Thuốc Ama Kông – Sản phẩm OCOP chủ lực của Đăk Lăk

Là một trong những sản phẩm chủ lực thuộc nhóm thảo dược tham gia Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP), thuốc Ama Kông nhiều năm qua được xem là niềm tự hào của tỉnh Đăk Lăk gắn với công thức gia truyền của vị Vua Voi Y Brung Êban (còn được gọi là Ama Kông) lừng lẫy…

Từ thảo mộc “thần kỳ” của loài voi

Để trở thành một gru (người săn được voi từ 18 con trở lên) nổi tiếng về săn, thuần dưỡng 298 con voi rừng (trong đó có 3 con voi trắng), từ thời thơ ấu, cậu bé Y Brung Êban (Ama Kông ngày nay) đã biết làm quen với voi và đến năm 11 tuổi ông được theo cha vào rừng bắt voi.

Theo nhiều đồng bào M’Nông ở buôn Đôn, xã Krông Na, huyện Buôn Đôn (Đăk Lăk): Thời trai trẻ, khi được ngồi trên đầu voi đi săn, Y Brung Êban hay để ý đến những chú voi đã được thuần dưỡng bởi vì chúng có biệt tài chữa bệnh rất giỏi. Mỗi lúc đau bệnh, chúng thường tự vào rừng tìm hái cỏ kok-linh và kok-choong (tên thường gọi của đồng bào M’Nông) để ăn và sau vài ngày là khỏe mạnh trở lại.

Nhận thấy khả năng chữa bệnh kỳ diệu của loài voi, Y Brung Êban nảy sinh ý tưởng sử dụng các loài thảo mộc trong rừng nhằm tăng cường sức khỏe cho con người. Bằng kinh nghiệm sau những chuyến hành trình rong ruổi trong rừng già và thừa hưởng những phương thuốc cổ truyền trong cộng đồng dân tộc M’Nông, Y Brung Êban đã tự đúc kết thành bài thuốc sử dụng thảo mộc trong rừng với bồi bổ sức khoẻ, tráng dương cường thận cho con người.

Thế rồi bài thuốc Ama Kông được ra đời và được vua voi mang ra sử dụng cho người thân trong gia đình, buôn làng… suốt hàng chục năm qua. Thuốc mang tên vị vua voi Ama Kông này được rất nhiều người ưa chuộng và đánh giá khá cao khi mang lại hiệu quả tốt cho sức khỏe đồng thời được Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đưa vào nhóm thảo dược theo đề án OCOP tỉnh Đăk Lăk cùng các sản phẩm khác như nghệ, tinh hương nhu, tinh dầu sả.

Nỗ lực bảo vệ thương hiệu sản phẩm

BS. Nguyễn Đức Phối, nguyên Chủ tịch Hội Đông y tỉnh Đăk Lăk cho biết: “Bài thuốc Ama Kông nổi tiếng đến mức, những du khách xa gần đến thăm Bản Đôn đều muốn được gặp ông cho bằng được và mua về những thang thuốc do chính tay ông bào chế”.

Theo BS. Nguyễn Đức Phối, công trình nghiên cứu khoa học của trường Đại học Y Huế đã khẳng định, bài thuốc gia truyền Ama Kông bào chế theo 3 dạng: Trà hòa tan, viên nang Tơm Trơng, rượu bổ Ama Kông và sắc uống với ai không dùng được rượu. Rượu bổ Amakông được chế biến hoàn toàn bằng thảo dược quý ở núi rừng Tây Nguyên theo công thức gia truyền Ama Kông.

“Theo công trình nghiên cứu của trường Đại học Y Huế, đây là sản phẩm đã được chứng nghiệm trong việc góp phần điều trị rất hiệu quả các chứng bệnh liên quan đến hệ tim mạch, xương khớp, giúp ăn ngon ngủ tốt, đặc biệt hỗ trợ và điều trị bệnh gout, giảm cao huyết áp, chống sơ vữa động mạch và góp phần tăng nội tiết tố nam làm tăng hưng phấn cho giới mày râu”, BS. Nguyễn Đức Phối cho biết thêm.

Trước sức hấp dẫn từ phương thuốc gia truyền được đúc kết bằng những chuyến săn voi khắp rừng già, nhiều tiểu thương tại Đăk Lăk đã lợi dụng thương hiệu Ama Kông để quảng bá, bán sản phẩm dược liệu, rượu… nhập nhằng về chất lượng với giá cả từ 300 – 500 nghìn đồng/thang.

Theo ông Khăm Phết Lào (thường được gọi là Ama Su May) con trai thứ 11 của vua voi Ama Kông, vốn là người thừa kế duy nhất cho đến hiện nay của bài thuốc này thì suốt nhiều năm qua, nhiều người đã lợi dụng tên tuổi của Ama Kông và thậm chí ngay cả tên của ông để bày bán những sản phẩm không đúng chất lượng nhằm thu lợi bất chính, gây ảnh hưởng đến thương hiệu bài thuốc Ama Kông.

Để bảo vệ uy tín của sản phẩm gia truyền được tham gia vào đề án OCOP tỉnh Đăk Lăk, với sự giúp đỡ của các cơ quan chức năng, hiện anh Khăm Phết Lào đang nỗ lực xây dựng, bảo vệ thương hiệu sản phẩm từ cha mình truyền lại.

Trao đổi với chúng tôi, ông Vũ Văn Đông – Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Chánh Văn phòng Điều phối Nông thôn mới tỉnh Đăk Lăk nhìn nhận: “Căn cứ theo Bộ Tiêu chí đánh giá, phân hạng sản phẩm Chương trình OCOP, với những ưu điểm đặc trưng, sản phẩm thuốc Ama Kông hoàn toàn có khả năng đạt xếp hạng 4 – 5 sao, có triển vọng xuất khẩu.”

“Vì vậy, để khẳng định chất lượng từng sản phẩm tham gia đề án OCOP – đặc biệt là thuốc Ama Kông – một sản phẩm trong nhóm thảo dược của tỉnh Đăk Lăk, từng chủ thể sản phẩm phải xác định việc xây dựng, đăng ký, quản lý và phát triển quyền sở hữu trí tuệ là hết sức cần thiết nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh, chủ động tiếp cận thị trường, đồng thời giữ gìn và phát huy danh tiếng, uy tín chất lượng “thương hiệu” của đặc sản địa phương”. 

“Theo công trình nghiên cứu của trường Đại học Y Huế, đây là sản phẩm đã được chứng nghiệm trong việc góp phần điều trị rất hiệu quả các chứng bệnh liên quan đến hệ tim mạch, xương khớp, giúp ăn ngon ngủ tốt, đặc biệt hỗ trợ và điều trị bệnh gout, giảm cao huyết áp, chống sơ vữa động mạch và góp phần tăng nội tiết tố nam làm tăng hưng phấn cho giới mày râu”.
BS. Nguyễn Đức Phối

Thanh Luận