Ghép bầy cho heo con với nái là một biện pháp kỹ thuật chăn nuôi cần thiết nhằm quản lý năng suất đàn heo. Việc ghép bầy thường được thực hiện khi số con đẻ ra trên ổ quá nhiều so với khả năng nuôi con của nái, heo nái bị bệnh, thiếu sữa, mất sữa…

Tầm quan trọng

Hiện nay, ở các trang trại, nái lứa đầu có thể đẻ với số lượng khá nhiều, lên tới 14 con. Tuy nhiên, nái nuôi quá nhiều con thì sau khi cai sữa lượng dinh dưỡng sẽ không đáp ứng được cho sinh trưởng, kết quả là năng suất trong vòng đời của nái bị giảm sút, không đạt được năng suất tối ưu, trang trại phải đào thải nhiều nái, làm phát sinh thêm chi phí nhập heo và nuôi dưỡng dẫn đến thiệt hại về kinh tế cho người nuôi. Bên cạnh đó, việc cai sữa không chỉ phụ thuộc vào ngày tuổi mà còn quan tâm đến trọng lượng heo vì trọng lượng khi cai sữa ảnh hưởng rất lớn đến khả năng phát triển của heo sau này. Ví dụ như heo 20 ngày tuổi chưa đạt trọng lượng yêu cầu thì cần phải tiếp tục nuôi để heo con được bú sữa. Bởi vậy, ghép bầy là một biện pháp cần thiết đảm bảo sức khỏe cho heo sinh trưởng tốt.

Nguyên tắc

Thời gian: Thời gian thích hợp nhất để ghép đàn nuôi heo con là ngay sau khi được sinh ra. Việc này cũng thường được áp dụng khi có nhiều nái cùng đẻ, trong đó một vài nái có số con/lứa thấp, nhằm giảm số lượng nái nuôi con. Khi heo con được ghép vào đàn ở cùng độ tuổi, cùng trọng lượng thì chúng sẽ không gặp trở ngại nào đối với vấn đề bú sữa đầu đầy đủ hay cạnh tranh nguồn sữa với các heo khác. Nếu không kịp ghép đàn ngay sau sinh, hoặc khi phải ghép heo sơ sinh với một ổ heo đã đẻ trước đó một vài ngày thì việc ghép đàn chỉ nên được tiến hành trong khoảng 6 – 8 giờ sau sinh. Làm như vậy là để đảm bảo cho heo con có ít nhất bốn lần bú sữa đầu của mẹ đẻ, mỗi lần bú dài khoảng 40 phút.

Lựa chọn nái phù hợp: Cần chọn những nái giỏi nuôi heo con, đẻ nhiều con, nhiều sữa, bầu vú có cấu trúc tốt, thể trạng nái tốt, ăn uống tốt. Vì những heo con được ghép vào đàn là những con có độ tuổi nhỏ hơn, chúng yếu hơn và dễ bị tổn thương hơn. Tốt nhất là nên duy trì sự chênh lệch tuổi tác giữa các heo được ghép chỉ trong 4 – 6 ngày.

Độ tuổi trọng lượng: Tối ưu nhất là các heo được ghép vào một đàn có độ tuổi hoặc trọng lượng bằng nhau. Nếu bắt buộc phải ghép đàn giữa các nhóm heo khác nhau về tuổi và trọng lượng thì việc ghép đàn nên theo nguyên tắc bảo vệ nhóm đa số. Vì heo lớn tuổi hơn sẽ có sức khỏe, khả năng đề kháng tốt hơn nên khi ghép đàn, nhóm thiểu số luôn được ghép với nhóm đa số có độ tuổi cao hơn.

Heo con vừa đẻ ra được cho bú sữa đầu từ mẹ ruột ghép bầy trong vòng không quá 24 tiếng sau khi heo được sinh ra.

Những heo con khỏe mạnh cần nhanh chóng chuyển đi để những con trọng lượng thấp hay chậm chạp còn lại có thể bú dễ dàng. Khi di chuyển cần dùng khăn sạch, lau heo con của nái dùng để ghép bầy sau đó lau cho heo con được ghép bầy để nái không nhận ra mùi.

Cần bảo đảm nước uống đầy đủ và dễ tiếp cận cho heo con trong giai đoạn ghép đàn. Vì có thể heo nái vẫn có phản ứng đánh đuổi heo con mới vào đàn, nên chúng cần uống nhiều nước để tránh mất nước.

Nái đẻ lứa 1 và 2 thường là lựa chọn tốt nhất cho việc ghép đàn và việc ghép đàn được thực hiện ở một dãy nhà heo riêng biệt. Cách làm này giúp đưa những nái còn trong tuổi đẻ đi cai sữa sớm, vừa không ảnh hưởng đến quy trình cùng vào – cùng ra trong nhà đẻ.

Thanh Hiếu