Sơn La: Thúc đẩy phát triển sản phẩm OCOP ở Yên Châu

Phát triển sản phẩm OCOP khai thác lợi thế địa phương

Tại xã Phiêng Khoài (huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La), cây mận đã gắn bó với người dân từ những năm 1990 và trở thành cây trồng chủ lực với hơn 2.000ha diện tích canh tác. Mận hậu Phiêng Khoài được thị trường ưa chuộng bởi quả to, cùi dày, róc hạt và hương vị thơm ngon.

Tuy nhiên, những năm về trước, quả mận Phiêng Khoài cũng phải đối mặt với câu chuyện chung được giá, mất mùa, được mùa rớt giá. Đã có thời điểm, giá mận chỉ ở mức 500 - 2.000 đồng/kg, khiến nhiều hộ nông dân gặp khó khăn trong sản xuất và tiêu thụ.

Chứng kiến những khó khăn, vất vả của bà con, chị Bùi Phương Thanh - Phó Giám đốc HTX nông sản bản địa Nọong Piêu đã “ấp ủ” khát vọng nâng cao giá trị của loại quả “đặc sản” này.

Từ một cô giáo vốn quen với phấn bảng, không biết nhiều về nông nghiệp, chị Thanh đã tự mày mò, nghiên cứu về quy trình chăm sóc cây, cách thức vận hành hợp tác xã, cách xây dựng thương hiệu, tìm kiếm thị trường… 

Đến tháng 7/2020, chị Thanh cùng những thành viên có kinh nghiệm về trồng trọt đã góp vốn thành lập HTX nông sản bản địa Nọong Piêu. Sản phẩm tiêu biểu mận Ruby của HTX đã được công nhận là sản phẩm OCOP 4 sao của tỉnh Sơn La vào đầu năm 2024.

Chia sẻ về hành trình xây dựng sản phẩm OCOP, chị Thanh tâm sự: Để từ quả mận hậu bình thường đến sản phẩm OCOP mận Ruby 4 sao, HTX đã có nhiều bước chuyển đổi như sản xuất theo hướng hữu cơ, xây dựng mã vùng trồng, đăng ký thương hiệu, nhãn hiệu, thiết kế bao bì... 

Ngay từ khâu sản xuất, HTX đã xây dựng thành công 30,5ha mận hậu được cấp mã số vùng trồng, liên kết sản xuất 150ha; tạo công ăn việc làm cho bà con dân tộc Xinh Mun ở bản nghèo Huổi Sai, xã Phiêng Khoài. Nâng cao hiệu quả canh tác, HTX đã lắp đặt hệ thống tưới tự động và hệ thống trữ nước chủ động nắng hạn, chủ động lượng nước tưới trong mùa khô, đảm bảo năng suất cây trồng.

Hàng năm, thu nhập trung bình của các thành viên trong HTX vào khoảng 600-700 triệu đồng/ha. Người lao động trong HTX có thêm nguồn thu nhập tiền công 6 triệu đồng/người/tháng, được tập huấn cách trồng mận hữu cơ, mận trái vụ để áp dụng vào vườn nhà, nâng cao giá trị quả mận, được hỗ trợ đầu ra tiêu thụ sản phẩm. 

Anh Vì Văn Điện, người dân liên kết với HTX nông sản bản địa Noọng Piêu phấn khởi: Kể từ khi tham gia HTX, gia đình chúng tôi biết trồng mận hữu cơ, mận trái vụ, biết bán hàng online, livestream trên TikTok, Facebook… Tự tích cóp, đến nay chúng tôi đã có thể tự mua xe máy, tivi, cho con em ăn học đầy đủ…

Mở rộng đầu ra tiêu thụ sản phẩm OCOP

Trao đổi với phóng viên, ông Vũ Hải Yến, Phó Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Yên Châu thông tin: Hiện nay, huyện Yên Châu có 12 sản phẩm OCOP. Trong đó, có 2 sản phẩm OCOP 4 sao đang chờ công nhận lại, 10 sản phẩm OCOP 3 sao với nhiều cái tên tiêu biểu như mận Ruby của HTX nông sản bản địa Nọong Piêu, tỏi đen Diệp Bách, xoài sấy dẻo, mận hậu sấy dẻo của HTX Tây Bắc, dâu tây hữu cơ của HTX nông nghiệp hữu cơ Tây Bắc…

Mở rộng đầu ra sản phẩm, nhiều HTX trên địa bàn huyện đã chủ động đổi mới hình thức hoạt động, xây dựng chuỗi liên kết tiêu thụ nông sản an toàn, áp dụng quy trình sản xuất VietGAP vào sản xuất, hợp tác phát triển sản phẩm OCOP. Đồng thời, phát huy vai trò kết nối với các doanh nghiệp trong tiêu thụ nông sản cho các thành viên Hợp tác xã và các hộ gia đình trên địa bàn. 

Các sản phẩm OCOP của huyện Yên Châu được bày bán tại nhiều siêu thị, cửa hàng lớn trong và ngoài tỉnh; tiêu thụ qua các kênh thương mại điện tử. Một số sản phẩm như mận Ruby, tỏi đen Diệp Bách đã được xuất khẩu tới các nước châu Âu, Hàn Quốc, New Zealand…

Trong năm 2025, huyện Yên Châu tiếp tục phát huy và khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế về đất đai, khí hậu, điều kiện tự nhiên để phát triển kinh tế nông nghiệp, từng bước đưa huyện trở thành vùng trọng điểm của tỉnh về sản xuất nông nghiệp sạch và nông nghiệp hữu cơ. 

Huyện xây dựng vùng nguyên liệu nông sản tập trung gắn với cấp mã vùng trồng, mã vạch sản phẩm đáp ứng tiêu chuẩn quản lý chất lượng (VietGAP, GlobalGAP) và truy xuất nguồn gốc; thu hút các doanh nghiệp lớn đầu tư cho chế biến, sản xuất theo chuỗi cung ứng bên cạnh việc nâng cao hiệu quả cải cách hành chính, năng lực cạnh tranh. Thúc đẩy liên kết giữa các doanh nghiệp, HTX trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp.