Gần 300 DN làm nóng Hội thảo “Chiến tranh thương mại: Tương lai của doanh nghiệp sản xuất?”

Tại Trung tâm Hội nghị ADORA DYNASTY, TP.HCM, Thời báo Kinh tế Sài Gòn vừa phối hợp cùng Công ty TNHH Bluescope Steel Việt Nam đã tổ chức Hội thảo Chiến tranh thương mại: Tương lai của doanh nghiệp sản xuất?

Phó giáo sư, tiến sỹ Trần Đình Thiên, thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng Chính phủ phát biểu tại hội thảo 

Hội thảo nhằm cập nhật và phân tích những tác động của chiến tranh thương mại đến doanh nghiệp nói chung, đến doanh nghiệp sản xuất nói riêng, và thảo luận các  biện pháp ứng phó của doanh nghiệp trong tình hình mới. Hội thảo thu hút gần 300 doanh nghiệp sản xuất tại TPHCM tham dự và trao đổi.

Xung đột thương mại Hoa Kỳ – Trung Quốc đang tiếp tục leo thang căng thẳng trong thời gian gần đây và chưa cho thấy các dấu hiệu nhượng bộ của các bên. Trong vòng hơn 3 tháng vừa qua, hai bên đã liên tiếp triển khai 3 gói áp thuế vào hàng hóa nhập khẩu của nhau và nâng quy mô áp thuế của các bên lên tới 360 tỉ đô la Mỹ với mức áp thuế bổ sung từ 5 – 25%. Hoa Kỳ cũng tuyên bố sẽ tiếp tục gia tăng mức độ áp thuế lên 25% vào ngày 01/01/2019 đối với nhóm hàng hóa trị giá 200 tỉ đô la Mỹ đã bị áp thuế 10% vào ngày 24/9/2018 và xem xét mở rộng áp thuế lên toàn bộ hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc nếu phía Trung Quốc không thực hiện các yêu cầu của phía Hoa Kỳ. Nhiều khả năng, những xung đột này sẽ tiếp tục kéo dài trong năm sau.

Nhiều chuyên gia kinh tế và đại diện các hiệp hội doanh nghiệp trao đổi về Chiến tranh thương mại Mỹ – Trung

Theo nhận định của các chuyên gia kinh tế, đến thời điểm hiện tại, với qui mô áp thuế đối với lượng hàng hóa trị giá 50 tỉ đô la Mỹ  của mỗi nước thì tác động tới Việt Nam là tương đối nhỏ do phạm vi các biện pháp hiện nay còn hạn chế, diện mặt hàng chịu tác động chưa nhiều

Trong tương lai gần nếu trường hợp chiến tranh thương mại leo thang, phạm vi thuế quan mở rộng ra toàn bộ kim ngạch song phương giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ thì tác động tới kinh tế Việt Nam trở nên khá lớn, nhưng theo hướng có lợi cho Việt Nam là nhiều hơn bởi nước ta  có thể thay thế một phần đáng kể lưu lượng thương mại giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ.

Tuy vậy, theo Phó giáo sư, tiến sỹ Trần Đình Thiên Việt Nam vẫn nên tiên lượng các tình huống xấu nhất. Đó là về dài hạn, tác động tới kinh tế Việt Nam có thể rất đáng kể và theo hướng tiêu cực nhiều hơn lợi ích thu được do cuộc chiến thương mại tác động tới đầu tư khiến lòng tin của nhà đầu tư bị suy giảm, dòng vốn rút chạy khỏi các thị trường mới nổi trong đó có Việt Nam, chuỗi cung ứng toàn cầu bị xáo trộn sâu, môi trường đầu tư và thương mại toàn cầu trở nên bất định hơn…

Nhấn mạnh các thách thức, bà Nguyễn Thị Thu Trang, Giám đốc trung tâm WTO và hội nhập, VCCI Việt Nam cho rằng doanh nghiệp Việt Nam sẽ bị cạnh tranh nhiều hơn ở các thị trường khác khi Trung Quốc giảm bán hàng vào thị trường Mỹ và chuyển hướng sang các thị trường khác. Việc cạnh tranh ở thị trường trong nước cũng sẽ ngày càng căng thẳng hơn do hàng hóa Trung Quốc có khả năng cao sẽ đổ bộ mạnh vào Việt Nam. Chưa kể hàng hóa xuất sang thị trường Trung Quốc của doanh nghiệp Việt cũng sẽ bị ảnh hưởng bởi chính hàng hóa nội địa sẽ nhiều hơn.

Về dịch chuyển dòng vốn, bà Trang cho rằng Việt Nam cũng sẽ chịu nguy cơ “chuyển dịch giả mạo”, “gian lận thương mại”, do Trung Quốc “mượn” thị trường để tránh thuế.

Thép là một trong những ngành chịu ảnh hưởng trực tiếp từ chiến tranh thương mại, cụ thể là chịu ảnh hưởng từ mục 232 Đạo luật mở rộng thương mại năm 1962 của Mỹ, cho phép Tổng thống Mỹ có thể áp dụng biện pháp hạn chế đối với hàng nhập khẩu vì lý do an ninh quốc gia mà không cần sự chấp thuận của Quốc hội.

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã quyết định đánh thuế 25% đối với thép và 10% đối với nhôm từ mọi khu vực vào Mỹ, quyết định trên đã có hiệu lực từ tháng 5 năm nay. Việt Nam là một trong những nước phải chịu mức thuế suất này. Trước  tình hình đó ông Võ Minh Nhựt, Tổng giám đốc NS BlueScope Việt Nam cho biết:

“Trong hoàn cảnh như vậy, chúng tôi đang cố gắng tạo ra các giá trị cho công ty bằng cách giới thiệu công nghệ đột phá và các dòng sản phẩm mới tập trung vào xu hướng công nghệ xanh để có hướng đi khác biệt. Ngoài ra, để tránh bị ảnh hưởng bởi các quy định áp thuế , chúng tôi cũng cố gắng đa dạng các sản phẩm xuất khẩu, tìm kiếm các thị trường xuất khẩu mới và tiềm năng như Châu Phi, Ca-ri-bê và Nam Mỹ”.

Trong bối cảnh chiến tranh thương mại chưa kết thúc bà Trang cũng cho rằng doanh nghiệp sản xuất nên theo dõi tình hình, để có ứng xử kịp thời với từng biến động. Đồng thời doanh nghiệp cũng nên tìm hiểu rõ cơ hội ở đâu, dành cho mặt hàng nào, biên độ với cơ hội ra sao. Hiện đã có những công bố về danh sách sản phẩm bị áp thuế đợt 1 (25%) nhóm 50 tỉ đô la (https://ustr.gov/sites/default/files/2018-13248.pdf) và đợt 2 (10%), nhóm 200 tỉ đô la Mỹ (https://ustr.gov/sites/default/files/2018-13248.pdf )

Từ đó doanh nghiệp phải sẵn sàng hành động, chớp cơ hội như tìm hiểu khách hàng của các sản phẩm bị áp thuế là ai để tiếp cận chào hàng, và chuẩn bị năng lực đáp ứng.

Theo bà Trang, một điều quan trọng của doanh nghiệp cần lưu ý đó là “dĩ bất biến ứng vạn biến”, nghĩa là củng cố những cái cố định như năng lực cạnh tranh, năng lực sáng tạo, năng lực kết nối để có thể thắng được những biến động lớn xung quanh, trong trường hợp này là chiến tranh thương mại.

Có mặt tại hội thảo, ông Hồ Đức Lam, Chủ tịch Hiệp hội Nhựa Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng quản trị Nhựa Rạng Đông cho biết đang có làn sóng dịch chuyển đầu tư sản xuất vào thị trường Việt Nam trong đó có ngành nhựa của các DN Trung Quốc, nhằm giảm chi phí lao động đang tăng cao của Trung Quốc. Do đó một bộ phận nhỏ công nhân ngành nhựa Việt Nam hưởng lợi nhờ lương tăng do doanh nghiệp Trung Quốc tìm cách tuyển dụng lực lượng lao động có tay nghề. Người tiêu dùng trong nước có cơ hội tiếp cận thêm nguồn cung sản phẩm nhựa với giá rẻ hơn, do doanh nghiệp Trung Quốc sẽ giảm giá để đẩy lượng tồn kho tại thị trường Trung Quốc.

Nhưng doanh nghiệp nhựa trong nước sẽ chịu ảnh hưởng tiêu cực bởi phải cạnh tranh trực tiếp với doanh nghiệp Trung Quốc, khi họ gia tăng đầu tư để đội nhãn mác của Việt Nam, nhằm tránh đòn thuế của phía Hoa Kỳ.

Để bảo vệ cho doanh nghiệp trong nước, ngoài những cố gắng từ phía doanh nghiệp, ông Lam cho rằng chính phủ cần xem xét việc đánh thuế nhập khẩu nếu có dấu hiệu bán phá giá, đồng thời không cấp giấy phép đầu tư – giấy phép đăng ký kinh doanh cho những dự án sản xuất không đảm bảo thực hiện hơn 2/3 chuỗi qui trình sản xuất tại Việt Nam. Ngoài ra chính phủ cũng nên thúc đẩy các hiệp ước tự do thương mại kiểu mới với châu Âu và các nước khác, đó cũng là cách giảm thiểu rủi ro – khi mà nền kinh tế Việt Nam còn phụ thuộc nhiều vào hai thị trường Mỹ và Trung Quốc.

Hiền Vũ