
Chưa bao giờ hạn mặn đã và đang tàn phá khốc liệt ĐBSCL như thời gian này. Với tình hình biến đổi khí hậu đã và đang diễn ra nhanh chóng buộc Nhà nước và người dân phải tính đến chuyện lâu dài để thích nghi ở những năm tới. Hiện tại, đây đó đã có nhưng người nông dân đang tập dần cách sống chung với hạn – mặn.
Xuống màu trên đất nuôi tôm
Thới Bình – nổi tiếng với dòng sông Trèm Trẹm hiền hòa. Khác những vùng đất khác, nơi là vùng đất nhiễm phèn nặng nên chỉ chuyên canh cây lúa, nhưng sản lượng thấp, đời sống người dân vẫn nghèo, bấp bênh. Những năm 2000, địa phương mạnh dạn chuyển đổi hai mùa: Vụ lúa-vụ tôm ở hai mùa mặn ngọt, đời sống bà con có phần khấm khá hơn. Khi biến đổi khí hậu những năm gần đây diễn biến phức tạp, người dân đã mạnh dạn đưa mô hình sản xuất mới vào canh tác, đó là trồng màu trên đất ruộng-tôm này.

Đến ấp 2 xã Thới Bình, huyện Thới Bình, ai cũng biết vợ chồng thầy giáo Diệp Quốc Bửu và vợ là Dương Thị Phượng. Chỉ có 1ha đất, hai vợ chồng dành 1 công đất trên bờ ruộng trồng các loại hoa màu: Hành mướp, dưa, cà… thu hoạch được để sinh sống hằng ngày và đầu tư cho 9 công ruộng còn lại. 9 công đó, mùa ngọt hai vợ chồng anh trồng lúa, mùa mặn xuống giống nuôi tôm – cua. Cứ thế, mấy năm nay, cách lấy ngắn nuôi dài của anh đã “làm chơi, ăn thiệt”. Ngoài chuyện cuộc sống ổn định, anh chị đã nuôi hai con ăn học khôn lớn, đứa lớn tốt nghiệp đại học đã đi làm. Còn đứa con gái nhỏ cũng đang học đại học Cần Thơ nay cũng sắp ra trường.
Anh Bửu cho biết, cái khó ở vùng này vào mùa mặn đó là nước ngọt. Bởi đây là vùng sâu phèn mặn, không được cung cấp nước tập trung nên phải khoan cây nước để sinh hoạt. Từ nguồn nước sinh hoạt hàng ngày, anh đào ao trữ lại, bơm thêm một ít nữa. Cứ vậy có thể tiết kiệm tưới được cho 1 công màu trong suốt mùa khô. Lay lắt là vậy, 1 công màu đó cũng kiếm được vài chục triệu sau mỗi vụ. Năm nay tuy nắng hạn quá khốc liệt, nhưng đám màu của hai vợ chồng vẫn đủ sinh hoạt và thừa vốn để đầu tư cho vụ lúa vào tháng 6 dương lịch khi mưa xuống.
Chị Bé Hai, cán bộ nông nghiệp xã Thới Bình cho biết, địa bàn xã còn rất khó khăn do nhiễm phèn nặng. Vụ lúa năm nay bà con thu nhập cũng khá. Tuy nhiên vụ tôm lại thất bại hầu hết do nước sông độ mặn lên cao đến 35/1.000 và kéo dài. Không thể đưa lên ruộng nuôi tôm. Nhưng ở hai ấp 1 và 2, hơn 30 hộ không nuôi tôm mà đưa màu xuống ruộng lại thành công thu nhập khá. Thậm chí, nhiều hộ như gia đình anh Bửu chỉ trồng diện tích nhỏ bằng cách tận dụng bờ vuông cũng thu nhập hàng chục triệu đồng. Bởi vậy, đang là mùa hạn khô héo, nhưng hai bên đường nông thôn của xã vẫn dễ dàng bắt gặp những luống hoa màu xanh mướt, mát mắt người đi đường. Với thành công của mô hình, xã đang có chủ trương nhân rộng sang các ấp khác để nâng cao đời sống của nhân dân trong xã.
Trữ ngọt mùa hạn
Sầu riêng, sản vật đặc trưng của vùng miền Tây, có từ thuở khẩn hoang mở đất. Cái ngọt thơm đặc trung vốn có của nó chỉ ngon và ngọt khi trồng ở gần dòng Mekong phù sa ngọt mát. Và không ít người được biết rằng, giống cây đỏng đảnh cao quí này chỉ chịu được nước sông Cửu Long.
Hạn 2020 đến nhanh, kèm theo xâm mặn sâu. Cuối tháng 3 vừa qua, chúng tôi đến vùng Cái Bè, Tiền Giang nước sông Tiền ở đây đã nhiễm mặn lên đến 3/1.000. Đối với vùng miệt Cà Mau Kiên Giang, độ mặn đó vẫn thích ứng nhiều cây trái khác. Nhưng ở vùng Tiền Giang, Trà Vinh, Bến Tre thì với độ mặn vậy sẽ làm cây sầu riêng cháy khô, cây lớn cũng dần chết. Nếu dùng nước giếng khoan, dù ngọt mấy cây sầu riêng cũng èo uột, không trái hoặc chết khô. Nên mùa này, một khối nước sông Mekong chở từ Sa Đéc, Long Xuyên về tận đây có giá 30.000 – 40.000 đồng/m3. Nếu chở đến tận nhà xa vài cây số, một khối nước lên đến 180.000 đến 200.000 đồng/m3, trong khi nước giếng ngọt ở đây tối đa chỉ 5.000 đồng/m3.

Để giải quyết bài toán này, anh Lưu Thái Sơn, 40 tuổi ở xã Long Khánh, Thị xã Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang đã nghĩ ra cách khử mặn nước sông Tiền. Tuy mới thử nghiệm bước đầu nhưng đạt hiệu quả cao. Tại các kênh mương trong vườn sầu riêng nhà mình, anh lót bạt cao su và bơm nước sông Tiền đã nhiễm mặn vào trữ. Sau đó trồng lục bình để chúng lọc nước tự nhiên, kèm bón thêm phân lân. Sau chừng 1 tháng, độ mặn trong nước chỉ còn 0,1/1.000, đủ chuẩn để tưới cho vườn sầu riêng đang khô khát. Tuy nhiên, do kinh phí đầu tư còn khá cao nên anh chưa áp dụng đại trà.
Đến vùng ngọt Trần Văn Thời, Cà Mau mùa này, sẽ không khỏi chạnh lòng nhìn cảnh lúa cháy khô vì tất cả các kênh sông ngòi đều cạn nước. Kèm theo 1.200 điểm sụt, lún nghiêm trọng, khiến người xem liên tưởng vùng đất này hoang tàn sau trận bom. Thế nhưng, đến xã Khánh Bình Đông thì lại khác, người dân đã áp dụng cách trữ nước truyền thống ngàn xưa bằng cách đào ao. Nên mùa khô hạn, người dân vẫn đủ nước tưới cho ruộng màu của họ.
Hàng năm, vào khoảng tháng 11, 12 âm lịch, sau khi thu hoạch vụ lúa, bà con nông dân nơi đây bắt đầu xuống giống vụ hoa màu đậu xanh, bí, dưa gang, dưa hấu… trên ruộng thay cho vụ 3. Vừa giải quyết bài toán thiếu nước cho những cánh đồng lúa, vừa tăng cao thu nhập do “trúng đậm” từ sản phẩm của vụ màu.
Ông Đinh Văn Phúc, ấp Minh Hà A, xã Khánh Bình Đông, huyện Trần Văn Thời cho biết, mấy năm gần đây, mô hình đưa màu xuống ruộng lúa đã được gia đình thực hiện có hiệu quả cao. Mà nguồn nước chỉ từ 4 ao trữ nước từ tháng mưa, dưới ao, ông còn thả thêm cá để cải thiện bữa ăn. Bình quân mỗi năm, gia đình ông Phúc có thu nhập không dưới 120 triệu đồng/ha, cao hơn gấp 3-4 lần trồng lúa.
“Nhiều ấp trong xã Khánh Bình Đông đang áp dụng cách đào ao tích trữ nước trồng màu như gia đình ông Phúc. Việc chủ động nguồn tưới đã giải quyết được vấn đề nan giải thiếu nước mùa khô. Bởi nơi đây chưa từng được dòng Mekong tưới ngọt do quá xa. Tuy vậy, đã tạo được thu nhập đáng kể cho bà con trong vùng. Nhiều xã khác của vùng ngọt hóa Trần Văn Thời, Cà Mau cũng đang áp dụng trồng đậu xanh, bí đỏ rất thành công, cho sản lượng cao, thu nhập kinh tế cao hơn nhiều so với hai vụ lúa ở mùa mưa. Cách đây ít năm, đào ao chứa nước trồng màu là biện pháp tăng thu nhập, nhưng bây giờ lại là một giải pháp chống biến đổi khí hậu hiệu quả nhất”.
Anh Nguyễn Văn Tĩnh, cán bộ nông nghiệp xã Khánh Bình Đông.
Bài, ảnh: Nam Hoàng
- Bàn giải pháp quản lý hổ nuôi nhốt ở Việt Nam
- Chuyên gia hướng dẫn cách bón phân hiệu quả cho rau màu vụ Đông 2023
- Bộ NN-PTNN đề nghị lập chuyên án đấu tranh, xử lý buôn bán gia cầm lậu
- Nhiều chính sách tín dụng hỗ trợ ngành Thủy sản, lúa gạo ở đồng bằng sông Cửu Long
- Cà Mau xác định 9 loại giống nông nghiệp chủ lực quốc gia trên địa bàn
- "Tấm vé thông hành" giúp nông sản Hải Dương thuận lợi chinh phục thị trường
- Sóc Trăng: Phát triển vùng trồng cây ăn trái phục vụ xuất khẩu
-
Mạnh dạn đầu tư để làm chủ trang trại gà cho thu doanh thu hàng tỷ(Tapchinongthonmoi.vn) - Hội viên nông dân Nguyễn Mạnh Hà, xã Liên Sơn, huyện Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình là điển hình trong phong trào nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi, đoàn kết giúp nhau làm giàu và giảm nghèo bền vững, luôn giúp đỡ hội viên nông dân trên địa bàn phát triển kinh tế, vươn lên làm giàu.
-
Tạo sức bật cho 5 thành phố “đầu tàu” kinh tế của cả nướcVới vai trò chủ lực phát triển kinh tế, ngành Công Thương đã góp phần quan trọng để kinh tế các thành phố tiếp tục duy trì tăng trưởng, đóng góp vào tăng trưởng GRDP chung của cả nước.
-
Đầu tư cho con người, cho chính sách xã hội để phát triển bền vữngSẽ có nghị quyết mới về chính sách xã hội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 để giải quyết các vấn đề xã hội, phù hợp với mục tiêu trở thành nước phát triển có thu nhập trung bình cao vào năm 2030 và là nước phát triển có thu nhập cao vào năm 2045.
-
Toàn văn phát biểu của Tổng Bí thư khai mạc Hội nghị Trung ương 8 khóa XIII(Chinhphu.vn) – Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII chính thức khai mạc sáng nay (2/10) tại Thủ đô Hà Nội. Trân trọng giới thiệu toàn văn phát biểu khai mạc Hội nghị của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.
-
TTCK: Thị trường đang xuống đáy hay phục hồiĐóng cửa phiên giao dịch thứ 6, chỉ số Vn-Index tăng nhẹ 1,7 điểm lên mức 1.154 điểm và đi kèm với thanh khoản giao dịch ở sàn HSX đạt mức thấp 13.960 tỷ đồng.
-
Người dân Việt Nam sẽ sớm được tiếp cận vắc xin sốt xuất huyết(Taochinongthonmoi.vn) - Đó là ý kiến của TS. Nguyễn Ngô Quang - Phó Cục trưởng Cục Khoa học công nghệ và đào tạo, Bộ Y tế trong buổi ký kết hợp tác giữa Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC và Tập đoàn Takeda (Nhật Bản) vào cuối tháng 9 vừa qua.
-
Khai mạc Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIIIHội nghị Trung ương lần thứ 8 xem xét, quyết định nhiều vấn đề trọng đại, phức tạp, nhạy cảm, có ý nghĩa rất quan trọng với việc hoàn thành nhiệm vụ chính trị của Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII.
-
Thị trường nông sản: Lúa gạo ở Đồng bằng Sông Cửu Long vững giáTại An Giang, giá các loại lúa như OM 18, Đài thơm 8 ổn định ở mức từ 7.800-8.200 đồng/kg; nàng Hoa 9 giá 8.400 đồng/kg; lúa Nhật 7.800-8.000 đồng/kg.
-
Xuất khẩu rau quả đã vượt cả năm 2022Đến hết quý 3 năm nay, xuất khẩu rau quả thu về khoảng 4,2 tỷ USD, cao hơn 25% so với kim ngạch xuất khẩu của cả năm ngoái.
-
Phương pháp định giá đất: Làm thế nào để tránh vướng mắc và rủi ro?Cơ quan chủ trì tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Đất đai (sửa đổi) cho rằng, đối với mỗi phương pháp định giá đất cần có quy định rõ về nội hàm và trường hợp áp dụng, tránh vướng mắc, gây rủi ro trong quá trình tổ chức thực hiện.
-
1 Hướng tới một nền nông nghiệp sinh thái ở đồng bằng sông Cửu Long
-
2 Những quy định thu phí của nhà trường đầu năm học mới
-
3 Xây dựng mẫu người nông dân Hà Tĩnh phát triển toàn diện, có tri thức khoa học, giàu ý chí vươn lên
-
4 Phát huy vai trò chủ thể của nông dân Đồng Nai trong phát triển nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới
-
5 Hà Tĩnh: 944 công trình, phần việc chào mừng Đại hội Hội Nông dân các cấp