
Chưa bao giờ hạn mặn đã và đang tàn phá khốc liệt ĐBSCL như thời gian này. Với tình hình biến đổi khí hậu đã và đang diễn ra nhanh chóng buộc Nhà nước và người dân phải tính đến chuyện lâu dài để thích nghi ở những năm tới. Hiện tại, đây đó đã có nhưng người nông dân đang tập dần cách sống chung với hạn – mặn.
Xuống màu trên đất nuôi tôm
Thới Bình – nổi tiếng với dòng sông Trèm Trẹm hiền hòa. Khác những vùng đất khác, nơi là vùng đất nhiễm phèn nặng nên chỉ chuyên canh cây lúa, nhưng sản lượng thấp, đời sống người dân vẫn nghèo, bấp bênh. Những năm 2000, địa phương mạnh dạn chuyển đổi hai mùa: Vụ lúa-vụ tôm ở hai mùa mặn ngọt, đời sống bà con có phần khấm khá hơn. Khi biến đổi khí hậu những năm gần đây diễn biến phức tạp, người dân đã mạnh dạn đưa mô hình sản xuất mới vào canh tác, đó là trồng màu trên đất ruộng-tôm này.

Đến ấp 2 xã Thới Bình, huyện Thới Bình, ai cũng biết vợ chồng thầy giáo Diệp Quốc Bửu và vợ là Dương Thị Phượng. Chỉ có 1ha đất, hai vợ chồng dành 1 công đất trên bờ ruộng trồng các loại hoa màu: Hành mướp, dưa, cà… thu hoạch được để sinh sống hằng ngày và đầu tư cho 9 công ruộng còn lại. 9 công đó, mùa ngọt hai vợ chồng anh trồng lúa, mùa mặn xuống giống nuôi tôm – cua. Cứ thế, mấy năm nay, cách lấy ngắn nuôi dài của anh đã “làm chơi, ăn thiệt”. Ngoài chuyện cuộc sống ổn định, anh chị đã nuôi hai con ăn học khôn lớn, đứa lớn tốt nghiệp đại học đã đi làm. Còn đứa con gái nhỏ cũng đang học đại học Cần Thơ nay cũng sắp ra trường.
Anh Bửu cho biết, cái khó ở vùng này vào mùa mặn đó là nước ngọt. Bởi đây là vùng sâu phèn mặn, không được cung cấp nước tập trung nên phải khoan cây nước để sinh hoạt. Từ nguồn nước sinh hoạt hàng ngày, anh đào ao trữ lại, bơm thêm một ít nữa. Cứ vậy có thể tiết kiệm tưới được cho 1 công màu trong suốt mùa khô. Lay lắt là vậy, 1 công màu đó cũng kiếm được vài chục triệu sau mỗi vụ. Năm nay tuy nắng hạn quá khốc liệt, nhưng đám màu của hai vợ chồng vẫn đủ sinh hoạt và thừa vốn để đầu tư cho vụ lúa vào tháng 6 dương lịch khi mưa xuống.
Chị Bé Hai, cán bộ nông nghiệp xã Thới Bình cho biết, địa bàn xã còn rất khó khăn do nhiễm phèn nặng. Vụ lúa năm nay bà con thu nhập cũng khá. Tuy nhiên vụ tôm lại thất bại hầu hết do nước sông độ mặn lên cao đến 35/1.000 và kéo dài. Không thể đưa lên ruộng nuôi tôm. Nhưng ở hai ấp 1 và 2, hơn 30 hộ không nuôi tôm mà đưa màu xuống ruộng lại thành công thu nhập khá. Thậm chí, nhiều hộ như gia đình anh Bửu chỉ trồng diện tích nhỏ bằng cách tận dụng bờ vuông cũng thu nhập hàng chục triệu đồng. Bởi vậy, đang là mùa hạn khô héo, nhưng hai bên đường nông thôn của xã vẫn dễ dàng bắt gặp những luống hoa màu xanh mướt, mát mắt người đi đường. Với thành công của mô hình, xã đang có chủ trương nhân rộng sang các ấp khác để nâng cao đời sống của nhân dân trong xã.
Trữ ngọt mùa hạn
Sầu riêng, sản vật đặc trưng của vùng miền Tây, có từ thuở khẩn hoang mở đất. Cái ngọt thơm đặc trung vốn có của nó chỉ ngon và ngọt khi trồng ở gần dòng Mekong phù sa ngọt mát. Và không ít người được biết rằng, giống cây đỏng đảnh cao quí này chỉ chịu được nước sông Cửu Long.
Hạn 2020 đến nhanh, kèm theo xâm mặn sâu. Cuối tháng 3 vừa qua, chúng tôi đến vùng Cái Bè, Tiền Giang nước sông Tiền ở đây đã nhiễm mặn lên đến 3/1.000. Đối với vùng miệt Cà Mau Kiên Giang, độ mặn đó vẫn thích ứng nhiều cây trái khác. Nhưng ở vùng Tiền Giang, Trà Vinh, Bến Tre thì với độ mặn vậy sẽ làm cây sầu riêng cháy khô, cây lớn cũng dần chết. Nếu dùng nước giếng khoan, dù ngọt mấy cây sầu riêng cũng èo uột, không trái hoặc chết khô. Nên mùa này, một khối nước sông Mekong chở từ Sa Đéc, Long Xuyên về tận đây có giá 30.000 – 40.000 đồng/m3. Nếu chở đến tận nhà xa vài cây số, một khối nước lên đến 180.000 đến 200.000 đồng/m3, trong khi nước giếng ngọt ở đây tối đa chỉ 5.000 đồng/m3.

Để giải quyết bài toán này, anh Lưu Thái Sơn, 40 tuổi ở xã Long Khánh, Thị xã Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang đã nghĩ ra cách khử mặn nước sông Tiền. Tuy mới thử nghiệm bước đầu nhưng đạt hiệu quả cao. Tại các kênh mương trong vườn sầu riêng nhà mình, anh lót bạt cao su và bơm nước sông Tiền đã nhiễm mặn vào trữ. Sau đó trồng lục bình để chúng lọc nước tự nhiên, kèm bón thêm phân lân. Sau chừng 1 tháng, độ mặn trong nước chỉ còn 0,1/1.000, đủ chuẩn để tưới cho vườn sầu riêng đang khô khát. Tuy nhiên, do kinh phí đầu tư còn khá cao nên anh chưa áp dụng đại trà.
Đến vùng ngọt Trần Văn Thời, Cà Mau mùa này, sẽ không khỏi chạnh lòng nhìn cảnh lúa cháy khô vì tất cả các kênh sông ngòi đều cạn nước. Kèm theo 1.200 điểm sụt, lún nghiêm trọng, khiến người xem liên tưởng vùng đất này hoang tàn sau trận bom. Thế nhưng, đến xã Khánh Bình Đông thì lại khác, người dân đã áp dụng cách trữ nước truyền thống ngàn xưa bằng cách đào ao. Nên mùa khô hạn, người dân vẫn đủ nước tưới cho ruộng màu của họ.
Hàng năm, vào khoảng tháng 11, 12 âm lịch, sau khi thu hoạch vụ lúa, bà con nông dân nơi đây bắt đầu xuống giống vụ hoa màu đậu xanh, bí, dưa gang, dưa hấu… trên ruộng thay cho vụ 3. Vừa giải quyết bài toán thiếu nước cho những cánh đồng lúa, vừa tăng cao thu nhập do “trúng đậm” từ sản phẩm của vụ màu.
Ông Đinh Văn Phúc, ấp Minh Hà A, xã Khánh Bình Đông, huyện Trần Văn Thời cho biết, mấy năm gần đây, mô hình đưa màu xuống ruộng lúa đã được gia đình thực hiện có hiệu quả cao. Mà nguồn nước chỉ từ 4 ao trữ nước từ tháng mưa, dưới ao, ông còn thả thêm cá để cải thiện bữa ăn. Bình quân mỗi năm, gia đình ông Phúc có thu nhập không dưới 120 triệu đồng/ha, cao hơn gấp 3-4 lần trồng lúa.
“Nhiều ấp trong xã Khánh Bình Đông đang áp dụng cách đào ao tích trữ nước trồng màu như gia đình ông Phúc. Việc chủ động nguồn tưới đã giải quyết được vấn đề nan giải thiếu nước mùa khô. Bởi nơi đây chưa từng được dòng Mekong tưới ngọt do quá xa. Tuy vậy, đã tạo được thu nhập đáng kể cho bà con trong vùng. Nhiều xã khác của vùng ngọt hóa Trần Văn Thời, Cà Mau cũng đang áp dụng trồng đậu xanh, bí đỏ rất thành công, cho sản lượng cao, thu nhập kinh tế cao hơn nhiều so với hai vụ lúa ở mùa mưa. Cách đây ít năm, đào ao chứa nước trồng màu là biện pháp tăng thu nhập, nhưng bây giờ lại là một giải pháp chống biến đổi khí hậu hiệu quả nhất”.
Anh Nguyễn Văn Tĩnh, cán bộ nông nghiệp xã Khánh Bình Đông.
Bài, ảnh: Nam Hoàng
-
Một số địa phương hoàn thành lấy nước gieo cấy lúa Đông Xuân
-
Tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới
-
Trên 78% diện tích ở Trung du và Đồng bằng Bắc Bộ đủ nước gieo cấy
-
Ngày hội xuống đồng cầu mong mùa màng bội thu của người Thái ở Nghệ An
- Chuẩn bị lấy nước đợt 2 cho gieo cấy vụ Đông Xuân ở Trung du và Đồng bằng Bắc Bộ
- Người làm nông nghiệp đã nghĩ đường dài
- Thủ tướng: Ngành nông nghiệp cần phát triển bứt phá mạnh mẽ hơn, bền vững hơn
- Vân Hồ: Nhộn nhịp vào mùa đào Tết
- Cách bón phân Văn Điển tối ưu cho lúa vụ Xuân 2023
- Tập trung thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU
- Chương trình OCOP nâng tầm giá trị nông sản Nghệ An
-
TTCK: Nhóm Ngân hàng đang tạo đà trở lại(Tapchinongthonmoi.vn) - Bước qua thời gian nghỉ Tết Âm lịch cũng là lúc kết thúc tháng 1/2023, chỉ số VN-Index bật tăng hơn 10% trong tháng giao dịch đầu tiên của năm 2023 và đóng cửa phiên giao dịch ngày 31/01 tại mốc 1.111 điểm. Với diễn biến dòng tiền vào thị trường tập trung ở nhóm Ngân hàng và Chứng khoán khi khối ngoại mua ròng tháng thứ 3 liên tiếp với giá trị đạt gần 4.200 tỷ đồng bao gồm SSI; VIC. Cùng xu hướng với khối ngoại, tự doanh cũng mua ròng 470 tỷ đồng trong tháng 1/2023.
-
Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 36 về phát triển và ứng dụng công nghệ sinh họcNgày 30/1, thay mặt Bộ Chính trị, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng ký ban hành Nghị quyết 36 của Bộ Chính trị về phát triển và ứng dụng công nghệ sinh học phục vụ phát triển bền vững đất nước trong tình hình mới. Trân trọng giới thiệu toàn văn Nghị quyết quan trọng này.
-
Cách phòng viêm họng cho trẻ trong mùa nồm ẩmTrẻ em dưới 5 tuổi có hệ miễn dịch yếu, sức chống chọi với vi khuẩn, virus kém, do đó dễ nhiễm bệnh hơn khi gặp thời tiết nồm ẩm, đặc biệt là viêm họng.
-
Thủ tướng thăm Singapore và Brunei, thúc đẩy “Ngoại giao cây tre" độc lập, linh hoạtChuyến thăm chính thức Singapore và Brunei của Thủ tướng Phạm Minh Chính từ ngày 8-11/2 tới nằm trong tổng thể đường lối “ngoại giao cây tre” độc lập và linh hoạt của Việt Nam, góp phần củng cố và đưa mối quan hệ hợp tác giữa Việt Nam với Singapore và Brunei lên tầm cao mới.
-
Quy định mới về khung giá bán lẻ điện bình quânPhó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái ký Quyết định 02/2023/QĐ-TTg về khung giá của mức giá bán lẻ điện bình quân.
-
Tổ chức thành công ngày hội văn hóa dân tộc Mông và Festival khèn Mông năm 2023(Tapchinongthonmoi.vn) - Trong hai ngày 4-5/2, huyện Mèo Vạc (tỉnh Hà Giang) đã tổ chức thành công Ngày hội Văn hóa dân tộc Mông và Festival khèn Mông huyện Mèo Vạc năm 2023. Đây là hoạt động văn hóa quan trọng trong năm 2023, mang đậm bản sắc của đồng bào dân tộc Mông vùng Cao nguyên đá Hà Giang.
-
Làng Cam Lâm khôi phục lễ hội truyền thống cầu ngư(Tapchinongthonmoi.vn) - Để làm cho đời sống tinh thần của người dân làng chài ngày càng phong phú và bảo tồn những nét đẹp văn hóa cổ truyền, những ngày đầu năm mới Xuân Quý Mão, làng chài Cam Lâm thuộc xã Xuân Liên (Nghi Xuân – Hà Tĩnh) tổ chức khôi phục Lễ hội Cầu ngư đã có từ lâu đời nhưng bị mai một theo thời gian.
-
Tổng Bí thư: Thành tựu của đất nước có đóng góp quý báu từ nguyên lãnh đạo cấp caoTổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định, trong những thành tựu đất nước đạt được có sự đóng góp quý báu, đầy tâm huyết và trách nhiệm của các nguyên cán bộ lãnh đạo cấp cao của Đảng, Nhà nước.
-
Kỳ nghỉ lễ 30/4 năm nay sẽ kéo dài gần bằng nghỉ Tết Quý MãoNăm 2023, do ngày giỗ Tổ Hùng Vương liền kề dịp nghỉ lễ 30/4 và 1/5 nên người lao động được nghỉ 5 ngày liên tục, chỉ ít hơn dịp nghỉ Tết Nguyên đán Quý Mão 2 ngày.
-
Quy định mới của Bộ Chính trị về Lấy phiếu tín nhiệmThường trực Ban Bí thư Võ Văn Thưởng vừa thay mặt Bộ Chính trị ký ban hành Quy định số 96-QĐ/TW về việc lấy phiếu tín nhiệm đối với chức danh, chức vụ lãnh đạo, quản lý trong hệ thống chính trị.
-
1 Thực trạng giai cấp Nông dân Việt Nam hiện nay và một số vấn đề đặt ra
-
2 Phim Bão ngầm: "Chọn đạo diễn Đinh Thái Thụy vì đời tư không có scandal"
-
3 Hội Nông dân Việt Nam trở thành thành viên chính thức của Tổ chức Nông dân Thế giới (WFO)
-
4 Nuôi lươn không bùn mang lại hiệu quả kinh tế cao ở Đô Lương
-
5 Vĩnh Long đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhất nhân dịp kỷ niệm 190 năm thành lập tỉnh