Đền Quan Tuần Tranh: Nơi thờ vị thần khai phá và gìn giữ vùng đất Ninh Giang, sông Tranh
Chuyện tình ly kỳ
Theo sử tích, đền Tranh ở xã Đồng Tâm (huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương) là công trình kiến trúc cổ, thờ quan lớn Tuần Tranh, là một vị Thủy thần, con thứ Năm của vua Thủy Tề.
Quan lớn Tuần Tranh là người có công lớn trong việc khai phá và gìn giữ vùng đất Ninh Giang, sông Tranh ngày nay, vì thế ông đã được vua phong công hầu. Trong một lần đi tuần trên sông, ông bắt gặp một cô gái xinh đẹp đang dạo thuyền chơi trên sông, ông đem lòng yêu và được cô gái này đáp lại. Nhưng tiếc thay, côi gái đã có chồng, cô là vợ lẽ của một viên quan Phủ, nhưng vì chán cảnh chồng chung; gặp ông cô đã giấu chuyện mình đã có chồng.
Sự việc vỡ lở, viên quan Phủ đã tâu với vua, rằng ông đã dụ dỗ vợ mình, khiến gia đình tan nát. Để phạt ông, vua đã đầy ông lên mạn biên giới phía Bắc, khu vực sông Kỳ Cùng (Lạng Sơn ngày nay). Để chứng minh mình trong sạch, ông đã gieo mình xuống dòng sông Kỳ Cùng, rồi xác trôi về bến đò Tranh nơi ông dựng nghiệp năm xưa.
Để tưởng nhớ công lao và tiếc thương cho số phận của ông, nhân dân là chôn cất và dựng miếu thờ ông ngay tại bờ sông Tranh này. Tuy nhiên, theo năm tháng, bờ sông Tranh bị xói mòn, ngôi miếu cùng bị cuốn trôi, mãi đến năm 1935, người dân lập một đền thờ mới tại thôn Tranh Xuyên. Ngôi đền này vẫn được dân chúng giữ tên gọi là đền Tranh cho đến ngày nay.
Được biết, hiện nay ở Lạng Sơn cũng có một ngôi đền thờ Quan lớn Tuần Tranh, đó là đền Kỳ Cùng, ở phường Vĩnh Trại, TP Lạng Sơn (tỉnh Lạng Sơn). Theo tấm bia lịch sử ghi trong đền Kỳ Cùng, nơi này không có năm xây dựng, chỉ có các mốc tu sửa vào năm 1928, 1931, 1967. Đến năm 1993, đền Kỳ Cùng được Nhà nước chứng nhận là Di tích lịch sử – văn hóa cấp quốc gia. Hàng năm, nơi đây đều tổ chức lễ hội nhộn nhịp và chào đón du khách từ mọi miền đất nước.
Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
Ngày 4/4/2022, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH - TT - DL) đã ký quyết định đưa Lễ hội truyền thống đền Tranh vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Là lễ hội thứ 2, sau Lễ hội truyền thống đình Trịnh Xuyên ở xã Nghĩa An, của huyện Ninh Giang được ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Từ sự ly kỳ của sự tích Quan lớn Tuần Tranh nên vào mỗi kỳ lễ hội, Ban Tổ chức Lễ hội truyền thống đền Tranh đều mời đại diện chính quyền, Ban quản lý di tích đền Lạc Dục và nhân dân xã Hưng Đạo, huyện Tứ Kỳ (nơi có di tích đền Lạc Dục thờ thân phụ và thân mẫu Quan lớn Tuần Tranh) và đại diện chính quyền, Ban Quản lý di tích đền Kỳ Cùng, nhân dân phường Vĩnh Trại, TP. Lạng Sơn (nơi thờ Quan lớn khi ngài lên trấn ải chốn Kỳ Cùng) về tham dự lễ hội.
Trải qua nhiều thế kỷ, với những biến cố thăng trầm của lịch sử, đền Tranh vẫn giữ được bản sắc văn hóa vốn có, là nơi tập trung và phong phú nhất về tín ngưỡng dân gian mà điển hình là nhân vật huyền thoại Quan lớn Tuần Tranh.
Ngày 19/3, tại Khu di tích quốc Đền Tranh (thôn Tranh Xuyên, xã Đồng Tâm (huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương) đã diễn ra lễ hội đền Tranh Xuân Giáp Thìn 2024. Đền Tranh là ngôi đền cổ, có từ thời nhà Trần, với tổng diện tích là 29.417m2. Đền Tranh thờ Quan lớn Tuần Tranh là vị tôn quan thứ Năm trong Ngũ vị Tôn Ông của tín ngưỡng thờ Tứ phủ trong dân gian của người Việt.
Trước đó, ngày 25/3/2009, đền Tranh được Bộ VH-TT-DL xếp hạng di tích quốc gia. Lễ hội truyền thống đền Tranh được Bộ VH-TT-DL công nhận ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia vào ngày 4/4/2022.
Lễ hội đền Tranh diễn ra vào ngày 19/3 (10/2 âm lịch, hội chính ngày 14/4 âm lịch) bao gồm các nghi lễ và hoạt động như lễ rước nước; chương trình văn nghệ và múa lân sư rồng; diễn văn khai hội; đánh trống khai hội; công bố và trao quyết định của UBND tỉnh Hải Dương công nhận di tích quốc gia đền Tranh là điểm du lịch; đọc chúc văn; lễ dâng hương của nhân dân và du khách thập phương…
Từ ngày 23 đến ngày 24/3 (ngày 14 và 15/2 âm lịch) nhằm vào ngày đản sinh Quan lớn Tuần Tranh, Ban Tổ chức lễ hội sẽ tổ chức các trò chơi dân gian như: Đập niêu đất, bắt chạch trong chum, bịt mắt bắt dê, vật dân tộc, đi cầu kiều trên cạn, bóng bàn, bóng chuyền hơi nam - nữ, pháo đất, kéo co, cờ tướng, múa rối nước và lễ tế tạ.
Một số hình ảnh tại Lễ hội đền Tranh năm 2024:
-
Thanh Hóa: Đặc sắc Lễ hội đền Đồng Cổ năm 2024 -
Thổ cẩm Xí Thoại, Phú Yên- Nét đẹp truyền thống làng nghề -
Làm "sống dậy" những giá trị văn hóa mang đậm bản sắc dân tộc Ơ Đu -
Không khí lễ hội tràn ngập tại Đền Hùng
- Lễ hội Đom Lơng Néak Tà của người Khmer được công nhận là di sản văn hoá phi vật thể
- Những bóng hồng giữa đại ngàn Yên Tử
- Lễ hội Thanh Minh – Gìn giữ văn hóa người Nùng An trên cao nguyên Đắk Lắk
- Giữ điệu Lượn Cọi của người Tày Bảo Lâm, Cao Bằng
- Thanh Hóa: Lễ hội Sết Boóc Mạy được vinh danh Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
- Hà Nội: Lễ hội Giằng bông nét đẹp văn hóa ở Sơn Đồng
- Lễ hội đền Cửa Ông Xuân Giáp Thìn
-
Dịch vụ vận tải dịp lễ 30/4 và 1/5: Nơi 'cháy vé,' nơi 'dài cổ' chờ kháchTrong đợt nghỉ lễ 30/4 và 1/5 năm nay, các bến xe dự báo lượng khách đến bến có thể tăng 350% so với ngày thường, nhưng thực tế không như vậy.
-
70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ: Quyết định lịch sửQuyết định chấp nhận giao chiến với thực dân Pháp tại lòng chảo Điện Biên là một bước ngoặt lớn trong 9 năm trường kỳ kháng chiến của quân ta.
-
Thủ tướng Chính phủ yêu cầu tăng cường triển khai các biện pháp cấp bách phòng cháy, chữa cháy rừngPhó Thủ tướng Trần Lưu Quang vừa ký ban hành Công điện số 41/CĐ-TTg ngày 27/4/2024 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường triển khai các biện pháp cấp bách phòng cháy, chữa cháy rừng.
-
Đối phó với mùa nắng nóng ở Hà Tĩnh: "Mách nước" giúp người chăn nuôi giảm áp lực(Tapchinongthonmoi.vn)- Bước vào mùa khô, nền nhiệt ở Hà Tĩnh luôn ở mức cao, nắng nóng kéo dài làm ảnh hưởng đến vật nuôi, nhất là sức đề kháng và khả năng phát triển. Đặc biệt, nỗi lo mất điện thường trực ở những trang trại chăn nuôi tập trung.
-
Nông dân Tuyên Quang khá giả từ khi được học nghề(Tapchinongthonmoi.vn) - Nhằm hỗ trợ cho hội viên nông dân trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang nắm bắt được khoa học kỹ thuật, chủ động áp dụng những kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp, trồng trọt, chăn nuôi… thời gian qua Hội Nông dân tỉnh Tuyên Quang đã tích cực đi đầu trong việc xây dựng các lớp đào tạo nghề cho hội viên nông dân.
-
Nông dân khấm khá nhờ được học nghề(Tapchinongthonmoi.vn) - Đáp ứng yêu cầu học nghề, tạo việc làm ổn định, nâng cao thu nhập cho nông dân, các cấp Hội Nông dân (ND) tỉnh Quảng Nam tích cực phối hợp đẩy mạnh các hoạt động tư vấn, dạy nghề, giúp hội viên ND có thêm kiến thức, kỹ năng ứng dụng vào sản xuất, kinh doanh, từng bước vươn lên thoát nghèo, làm giàu chính đáng.
-
Vai trò của Hội Nông dân trong đào tạo nghề cho nông dân(Tapchinongthonmoi.vn) - Thời gian qua, các cấp Hội Nông dân đã đẩy mạnh và nâng cao chất lượng công tác đào tạo nghề. Một bộ phận nông dân sau học nghề đã “khởi nghiệp” làm nòng cốt để thành lập doanh nghiệp, HTX, tổ hợp tác, chi, tổ Hội ND nghề nghiệp, từ đó góp phần phát triển kinh tế tập thể, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động nông thôn, giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho gia đình.
-
Dâng hương, hoa thành kính tưởng niệm các vị lãnh tụ, anh hùng, liệt sỹLãnh đạo Thành phố Hồ Chí Minh đã dâng hoa, dâng hương tưởng niệm các lãnh tụ, anh hùng liệt sỹ nhân kỷ niệm 49 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
-
Bình Định: 130 sản phẩm tham gia Phiên chợ giới thiệu sản phẩm OCOP ở Tuy Phước(Tapchinongthonmoi.vn) - Vừa qua, UBND huyện Tuy Phước tổ chức Phiên chợ giới thiệu sản phẩm OCOP, sản phẩm tiêu biểu huyện Tuy Phước năm 2024 tại công viên Can Lộc, nhằm đẩy mạnh hoạt động quảng bá, kết nối tiêu thụ các sản phẩm đặc trưng, đặc sản, tiềm năng địa phương và sản phẩm đạt chuẩn OCOP.
-
Đồng Nai: Đẩy mạnh tuyên truyền cho nông dân về nông nghiệp hữu cơ(Tapchinongthonmoi.vn) - Sáng ngày 26/4/2024, tại Hội trường Trung tâm Bồi dưỡng chính trị huyện Xuân Lộc, Ban Thường vụ Hội Nông dân tỉnh Đồng Nai tổ chức hội nghị chuyên đề “Sản xuất nông nghiệp theo hướng hữu cơ gắn với chế và tiêu thụ phẩm OCOP” năm 2024.
-
1 Khát vọng đổi thay và tinh thần phụng sự Tổ quốc của người đảng viên nông dân vùng biên giới -
2 Thanh Hóa: Người dân dựng lều phản đối xây dựng bãi tập kết rác thải -
3 Thanh Hóa: Bàn giao thiết bị hỗ trợ nông dân xây dựng mô hình xử lý rác thải thân thiện môi trường -
4 Kỳ 4: Trao kỷ vật… nhận tri ân -
5 Phát triển bền vững chuỗi giá trị sản phẩm trong khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã