"Làm xiếc" trong đấu thầu để tư lợi: Khó ngăn chặn nếu con người tha hóa
Mặc dù Luật Đấu thầu và các văn bản liên quan đã có những quy định khá đầy đủ, chặt chẽ, song trên thực tế, những sai phạm và tham nhũng từ hoạt động đấu thầu đầu tư công đang có chiều hướng gia tăng. Nhất là trong đấu thầu quyền sử dụng đất, thực hiện các dự án và đấu thầu mua sắm vật tư, thiết bị chuyên ngành.
Những vụ án tham nhũng thông qua hoạt động đấu thầu hay chỉ định thầu diễn ra trong thời gian qua gây xôn xao dư luận. Như vụ án sai phạm trong đấu thầu đất đai của lãnh đạo TP HCM; đấu thầu thực hiện các dự án thuộc Tổng công ty Dầu khí Việt Nam; vụ án thiệt hại hơn 41 tỷ đồng do nguyên Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung cùng một số bị can khác gây ra; hàng loạt vụ án mua sắm thiết bị vật tư y tế, giáo dục đều bị khởi tố, điều tra và xét xử.
Ông Lê Văn Cuông, nguyên Phó trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Thanh Hóa cho rằng, đa số các vụ đấu thầu, nhất là đấu thầu các dự án đất đai, các dự án mua sắm đầu tư công có sự thiếu công khai, minh bạch
Ông Lê Văn Cuông nhận định: “Sự tham gia của các cơ quan chuyên môn trong quá trình đấu thầu chỉ mang tính hình thức, còn chủ yếu là người ta “đi đêm”, người ta sắp đặt trước, quân xanh quân đỏ. Thậm chí là có sự can thiệp của xã hội đen để thắng thầu cho bên thân quen”.
Bà Nguyễn Lê Hoa, Viện nghiên cứu phát triển xã hội cho rằng, những vi phạm xảy ra trong đấu thầu có nguyên nhân cơ bản từ cơ chế quản lý, đầu tư dự án luôn thiếu minh bạch và công khai, mang tính khép kín trong nội bộ ngành và địa phương.
“Các dự án có vốn đầu tư Nhà nước hiện nay được quản lý đầu tư theo quy trình khép kín. Các ban ngành, địa phương nào cũng có dự án cả. Vì thế, việc xảy ra tiêu cực trong vấn đề đấu thầu, để dự án cho công ty thân quen không thể tránh khỏi”- bà Nguyễn Lê Hoa nhận định.
Bên cạnh thiếu minh bạch trong thông tin đấu thầu thì người tham gia đấu thầu còn gặp muôn vàn khó khăn bởi những hành vi “làm xiếc” từ phía chủ đầu tư và đơn vị tổ chức đấu giá, đấu thầu với vô số chiêu thức lách luật.
Luật sư Nguyễn Văn Bình, Văn phòng Luật Nhân nghĩa (Đoàn luật sư TP Hà Nội) chỉ rõ, trong công tác đấu thầu hiện nay, thực tế các chủ đầu tư chọn nhà thầu thường không công khai, minh bạch thông tin và thường xuyên bắt tay với nhau để “thông thầu”,
“Có quá nhiều chiêu thức để chủ đầu tư gây khó khăn cho nhà thầu chân chính, nhằm tạo điều kiện cho các nhà thầu "sân sau", quen biết. Có những chủ đầu tư khi đăng tải thông tin cung cấp địa chỉ bán hồ sơ mời thầu, nhưng trên thực tế chỉ tồn tại trên giấy. Hầu như tất cả các dự án có vốn Nhà nước thì nhà thầu đều phải chia sẻ một phần quyền lợi với chủ đầu tư”. – Luật sư Nguyễn Văn Bình cho biết.
Chúng ta đã có Luật đấu thầu năm 2013 với nhiều quy định ưu việt. Tuy nhiên, trong bối cảnh các hành vi hối lộ tham nhũng, gian lận vẫn còn phổ biến và nhức nhối trong xã hội thì những quy định trong văn bản dù có chặt chẽ đến đâu cũng chỉ mới là điều kiện cần chứ chưa đủ. Bên cạnh đó còn cần sự quyết tâm của các cơ quan thực thi và giám sát thực thi pháp luật.
Thực trạng của việc đấu thầu thiếu công khai, gian dối vẫn còn ở đâu đó. Để thiết lập trật tự, kỷ cương trong hoạt động đấu thầu, lựa chọn được nhà thầu có kinh nghiệm, có chi phí thực hiện hợp lý, đảm bảo chất lượng và hiệu quả kinh tế của gói thầu thì bên cạnh hoàn thiện chính sách pháp luật, chúng ta cần phải thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ và chặt chẽ. Đảm bảo cạnh tranh công bằng, minh bạch.
Với các quy định của Luật Đấu thầu, Luật Đầu tư công sửa đổi cùng hệ thống pháp luật liên quan đã điều chỉnh hành lang pháp lý liên quan đến đấu thầu và có tác dụng nhất định. Tuy nhiên, vẫn còn những "lỗ hổng" dẫn đến việc thực thi pháp luật chưa đúng và chưa nghiêm. Cơ quan, cá nhân có trách nhiệm không làm tròn bổn phận của mình, thậm chí vì mục đích vụ lợi mà “làm xiếc” trong đấu thầu.
Liên tiếp những vụ việc sai phạm nghiêm trọng liên quan đến việc quản lý, sử dụng đất công đấu thầu đã làm rõ tình trạng này. Khi đứng trước vành móng ngựa, các bị cáo có chức quyền đều cho rằng, do cơ chế chính sách chưa rõ ràng.
Đây là cách trả lời biện minh cho những sai phạm vì lòng tham và lợi ích nhóm. PGS.TS Hoàng Văn Cường, Phó Hiệu trưởng trường đại học Kinh tế Quốc dân chỉ rõ, các vụ đấu thầu mua sắm tài sản công vi phạm bởi ý thức, tư cách của người đứng đầu, có thẩm quyền trong mua sắm tài sản chưa nghiêm.
Vì vậy, cần có cơ chế kiểm soát quyền lực trong lĩnh vực mua sắm tài sản công. Trong đó, chú ý tạo mọi điều kiện và đảm bảo cho nhân viên dưới quyền và công chúng phản ánh các dấu hiệu sai phạm của chủ đầu tư.
Tiến sĩ Hoàng Văn Cường cho biết: “Chúng ta phải có cơ chế kiểm soát quyền lực của người đứng đầu. Cơ chế này tạo ra khuôn khổ để người được giao quyền lực không thể tự tung tự tác, thực hiện theo ý muốn của mình. Nhưng đồng thời những quy định đó phải tạo điều kiện cho người dưới quyền có thể phát hiện, phản ánh những sai phạm mà không bị hệ lụy như trù dập hay loại thải.”
Còn ông Nguyễn Trung Đức, chuyên gia pháp luật kinh tế thuộc hội bảo trợ tư pháp người nghèo Việt Nam cho rằng: Các cá nhân giữ trọng trách dễ dàng vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát lãng phí, xuất phát từ nguyên nhân họ được trao quyền khá lớn. Tỷ lệ nghịch với đạo đức và trách nhiệm công vụ của họ.
Trong khi đó, việc công khai minh bạch về quản lý, sử dụng tài sản công và đấu thầu các dự án lại chưa thực sự tốt. Để hạn chế tiêu cực trong hoạt động đấu thầu thì phải đẩy mạnh sự công khai, minh bạch, tất cả những thông tin liên quan đến các gói thầu. Tổ chức thực hiện đấu thầu qua mạng để hạn chế quyền chỉ định thầu của người có thẩm quyền.
Ông Nguyễn Trung Đức cho biết: “Phải đổi mới đấu thầu dự án theo hướng công khai, minh bạch hơn, hạn chế tối đa việc lợi dụng gây lãng phí ngân sách. Đẩy mạnh việc tổ chức hình thức đấu giá đấu thầu trực tuyến. Công tác tổ chức đấu thầu phải đảm bảo đúng bản chất của kinh tế thị trường thì mới đảm bảo tiền ngân sách được sử dụng một cách hợp lý”.
Ông Nguyễn Tiến Thỏa - Chủ tịch Hội thẩm định giá cho rằng, bên cạnh lạm dụng chỉ định thầu để chia chác lợi ích, việc đấu thầu hiện nay vẫn chưa đảm bảo khách quan bởi chúng ta phụ thuộc và trao quyền quá lớn cho bên thẩm định giá. Trong khi đó, pháp luật chưa có những quy định thật rõ ràng về tư cách, đạo đức của bên thẩm định giá.
Nhìn lại nhiều vụ việc vi phạm trong đấu thầu cho thấy, cơ quan thẩm định giá bắt tay với nhà thầu và chủ đầu tư để đưa ra giá cao hơn so với thực tế. Tuy nhiên, việc thực hiện kiểm toán và hậu kiểm kết quả thẩm định giá lại chưa làm tốt. Vì vậy, phải có đơn vị độc lập để kiểm toán lại hoạt động thẩm định giá.
Thắt chặt quy định pháp luật và quy trình về đấu thầu không có nghĩa là tăng thêm các công đoạn, thủ tục. Ngược lại, cần phải giảm bớt những thủ tục rườm rà, không cần thiết trong quy trình đấu thầu gây cản trở thực hiện. Đồng thời, phải giảm bớt tình trạng chỉ định thầu đối với các dự án mua sắm, sử dụng ngân sách nhà nước.
Thực tiễn đấu thầu là rất sinh động và phức tạp. Nên dù hệ thống pháp luật về đấu thầu có chặt chẽ, giảm thiểu kẽ hở đến đâu thì yếu tố con người vẫn là quan trọng nhất. Bởi thực tế, những sai phạm nghiêm trọng được phát hiện qua các vụ án tiêu cực đấu thầu phần lớn là do con người bị tha hóa. Do lòng tham của những cán bộ, công chức những cơ quan là chủ đầu tư và tổ chức đấu thầu./.
Theo VOV
-
Quy định về độ tuổi nghỉ hưu của người lao động năm 2024 -
Chỉnh sửa gen trên cây trồng và câu chuyện phát triển nông nghiệp bền vững -
Luật Đất đai 2024: Thể hiện chính sách công bằng với người Việt ở nước ngoài -
Việt Nam lọt tốp 20 nền kinh tế được dự báo tăng trưởng nhanh nhất châu Á
- Thực trạng và các giải pháp phát triển du lịch miền Tây Nghệ An
- Chủ tịch Quốc hội: Hoàn thành vị trí việc làm để cải cách tiền lương từ 1/7
- Chung tay xây dựng mô hình hợp tác xã nông nghiệp bền vững
- Phối hợp để phát triển kinh tế tập thể trong nông nghiệp
- Tiếp tục đổi mới, nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Hội đồng nhân dân
- Hà Nội: Nhiều mô hình hay không để lãng phí, hoang hóa đất ruộng
- Tái bản cuốn sách của nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan về 'nghề' lãnh đạo, quản lý
-
Chiến thắng Điện Biên Phủ mang tầm vóc quốc tế đoàn kết các dân tộc thuộc địaChiến thắng Điện Biên Phủ của Việt Nam trước thực dân Pháp đã có sức ảnh hưởng mang tính quyết định đối với các dân tộc khác mà Algeria là một ví dụ.
-
Infographic diễn biến chiến dịch Điện Biên PhủTròn 70 năm, ngày 13-3-1954, quân ta nổ súng tiến công, mở màn chiến dịch Điện Biên Phủ. Sau 56 ngày đêm 'khoét núi, ngủ hầm, mưa dầm, cơm vắt', chiến đấu dũng cảm, mưu trí, sáng tạo, quân và dân ta đã đập tan toàn bộ tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ.
-
Quảng Ngãi: Tăng cường tiêm phòng vắc xin phòng bệnh cho đàn vật nuôi(Tapchinongthonmoi.vn) - UBND tỉnh Quảng Ngãi mới đây đã ban hành công văn số 2153/UBND-KTN về việc chỉ đạo, tăng cường công tác tiêm phòng vắc xin, phòng chống bệnh cho đàn vật nuôi năm 2024.
-
Quy định mới về xử phạt vi phạm khai thác thủy sản(Tapchinongthonmoi.vn) - Chính phủ ban hành Nghị định 38/2024/NĐ-CP ngày 05/4/2024 về quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản. Nghị định này có hiệu lực thi hành từ ngày 20 tháng 5 năm 2024. Nhằm giúp ngư dân có thông tin mới, tránh vi phạm để bị xử lý và quan trọng hơn là gỡ “thẻ vàng” thủy sản, Luật sư Nguyễn Thanh Hà (Chủ tịch Công ty Luật SBLAW) đã có những trao đổi xung quanh vấn đề này.
-
Hiệu ứng “Sell in May” đối với thị trường chứng khoán Việt Nam(Tapchinongthonmoi.vn) - Tuần qua, thị trường chứng khoán (TTCK) đã có một tuần giao dịch tăng điểm với ghi nhận phục hồi ở phiên ngày Thứ Năm và Thứ Sáu. Phiên cuối cùng, chỉ số VN-Index đóng cửa tại 1.221,03 điểm (+11.51 điểm, +0.95%). Tuy thị trường tăng điểm nhưng thanh khoản giao dịch thấp hơn so với mức trung bình của 20 tuần trước. Nhóm nhà đầu tư nước ngoài đã bán ròng với số tiền là 315,27 tỷ đồng chỉ trong hai ngày 02-03/05/2024.
-
Mưa đá dữ dội bất ngờ trút xuống Lào Cai trong đêmTại các xã, phường như Cốc Lếu, Kim Tân, Bắc Cường, Vạn Hòa, Cốc San, mưa đá xuất hiện cục bộ và kéo dài từ 23 giờ đến khoảng 23 giờ 20 phút ngày 5/5, với cường độ từ trung bình đến dày đặc.
-
Nông dân Cao Bằng góp sức xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững(Tapchinongthonmoi.vn) - Xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững là những chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước, đòi hỏi phải có sự chung tay vào cuộc của cả hệ thống chính trị và nhân dân. Phát huy vài trò của mình, những năm qua, các cấp Hội Nông dân tỉnh Cao Bằng đã tích cực vận động cán bộ, hội viên phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường, đóng góp vật chất, ngày công chung sức thực hiện các tiêu chí xây dựng nông thôn mới.
-
Huyện Nậm Pồ ủng hộ rau xanh cho lực lượng diễu binh, diễu hành tại Điện Biên(Tapchinongthonmoi.vn) - Chỉ trong 2 ngày phát động, huyện Nậm Pồ (tỉnh Điện Biên) đã trao 12 tấn bí xanh cho lực lượng tham gia diễu binh, diễu hành trong Lễ kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ và nhận được hơn 100 triệu đồng để mua thực phẩm và rau xanh…
-
Thủ tướng dự Hội nghị công bố Quy hoạch tỉnh Tây Ninh(Tapchinongthonmoi.vn) - Chiều 5/5, tại tỉnh Tây Ninh, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dự Hội nghị công bố Quy hoạch tỉnh Tây Ninh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.
-
Hòa Bình: Trưởng Ban Dân tộc giữ chức Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh(Tapchinongthonmoi.vn) - Ngày 3/5/2024, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Hòa Bình đã tổ chức hội nghị công bố các quyết định về công tác cán bộ. Hàng loạt cán bộ chủ chốt các sở, ngành và địa phương được điều động, luân chuyển, bổ nhiệm.
-
1 Khát vọng đổi thay và tinh thần phụng sự Tổ quốc của người đảng viên nông dân vùng biên giới -
2 Thanh Hóa: Người dân dựng lều phản đối xây dựng bãi tập kết rác thải -
3 Kỳ 4: Trao kỷ vật… nhận tri ân -
4 Phát triển bền vững chuỗi giá trị sản phẩm trong khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã -
5 Lan tỏa phong trào nông dân thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi ở Ngọc Lặc