Nguồn gốc chiếc nón bài thơ xứ Huế
Làng Tây Hồ là nơi sản sinh ra chiếc nón bài thơ – một vật dụng được xem là mang cả vẻ đẹp của tâm hồn Huế.
Nằm bên dòng sông Như Ý, làng Tây Hồ (xã Phú Hồ, huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên – Huế) từ lâu đã nổi tiếng với nghề chằm nón lá truyền thống. Nghề chằm nón lá đã hình thành cách đây hàng trăm năm và nón bài thơ – một nét đặc trưng của Huế cũng xuất phát từ làng nón Tây Hồ, vùng đất đã từng nổi danh có nhiều cô gái xinh đẹp, làm say đắm biết bao chàng trai trong vùng.
Sao anh không về thăm quê em
Ngắm em chằm nón buổi đầu tiên
Bàn tay xây lá, tay xuyên nón
Mười sáu vành, mười sáu trăng lên.
Chiếc nón bài thơ ra đời ở Tây Hồ như một sự tình cờ: Đó là vào khoảng năm 1959 – 1960, ông Bùi Quang Bặc – một nghệ nhân chằm nón lá, cũng là một người yêu thơ phú trong làng đã có sáng kiến làm nên nón bài thơ bằng cách ép những câu thơ vào giữa hai lớp lá nhằm tôn vinh thêm vẻ đẹp của chiếc nón.
Hai câu thơ đầu tiên được ông Bặc ép vào chiếc nón là:
Ai ra xứ Huế mộng mơ
Mua về chiếc nón bài thơ làm quà.
Con gái làng Tây Hồ chừng mười tuổi thì đã tự học chằm nón và có người suốt đời chỉ theo nghề chằm nón. Còn đàn ông, ngoài việc đồng áng, họ cũng phụ giúp phụ nữ làm công việc ủi lá hay chẻ tre để làm vành nón.
Với cây mác sắc, họ chuốt từng sợi tre thành 16 nan vành một cách công phu; sau đó uốn thành vòng thật tròn trịa và bóng bẩy. Người phụ nữ thì nức vành và ủi lá. Để có được lá đẹp, người thợ thường chọn lá nón vẫn giữ được màu xanh nhẹ, ủi lá nhiều lần cho phẳng và láng.
Khi xây và lợp lá, người thợ phải khéo léo sao cho khi chêm lá không bị chồng lên nhau nhiều lớp để nón có thể thanh và mỏng. Khâu (chằm) nón là công đoạn quyết định đến sự hình thành và vẻ đẹp của cả chiếc nón. Người thợ sẽ khâu từ trên xuống đến vành 15, cứ 1 cm 3 mũi cước trong suốt. Vành cuối cùng khâu cước trắng, 2 mũi kim cách nhau 2 cm. Đường chằm phải mềm mại, thanh nhẹ, dịu dàng.
Khi nón chằm hoàn tất, người ta đính thêm vào chóp nón một cái “xoài” được làm bằng chỉ bóng láng để làm duyên, sau đó mới phủ dầu nhiều lần, phơi đủ nắng để nón vừa đẹp vừa bền. Điều làm nên nét đặc biệt nhất của nón lá Tây Hồ so với sản phẩm cùng loại của nhiều làng nón khác ở xứ Huế chính là dáng thanh mảnh, độ mỏng, màu nón nhã nhặn và đặc biệt nhất là những bài thơ chất chứa tâm hồn xứ Huế được cài trong chiếc nón.
Ban đầu, nón bài thơ được người dân Tây Hồ làm để tặng người thân, không ngờ lại được mọi người yêu thích. Từ đó, những người làm nón ở Tây Hồ bắt đầu làm nón bài thơ hàng loạt, đưa ra bán ở thị trường. Những câu thơ được ép vào nón cũng đa dạng và phong phú hơn, thường là những câu thơ về Huế.
Ngoài ra để làm đẹp thêm cho chiếc nón người ta còn ép vào đấy những bức tranh về sông Hương, núi Ngự cạnh bài thơ. Trải qua một thời gian khá dài, chiếc nón bài thơ là sản phẩm độc quyền của làng nón Tây Hồ. Rồi theo lẽ thường tình, những cô gái làng Tây Hồ đi lấy chồng các vùng khác, họ mang theo nghề nón lá truyền thống của mình và nghề làm nón bài thơ được lan truyền rộng rãi khắp các miền quê.
Từ Tây Hồ, những chiếc nón bài thơ toả đi khắp nẻo đường và trở nên gần gũi, thân quen trong cuộc sống thường nhật của mỗi phụ nữ Huế. Chỉ với nguyên liệu đơn giản của lá dừa, lá gồi, những chiếc nón bài thơ vẫn trở thành vật “trang sức” của biết bao thiếu nữ.
Với nhiều người, lựa nón, lựa quai cũng là một thú vui nên không ít người đã kỳ công đến tận nơi làm nón để đặt cho riêng mình với dòng thơ yêu thích. Buổi tan trường, các con đường bên sông Hương như dịu lại trong cái nắng hè oi ả bởi những dáng mảnh mai với áo dài trắng, nón trắng và tóc thề.
Những gương mặt trẻ trung ẩn hiện sau vành nón sáng lấp loá đã trở thành một ấn tượng rất Huế, rất Việt Nam.
Sông Hương
-
Tây Ninh phấn đấu có thêm 3 xã đạt chuẩn nông thôn mới năm 2024 -
Huyện Bắc Bình phấn đấu có thêm 2 xã đạt chuẩn nông thôn mới năm 2024 -
Lựa chọn thôn thông minh, chuyển đổi số là tiêu chí nổi trội -
Bắc Giang: Phát triển OCOP theo chiều sâu, hiệu quả và bền vững
- Huyện Yên Lạc đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao
- Thái Nguyên nâng tầm nông sản bằng thương hiệu OCOP
- Hai huyện của tỉnh Trà Vinh được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao
- Công bố huyện Yên Bình đạt chuẩn nông thôn mới và Quy hoạch chung Khu Du lịch quốc gia hồ Thác Bà đến năm 2040
- Nghệ An: Du lịch nông thôn phát huy đa giá trị trong xây dựng Nông thôn mới
- Hồng Minh xây dựng thành công xã nông thôn mới nâng cao
- Ra mắt gameshow truyền hình giúp các chủ thể OCOP quảng bá thương hiệu
-
Hội thi Tài năng Văn nghệ Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Bình Phước năm 2024(Tapchinongthonmoi.vn) - Sáng ngày 06/7/2024, đội Liên quân NHCSXH và 04 Hội - Đoàn thể tỉnh Bình Phước (Hội Nông dân, Hội Phụ nữ, Hội Cựu Chiến binh và Đoàn TNCS HCM tỉnh Bình Phước) tham gia Khai mạc Hội thi Tài năng Văn nghệ Ngân hàng Chính sách xã hội năm 2024 khu vực V do Công đoàn NHCSXH tổ chức tại tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu.
-
TP. Hồ Chí Minh đặt mục tiêu "50% tỷ trọng giá trị sản xuất" cho nông nghiệp công nghệ cao đến 2025(Tapchinongthonmoi.vn) - Theo kế hoạch triển khai Chương trình phát triển nông nghiệp đô thị TP. Hồ Chí Minh giai đoạn 2024 - 2025, Thành phố đặt mục tiêu nâng tỉ trọng giá trị sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao chiếm 45 - 50% tổng giá trị sản xuất của ngành nông, lâm nghiệp và thủy sản.
-
Những điều cần biết về Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự cơ sở(Tapchinongthonmoi.vn) - Bắt đầu từ 01/7/2024, có thêm một lực lượng tham gia công tác giữ gìn an, ninh, trật tự tại địa phương, đó là Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự cơ sở. Tạp chí Nông thôn mới xin cung cấp một số thông tin về lực lượng để người dân hiểu rõ, phối hợp với lực lượng mới này.
-
Nghệ An: Xác định được nguyên nhân cá chết bất thường tại suối Nậm Huống(Tapchinongthonmoi.vn) - Nước suối có bùn màu đục vàng, sẫm, cá chết trôi dạt 2 bên bờ suối chảy qua xóm Bản Cải, xã Châu Thành (Quỳ Hợp – Nghệ An).
-
Phê duyệt Đề án phát triển công nghiệp chuồng trại và xử lý chất thải chăn nuôiĐề án "Phát triển công nghiệp chuồng trại và xử lý chất thải chăn nuôi đến năm 2030" đặt mục tiêu tỷ lệ nội địa hóa tính theo giá trị hệ thống chuồng trại, trang thiết bị chuồng trại đáp ứng 80%.
-
Đắk Lắk chuẩn bị kỹ cho vụ thu hoạch vụ sầu riêng năm 2024Tỉnh Đắk Lắk đang chuẩn bị cho thu hoạch vụ sầu riêng năm 2024. Cùng với rà soát việc quản lý chất lượng, công tác đảm bảo an ninh trật tự ở các vùng sản xuất, kinh doanh sầu riêng, được các địa phương trong tỉnh đặc biệt quan tâm.
-
Ngày hội văn hóa, thể thao, du lịch các dân tộc vùng Đông Bắc lần thứ XI sẽ diễn ra vào tháng 11 tại Lạng Sơn(Tapchinongthonmoi.vn) - Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) vừa ban hành Kế hoạch số 2784/KH-BVHTTDL về việc tổ chức Ngày hội văn hóa, thể thao, du lịch các dân tộc vùng Đông Bắc lần thứ XI tại tỉnh Lạng Sơn.
-
Đặc sắc mô hình “dứa rừng lim” Tam ĐảoXã Đạo Trù và thị trấn Đại Đình, huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc có diện tích rừng lim gần 300ha. Dứa một cây trồng mới, xong đã trở thành “đặc sản” của nơi đây, khi dứa được trồng dưới tán rừng lim có chất lượng cao, thơm ngon, khó có nơi nào sánh bằng…
-
Thôn Cầu Chính: “Dân vận khéo” trong phát triển kinh tế gắn liền với đoàn kết Lương - GiáoMô hình "Dân vận khéo": Tuyên truyền, vận động nhân dân trong thôn đoàn kết Lương-Giáo, đồng thời cùng nhau sản xuất vùng hoa, cây cảnh tăng thu nhập trở thành “chìa khóa quan trọng” đưa thôn Cầu Chính, xã Tân Dĩnh, Lạng Giang, Bắc Giang vươn lên.
-
Xã Nghi Liên ra mắt mô hình “Tổ tiết tiệm và vay vốn theo hướng bền vững, gắn với hoạt động cộng đồng”Ngày 5/7, Hội Nông dân (HND) thành phố Vinh tổ chức Hội nghị ra mắt mô hình “Tổ tiết tiệm và vay vốn theo hướng bền vững, gắn với hoạt động cộng đồng” tại xóm Kim Chi, xã Nghi Liên.
-
1 Thị trường nông sản ngày 1/7: Giá hồ tiêu tiếp tục “nóng” -
2 Giá xăng dầu đồng loạt tăng từ chiều 4/7 -
3 Phối hợp đẩy mạnh thông tin, truyền thông nhằm hỗ trợ nông dân Hà Nội phát triển kinh tế, xây dựng nông thôn mới -
4 Giá xăng dầu đồng loạt tăng chiều 20/6, có loại lên gần 800 đồng/lít -
5 Đã chuyển nhượng, sang tên "sổ đỏ" mà vẫn được nhận đền bù khi đất bị thu hồi