Luật Hợp tác xã (sửa đổi) phải phù hợp với yêu cầu thực tiễn và để các HTX phát triển thuận lợi, hiệu quả

Tham dự tại điểm cầu Hội NDVN có Thường trực Trung ương Hội NDVN; đại diện lãnh đạo một số ban, đơn vị thuộc T.Ư Hội; đại diện lãnh đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư; đại diện Cục Kinh tế Hợp tác; đại biểu Hội ND các tỉnh, thành phố như: Hà Nội, Hải Dương, Bắc Ninh, Nam Định, Ninh Bình.

Tại điểm cầu trực tuyến có 12 đơn vị Hội ND các tỉnh, thành phố tham gia gồm: An Giang, Đồng Tháp, Bình Phước, TP. Hồ Chí Minh, Gia Lai, Khánh Hoà, Quảng Nam, Lâm Đồng, Hà Tĩnh, Thanh Hoá, Sơn La, Phú Thọ.

Phát biểu khai mạc hội nghị, bà Bùi Thị Thơm, Phó Chủ tịch Hội NDVN cho biết, Hội NDVN là tổ chức chính trị- xã hội của giai cấp Nông dân dưới sự lãnh đạo của Đảng; đại diện cho hơn 10 triệu hội viên nông dân trong cả nước, trong đó có hơn 8,56 triệu hộ nông dân sản xuất nông-lâm-ngư nghiệp. Nhận thức đúng đắn vị trí, vai trò, hiệu quả mang lại của kinh tế tập thể, Ban Thường vụ T.Ư Hội NDVN đã tập trung chỉ đạo các cấp Hội tham gia phát triển kinh tế tập thể; xác định tham gia phát triển kinh tế tập thể là một nhiệm vụ trọng tâm của Hội, đã ban hành Nghị quyết, xây dựng chỉ tiêu phát triển kinh tế tập thể thành các chỉ tiêu thi đua hàng năm. Các cấp Hội đã đẩy mạnh tuyên truyền, vận động, hướng dẫn hội viên nông dân tham gia phát triển kinh tế tập thể; thành lập các chi hội nông dân nghề nghiệp, tổ hội nông dân nghề nghiệp làm tiền đề thành lập tổ hợp tác, HTX; lấy nông dân SXKD giỏi làm lực lượng nòng cốt đi đầu dẫn dắt phát triển kinh tế tập thể; phối hợp cùng các cấp, các ngành, doanh nghiệp ở Trung ương và địa phương tư vấn, hỗ trợ các tổ hợp tác, HTX trong hoạt động sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Các HTX của nông dân ngày càng phát triển về số lượng, chất lượng, góp phần giải quyết việc làm và thu nhập ổn định cho một bộ phận hội viên nông dân.

Tuy nhiên, thực tiễn thi hành Luật cho thấy không ít các hạn chế, bất cập cần được sửa đổi, bổ sung nhằm khắc phục các tồn tại và nâng cao hiệu quả của hoạt động của kinh tế tập thể…

Nhằm phát huy vai trò, chức năng, nhiệm vụ và năng lực của tổ chức Hội trong việc phản biện xã hội mà trực tiếp tham gia ý kiến vào dự thảo Luật HTX sửa đổi, Phó Chủ tịch Bùi Thị Thơm yêu cầu các đại biểu tích cực đóng góp ý kiến trên cơ sở kiến thức, kinh nghiệm thực tiễn về tham gia phát triển kinh tế tập thể, HTX của Hội NDVN trong thời gian qua. Các ý kiến cần tập trung làm rõ về 17 vấn đề được khái quát vào 5 nhóm vấn đề như:

Thứ nhất, mở rộng phạm vi điều chỉnh, bổ sung đối tượng tổ hợp tác trên cơ sở Nghị định số 77/2019/NĐ-CP và đối tượng liên đoàn HTX dựa trên kinh nghiệm quốc tế để xây dựng một hệ sinh thái các tổ chức kinh tế hợp tác đa dạng, phát triển từ thấp đến cao.

Thứ hai, mở rộng các đối tượng tham gia tổ chức kinh tế hợp tác, bao gồm thành viên chính thức và thành viên liên kết để huy động tối đa nguồn vốn, trí tuệ, sức lao động và mở rộng thị trường cho các tổ chức kinh tế hợp tác.

Thứ ba, trao quyền tự chủ cho các tổ chức kinh tế hợp tác trong việc quyết định các vấn đề liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của các tổ chức này; đồng thời Nhà nước có các chính sách khuyến khích các tổ chức kinh tế tập thể phát triển các hoạt động phục vụ thành viên, tăng cường quỹ và tài sản chung không chia.

Thứ tư, đơn giản hoá thủ tục hành chính, giảm số lượng thành viên tối thiểu khi thành lập, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin để tạo điều kiện thuận lợi cho việc gia nhập, hoạt động và rút khỏi thị trường của các tổ chức kinh tế hợp tác.

Thứ năm, bổ sung chương riêng về chính sách hỗ trợ cho các tổ chức kinh tế hợp tác, trong đó quy định rõ các tiêu chí lựa chọn đối tượng được nhà nước hỗ trợ nhằm tránh tình trạng hỗ trợ dàn trải, thiếu hiệu quả, khắc phục tình trạng HTX trá hình để trục lợi chính sách hỗ trợ của Nhà nước.

Dựa trên gợi ý một số nội dung quan trọng cần thảo luận, tại hội nghị đã có nhiều đại biểu đóng góp ý kiến, phản ánh những điểm không phù hợp, bất cập, làm hạn chế việc phát triển kinh tế tập thể.

Theo ông Đinh Hồng Thái, Chủ tịch Hội ND Ninh Bình thì nên đổi tên “Luật các tổ chức kinh tế tập thể” và thống nhất tất cả các điều trong luật đều nêu là “các tổ chức kinh tế tập thể”, thay cho “các tổ chức kinh tế hợp tác”.

Theo lý giải của ông Thái, kinh tế tập thể được quy định tại cương lĩnh của Đảng, các văn kiện Đại hội, Nghị quyết của Đảng, các nghị định, quyết định của Chính phủ và được quy định là 1 trong 4 thành phần kinh tế của nhà nước hiện nay.

Ông Thái cũng chỉ ra sự chồng chéo giữa liên minh HTX và liên đoàn HTX. Dự thảo bổ sung tổ chức Liên đoàn HTX là nội dung có tính chất mở, tạo điều kiện hơn cho mô hình kinh tế tập thể hoạt động tốt hơn. Tuy nhiên, điều này chưa phù hợp với thực tế tại Việt Nam, vì nếu như ở điều 75 dự thảo Luật cho phép Liên minh HTX thành lập Liên đoàn HTX thì hiện nay các chức năng này của Liên đoàn HTX đang giao cho đơn vị sự nghiệp của Liên minh HTX là Trung tâm hỗ trợ HTX thực hiện. Vậy, nên chăng tập trung chỉ đạo Trung tâm hỗ trợ HTX làm tốt hơn nữa chức năng này thay vì thành lập mới 1 đơn vị song song thực hiện, đồng thời trùng lắp một số chức năng của Liên hiệp HTX…

Về xử lý tài sản chung không chia, ông Thái đề nghị nên làm rõ chính quyền địa phương là cấp nào (tỉnh, huyện, xã) để khi triển khai không phải xin ý kiến nhiều lần và các cấp đùn đẩy cho nhau; nên giao cho chính quyền địa phương theo đơn vị quản lý cấp phép hoạt động kinh doanh và nên xử lý tài sản không chia theo phương án 1 là  bán tài sản đã lạc hậu không sử dụng được theo quy định của điều lệ để đỡ lãng phí tiền, tài sản của xã hội.

Bà Đặng Thị Cuối, Giám đốc HTX rau hữu cơ Quý Cuối (TP.Hà Nội) chia sẻ, Trong quá trình thực hiện Luật HTX năm 2012 quy định số thành viên tối thiểu 7 người là quá thấp. Trên thực tế hoạt động của một HTX như vậy không bằng một hộ cá thể nên đề nghị tăng số thành viên nên tối thiểu 12 đến 15 người.

Bà Cuối cũng chỉ ra khó khăn của HTX trong quá trình hoạt động, khó khăn về đất đai thiếu đất sản xuất, thiếu đất làm trụ sở, thiếu vốn sản xuất kinh doanh, thiếu cán bộ quản lý có trình độ năng lực… HTX mong có chính sách hỗ trợ để được giao đất hoặc thuê đất để phục vụ cho hoạt động của HTX.

Ông Đặng Quốc Thai, Giám đốc HTX chăn nuôi gà thương phẩm xã Gia Lương, huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương kiến nghị về chính sách hỗ trợ đối với tổ chức kinh tế hợp tác. Trong dự thảo Luật về tiêu chí hỗ trợ có quy định phải có báo cáo kiểm toán không quá 12 tháng thời điểm đề xuất hỗ trợ. Theo ông Thai quy định này chỉ nên áp dụng với tổ chức kinh tế hợp tác có tư cách pháp nhân quy mô vừa và lớn; còn các HTX có quy mô siêu nhỏ thì nên xem xét có biện pháp hỗ trợ để khuyến khích họ phát triển thành quy mô vừa và lớn…

Về trích lập quỹ theo điều 58 dự thảo Luật, theo ông Thai có thể nâng mức trích lập quỹ cao hơn khoảng 5% so với dự thảo. Cụ thể, phần lợi nhuận của tổ chức kinh tế hợp tác có tư cách pháp nhân, tỷ lệ trích lập do Điều lệ quy định nhưng không thấp hơn: 10% đối với HTX; 15% đối với Liên hiệp HTX; 20% đối với Liên đoàn HTX...

Tại điểm cầu Khánh Hoà, đại diện Hội ND Khánh Hoà cho hay, dự thảo Luật HTX sửa đổi phù hợp với xu thế phát triển hiện nay. Dự thảo Luật sửa đổi lần này chặt chẽ hơn, phù hợp với các luật đang hiện hành. Nhưng các HTX ở Khánh Hoà đang gặp khó về vấn đề đất đai để mở rộng phát triển sản xuất, mặc dù có chính sách ưu đãi về thuê đất và thuê mặt nước, tuy nhiên các HTX vẫn gặp khó khăn khi đi thuê đất do thiếu vốn. Do đó, Khánh Hoà xin kiến nghị giảm 50% tiền thuê đất hàng năm cho các HTX nông nghiệp…

Phát biểu tiếp thu đóng góp các ý kiến tại Hội nghị, ông Phùng Quốc Chí, Cục trưởng Cục Phát triển Hợp tác xã ghi nhận, trân trọng cảm ơn T.Ư Hội NDVN, Hội Nông dân các tỉnh, thành phố, các Hợp tác xã đã đóng góp những ý kiến quý báu, thực tiễn từ cơ sở... Ban soạn thảo xin tiếp thu ý kiến, tổng hợp, làm cơ sở để góp phần vào việc sửa đổi Luật Hợp tác xã trước khi trình Chính phủ.

Phát biểu kết luận Hội nghị, bà Bùi Thị Thơm, Phó Chủ tịch Trung ương Hội NDVN đánh giá cao 17 ý kiến tham luận, tất cả các đại biểu cơ bản, nhất trí cao với những nội dung dự thảo Luật Hợp tác xã đưa ra. 

"Xây dựng dự thảo Luật phải thể hiện tính ưu việt, đáp ứng mong muốn thu hút, tập hợp nhiều thành phần tham gia HTX. Khi Luật được sửa đổi, ban hành sẽ đáp ứng nguyện vọng về chính sách đất đai, ngân sách hỗ trợ HTX, phát triển cơ sở hạ tầng, đào tạo… để các HTX phát triển thuận lợi", Phó Chủ tịch BCH Trung ương Hội NDVN Bùi Thị Thơm nhấn mạnh.