Ngày 30/6/2021, Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành Thông tư số 09/2021/TT-BTNMT, sửa đổi, bổ sung một số điều của các Thông tư quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Đất đai (Thông tư này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/9/2021). Những sửa đổi bổ sung đó ảnh hưởng thế nào đến quyền lợi của người sử dụng đất?…

Đó là vấn đề mà nhiều bạn đọc trong cả nước quan tâm đặt ra với Tạp chí Nông thôn mới. Chúng tôi xin trích đăng một số câu hỏi và giải đáp của Luật sư Nguyễn Anh Tuấn (Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội)

Bạn đọc Trần Thọ (Thái Bình): Thông tư số 09/2021/TT-BTNMT, sửa đổi, bổ sung một số điều của các Thông tư quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Đất đai có điểm gì ảnh hưởng trực tiếp đến người sử dụng đất?

Thông tư số 09/2021/TT-BTNMT nhằm hiệu chỉnh, hướng dẫn áp dụng một loạt một loạt các Văn bản quy phạm pháp luật cho phù hợp với thực tiến và tháo gỡ nhiều vướng mắc trong việc áp dụng pháp luật về đất đai trên thực tế. Trong đó có những vấn đề liên quan trực tiếp đến quyền lợi của người sử dụng đất như vấn đề hỗ trợ thu hồi đất; việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; thủ tục khi làm Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất…Đây là vấn đề vướng mắc lâu nay mà người dân đặc biệt quan tâm.

Bạn đọc Trần Văn Quý (Thái Nguyên): Thông tư số 09/2021/TT-BTNMT bổ sung một số trường hợp đất nông nghiệp được hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất là những trường hợp nào?

Điều 4, Thông tư số 09/2021/TT-BTNMT đã quy định cụ thể hơn và bổ sung thêm một số trường hợp đất nông nghiệp được hỗ trợ ổn định đời sống; hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm khi Nhà nước thu hồi đất như:

Đất nông nghiệp do hộ gia đình, cá nhân thuộc đối tượng đủ điều kiện được giao đất nông nghiệp theo quy định của pháp luật về đất đai đang sử dụng do nhận chuyển nhượng, nhận thừa kế, được tặng cho theo quy định của pháp luật, được Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất thu hồi xác nhận là đang trực tiếp sản xuất trên đất nông nghiệp đó; đất nông nghiệp do hộ gia đình, cá nhân thuộc đối tượng đủ điều kiện được giao đất nông nghiệp theo quy định của pháp luật về đất đai đang sử dụng không có giấy tờ về quyền sử dụng đất, không vi phạm pháp luật về đất đai, đủ điều kiện được bồi thường về đất, được Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất thu hồi xác nhận là đang trực tiếp sản xuất trên đất nông nghiệp đó; đất nông nghiệp do hộ gia đình, cá nhân nhận giao khoán đất của nông, lâm trường quốc doanh để sử dụng vào mục đích nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản (không bao gồm đất rừng đặc dụng, rừng phòng hộ), khi Nhà nước thu hồi mà thuộc đối tượng đang trực tiếp sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp và có nguồn thu nhập ổn định từ sản xuất nông nghiệp trên đất đó; đất nông nghiệp do hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng do nhận giao khoán đất của các công ty nông, lâm nghiệp được chuyển đổi từ các nông, lâm trường quốc doanh (không bao gồm đất rừng đặc dụng, rừng phòng hộ) đang trực tiếp sản xuất nông nghiệp và có nguồn thu nhập ổn định từ sản xuất nông nghiệp trên đất đó;…

Trước đây, đất không có giấy tờ về quyền sử dụng đất, không vi phạm pháp luật về đất đai không được quy định rõ khi xác định diện tích đất nông nghiệp để hỗ trợ ổn định đời sống nếu Nhà nước thu hồi đất. Để có thông tin đầy đủ về các trường hợp đất nông nghiệp được hỗ trợ ổn định đời sống; hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm khi Nhà nước thu hồi đất các bạn xem Điều 4, Thông tư trên.

Bạn đọc Tráng A Hà (Sơn La): Việc bồi thường diện tích đất còn lại không đủ điều kiện để tiếp tục sử dụng khi Nhà nước thu hồi đất theo quy định mới thế nào?

Khoản 3 Điều 8 Thông tư 09/2021/TT-BTNMT quy định: Tổ chức, hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp không phải là đất ở khi Nhà nước thu hồi mà diện tích đất còn lại không đủ điều kiện để tiếp tục sử dụng theo quy định của UBND cấp tỉnh và người sử dụng có đơn đề nghị thu hồi phần diện tích đó thì Nhà nước xem xét, quyết định thu hồi.

Kinh phí bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất đối với phần diện tích đất còn lại phải được thể hiện trong phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và được tính vào kinh phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của dự án đầu tư.

Việc quy định kinh phí bồi thường, hỗ trợ như trên là một bước tiến bộ mới, thể hiện sự minh bạch trong việc bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất.

Bạn đọc Phạm Thị Chuyên (Gia Lai): Được biết theo quy định mới, khi người dân làm “Sổ đỏ” thì không yêu cầu phải nộp bản sao Chứng minh nhân dân, Căn cước công dân hoặc sổ hộ khẩu?

Khoản 5 Điều 11 Thông tư 09/2021/TT-BTNMT quy định:

Đối với những trường hợp nộp hồ sơ thực hiện thủ tục đăng ký đất đai, hoặc tài sản gắn liền với đất, cấp Giấy chứng nhận mà có yêu cầu thành phần là bản sao Giấy chứng minh nhân dân hoặc Giấy chứng minh quân đội hoặc thẻ Căn cước công dân hoặc sổ hộ khẩu hoặc giấy tờ khác chứng minh nhân thân thì cơ quan tiếp nhận hồ sơ sử dụng dữ liệu từ cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư mà không yêu cầu người nộp hồ sơ phải nộp các giấy tờ này để chứng minh nhân thân trong trường hợp dữ liệu quốc gia về dân cư được chia sẻ và kết nối với dữ liệu của các ngành, các lĩnh vực (trong đó có lĩnh vực đất đai).

Đây là quy định mới, tuy nhiên chỉ khi hệ thống dữ liệu quốc gia về dân cư được vận hành và kết nối với dữ liệu lĩnh vực đất đai mới có thể thực hiện được.

Bạn đọc Phạm Văn Giá (Kiên Giang): Tôi có nhiều thửa đất được cấp chung một “Sổ đỏ”, nay tôi muốn tách ra để làm “Sổ đỏ” cho từng thửa thì có được không?

Thông tư 09/2021/TT-BTNMT đã bổ sung trường hợp được cấp Giấy chứng nhận khi đăng ký biến động. Trong đó Điểm a, Khoản 2, Điều 1 quy định: “ thửa đất được tách ra để cấp riêng Giấy chứng nhận đối với trường hợp Giấy chứng nhận đã được cấp chung cho nhiều thửa”. Thực chất quy định này không phải là thêm trường hợp được cấp Giấy chứng nhận lần đầu nhưng rất phù hợp trên thực tế, bởi lẽ khoản 1 Điều 98 Luật Đất đai 2013 quy định: “Trường hợp người sử dụng đất đang sử dụng nhiều thửa đất nông nghiệp tại cùng một xã, phường, thị trấn mà có yêu cầu thì được cấp một Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất chung cho các thửa đất đó.” Do vậy, khi có nhu cầu tách riêng để cấp sổ riêng thì được cấp Giấy chứng nhận mới cho thửa đất mới được tách ra.

Lê Chiên (ghi)