Sản xuất lúa thông minh, thích ứng với biến đổi khí hậu

Thời gian qua, một số hợp tác xã (HTX) trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp đã quan tâm đầu tư xây dựng và phát triển sản xuất lúa thích ứng với biến đổi khí hậu. Đây được xem là hướng đi thích hợp để nâng cao giá trị và sức cạnh tranh cho nông sản cũng như khẳng định vai trò của HTX trong phát triển các dịch vụ hỗ trợ nông dân sản xuất theo hướng hàng hóa. Điển hình trong số đó là HTX Dịch vụ nông nghiệp (DVNN) Mỹ Đông 2, huyện Tháp Mười.

Thành lập từ tháng 5/2013, HTX DVNN Mỹ Đông, tỉnh Đồng Tháp 2 có 108 thành viên, diện tích sản xuất khoảng 570ha. Thực hiện Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp tỉnh Đồng Tháp, HTX DVNN Mỹ Đông 2 từng bước xây dựng mô hình chuỗi liên kết giá trị sản xuất lúa gạo theo hướng bền vững, đem lại hiệu quả thiết thực cho người nông dân. Đặc biệt, để cải tiến quy trình sản xuất lúa thích ứng với biến đổi khí hậu, vụ đông xuân năm 2017-2018, HTX phối hợp với Công ty cổ phần Rynan Fertilizers (Trà Vinh) thực hiện thí điểm mô hình sản xuất lúa thông minh trên diện tích 7,6ha. Đây là mô hình canh tác lúa thông minh, có sử dụng máy cấy 3 trong 1 giúp tiết kiệm chi phí, cùng với đó là trang bị hệ thống cảm ứng mực nước thông minh để giúp nông dân theo dõi mực nước cần sử dụng cho lúa.

Ông Ngô Phước Dũng – Giám đốc HTX DVNN Mỹ Đông 2 cho biết: “Ưu điểm của mô hình này là sử dụng phân bón thông minh, chỉ bón duy nhất 1 lần/vụ và sử dụng loại máy cấy hiện đại có chức năng cùng lúc thực hiện 3 công đoạn: cấy lúa, bón phân và phun thuốc diệt cỏ, diệt ốc nên tiết kiệm được nhiều khoản chi phí về phân bón, thuốc bảo vệ thực vật và nhân công. Song song đó, hệ thống quản lý mực nước tự động qua hệ thống cảm biến được điều khiển bằng điện thoại thông minh. Bằng hình thức này, nông dân có thể chủ động mực nước mọi lúc, mọi nơi bất cứ lúc nào khi cần. Từ đó, giúp nông dân tiết kiệm được nhiều chi phí về giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, giảm lượng nước tưới, giảm nhân công và giảm khí thải nhà kính”.

Đa số thành viên HTX đều rất phấn khởi và cho rằng sản xuất lúa thông minh không khó thực hiện. Ông Nguyễn Văn Mai (xã Mỹ Đông) – một trong những nông dân mạnh dạn tham gia mô hình canh tác lúa thông minh vụ hè thu năm 2018 cho biết: Thấy mô hình canh tác lúa lý tưởng của Công ty Rynan mang lại hiệu quả, vụ hè thu này tôi dành riêng 1,5ha để thí điểm việc ứng dụng phân bón thông minh (phân chậm tan). Ưu điểm của mô hình này là tiết kiệm được chi phí đầu vào nên giảm được một phần chi phí sản xuất. Cụ thể, nếu như thông thường phải bón phân ít nhất 5 lần/vụ, thì khi sử dụng phân bón thông minh chỉ bón duy nhất 1 lần/vụ, sau đó phân tan chậm theo từng giai đoạn phát triển của cây lúa”.

Ông Mai tính: “Làm lúa bình thường, chỉ riêng tiền thuê nhân công bón phân đã mất 150 đồng/công/vụ, số lượng phân sử dụng từ 50-60kg/công/vụ… trong khi dùng phân bón thông minh thì số lượng phân sử dụng chỉ 37,5kg/công/vụ và tiết kiệm được chi phí thuê nhân công. Năng suất lúa cả 2 mô hình gần tương đương nhau, nhưng chất lượng lúa sử dụng phân bón thông minh thì hơn hẳn”.

Ông Ngô Phước Dũng – Giám đốc HTX DVNN Mỹ Đông 2 cho biết: “Qua thực hiện thí điểm mô hình sản xuất lúa thông minh, phần lớn thành viên HTX đều rất phấn khởi và cho rằng sản xuất lúa lý tưởng dễ thực hiện và cho hiệu quả khả quan. Theo tính toán, bón phân 1 lần nên chi phí đầu tư thấp hơn phương thức sản xuất truyền thống. Trung bình tiết kiệm được 50% chi phí, tăng hơn 10% năng suất. Từ hiệu quả mô hình thí điểm, vụ hè thu năm 2018 này, HTX đã nhân rộng mô hình lên diện tích 60ha và đã được doanh nghiệp Chơn Chín ký kết hợp đồng bao tiêu từ đầu vụ. Sắp tới, HTX sẽ tiếp tục mở rộng diện tích sản xuất lúa thông minh để đáp ứng nhu cầu liên kết tiêu thụ lúa chất lượng cao của doanh nghiệp”.

Có thể thấy rằng, sản xuất lúa thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu là cách làm hiệu quả trong sản xuất lúa, giúp nông dân có cơ hội tham gia, nhằm tăng sản lượng gạo sạch cung ứng cho thị trường. Đồng thời giúp nông dân thay đổi nhận thức canh tác theo kiểu truyền thống và tạo thói quen sản xuất giá trị lúa gạo theo chuỗi, sắp xếp lao động theo Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp của địa phương. Tuy bước đầu mô hình sản xuất với quy mô nhỏ nhưng qua quá trình triển khai cho thấy mô hình canh tác lúa lý tưởng đã mở ra cơ hội, điều kiện để phát triển lúa có hiệu quả và thích ứng với tình hình biến đổi khí hậu hiện nay.

Ông Lê Văn Ngọt – Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Tháp Mười, tỉnh Đồng Tháp cho biết: “Nhìn chung, sản xuất lúa theo mô hình canh tác lúa lý tưởng tại HTX DVNN Mỹ Đông 2 rất hiệu quả, có thể giúp nông dân giảm gần 50% chi phí, tăng hơn 10% năng suất và giảm được 50% lượng khí thải nhà kính. Để mở rộng mô hình này, thời gian tới, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Tháp Mười sẽ tiếp tục hỗ trợ cho HTX thực hiện theo quy trình sản xuất lúa lý tưởng, từng bước giúp HTX xây dựng thương hiệu lúa, gạo cho HTX Mỹ Đông 2 nói riêng và huyện Tháp Mười nói chung”.

Thảo Vy