, chuông gió, làm đèn ông sao, đầu sư tử, chơi cà kheo các kiểu, đẩy gậy, đu quay với các em lớn hơn.
Không cần nhiều vật dụng lắm cũng có thể tạo sân chơi cho trẻ bằng những trò trốn tìm, ú òa, bịt mắt bắt dê, chồng nụ chồng hoa, thả đỉa ba ba, rồng rắn lên mây, kéo co, vật tay, chọi cá, chọi dế, chọi chim thậm chí chọn cả cỏ gà, tạo được hứng thú riêng cho trẻ.
Câu đố cũng là một dạng để kết nối thành trò chơi vừa rèn trí thông minh, kích thích sự liên tưởng của trẻ. Đó là thứ trò chơi không tốn đồ vật, tiền tiêu nhưng lại gắn kết trẻ thơ với văn hóa, ngôn ngữ và tinh tế hơn là sự hòa hợp giữa trẻ với người nuôi dạy chúng, tích lũy cho chúng những tri thức giản đơn mà cần thiết trong đời.
Không lạm dụng các đồ chơi từ phương tiện điện tử tin học đối với tuổi thơ. Cần ngăn ngừa khôn khéo để trẻ không nghiện chơi trò trên màn hình vi tính, nghiện phim hoạt hình, quảng cáo, nghiện các trò chơi trên điện thoại. Sự lạm dụng thái quá vào các trò chơi điện tử sẽ là tiền mất với gia đình mà tật mang đối với trẻ kể cả thị lực, trí não và nhận thức lệch chuẩn xã hội.
Nên chăng đã đến lúc cần gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh các bậc cha mẹ, các cơ sở giáo dục cần biết sử dụng có liều luợng các trò chơi hiện đại một cách phù hợp và tiết kiệm, đừng hoài phí các hình thức trò chơi trời cho quý giá ngàn vàng ấy nữa. Trò chơi là cách khai thác, phát huy đồ chơi tốt nhất. Nếu làm được điều này trò chơi sẽ góp phần rèn luyện trí nhớ, phát huy năng khiếu, giáo dục tính cách cho trẻ nhỏ.
Trúc Thanh
-
Tây Ninh phấn đấu có thêm 3 xã đạt chuẩn nông thôn mới năm 2024 -
Huyện Bắc Bình phấn đấu có thêm 2 xã đạt chuẩn nông thôn mới năm 2024 -
Lựa chọn thôn thông minh, chuyển đổi số là tiêu chí nổi trội -
Bắc Giang: Phát triển OCOP theo chiều sâu, hiệu quả và bền vững
- Huyện Yên Lạc đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao
- Thái Nguyên nâng tầm nông sản bằng thương hiệu OCOP
- Hai huyện của tỉnh Trà Vinh được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao
- Công bố huyện Yên Bình đạt chuẩn nông thôn mới và Quy hoạch chung Khu Du lịch quốc gia hồ Thác Bà đến năm 2040
- Nghệ An: Du lịch nông thôn phát huy đa giá trị trong xây dựng Nông thôn mới
- Hồng Minh xây dựng thành công xã nông thôn mới nâng cao
- Ra mắt gameshow truyền hình giúp các chủ thể OCOP quảng bá thương hiệu
-
Hội thi Tài năng Văn nghệ Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Bình Phước năm 2024(Tapchinongthonmoi.vn) - Sáng ngày 06/7/2024, đội Liên quân NHCSXH và 04 Hội - Đoàn thể tỉnh Bình Phước (Hội Nông dân, Hội Phụ nữ, Hội Cựu Chiến binh và Đoàn TNCS HCM tỉnh Bình Phước) tham gia Khai mạc Hội thi Tài năng Văn nghệ Ngân hàng Chính sách xã hội năm 2024 khu vực V do Công đoàn NHCSXH tổ chức tại tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu.
-
TP. Hồ Chí Minh đặt mục tiêu "50% tỷ trọng giá trị sản xuất" cho nông nghiệp công nghệ cao đến 2025(Tapchinongthonmoi.vn) - Theo kế hoạch triển khai Chương trình phát triển nông nghiệp đô thị TP. Hồ Chí Minh giai đoạn 2024 - 2025, Thành phố đặt mục tiêu nâng tỉ trọng giá trị sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao chiếm 45 - 50% tổng giá trị sản xuất của ngành nông, lâm nghiệp và thủy sản.
-
Những điều cần biết về Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự cơ sở(Tapchinongthonmoi.vn) - Bắt đầu từ 01/7/2024, có thêm một lực lượng tham gia công tác giữ gìn an, ninh, trật tự tại địa phương, đó là Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự cơ sở. Tạp chí Nông thôn mới xin cung cấp một số thông tin về lực lượng để người dân hiểu rõ, phối hợp với lực lượng mới này.
-
Nghệ An: Xác định được nguyên nhân cá chết bất thường tại suối Nậm Huống(Tapchinongthonmoi.vn) - Nước suối có bùn màu đục vàng, sẫm, cá chết trôi dạt 2 bên bờ suối chảy qua xóm Bản Cải, xã Châu Thành (Quỳ Hợp – Nghệ An).
-
Phê duyệt Đề án phát triển công nghiệp chuồng trại và xử lý chất thải chăn nuôiĐề án "Phát triển công nghiệp chuồng trại và xử lý chất thải chăn nuôi đến năm 2030" đặt mục tiêu tỷ lệ nội địa hóa tính theo giá trị hệ thống chuồng trại, trang thiết bị chuồng trại đáp ứng 80%.
-
Đắk Lắk chuẩn bị kỹ cho vụ thu hoạch vụ sầu riêng năm 2024Tỉnh Đắk Lắk đang chuẩn bị cho thu hoạch vụ sầu riêng năm 2024. Cùng với rà soát việc quản lý chất lượng, công tác đảm bảo an ninh trật tự ở các vùng sản xuất, kinh doanh sầu riêng, được các địa phương trong tỉnh đặc biệt quan tâm.
-
Ngày hội văn hóa, thể thao, du lịch các dân tộc vùng Đông Bắc lần thứ XI sẽ diễn ra vào tháng 11 tại Lạng Sơn(Tapchinongthonmoi.vn) - Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) vừa ban hành Kế hoạch số 2784/KH-BVHTTDL về việc tổ chức Ngày hội văn hóa, thể thao, du lịch các dân tộc vùng Đông Bắc lần thứ XI tại tỉnh Lạng Sơn.
-
Đặc sắc mô hình “dứa rừng lim” Tam ĐảoXã Đạo Trù và thị trấn Đại Đình, huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc có diện tích rừng lim gần 300ha. Dứa một cây trồng mới, xong đã trở thành “đặc sản” của nơi đây, khi dứa được trồng dưới tán rừng lim có chất lượng cao, thơm ngon, khó có nơi nào sánh bằng…
-
Thôn Cầu Chính: “Dân vận khéo” trong phát triển kinh tế gắn liền với đoàn kết Lương - GiáoMô hình "Dân vận khéo": Tuyên truyền, vận động nhân dân trong thôn đoàn kết Lương-Giáo, đồng thời cùng nhau sản xuất vùng hoa, cây cảnh tăng thu nhập trở thành “chìa khóa quan trọng” đưa thôn Cầu Chính, xã Tân Dĩnh, Lạng Giang, Bắc Giang vươn lên.
-
Xã Nghi Liên ra mắt mô hình “Tổ tiết tiệm và vay vốn theo hướng bền vững, gắn với hoạt động cộng đồng”Ngày 5/7, Hội Nông dân (HND) thành phố Vinh tổ chức Hội nghị ra mắt mô hình “Tổ tiết tiệm và vay vốn theo hướng bền vững, gắn với hoạt động cộng đồng” tại xóm Kim Chi, xã Nghi Liên.
-
1 Thị trường nông sản ngày 1/7: Giá hồ tiêu tiếp tục “nóng” -
2 Giá xăng dầu đồng loạt tăng từ chiều 4/7 -
3 Phối hợp đẩy mạnh thông tin, truyền thông nhằm hỗ trợ nông dân Hà Nội phát triển kinh tế, xây dựng nông thôn mới -
4 Giá xăng dầu đồng loạt tăng chiều 20/6, có loại lên gần 800 đồng/lít -
5 Đã chuyển nhượng, sang tên "sổ đỏ" mà vẫn được nhận đền bù khi đất bị thu hồi