Phiên chợ tình độc đáo đã trải qua hơn 100 năm

Sau 2 năm gián đoạn do dịch COVID-19, Lễ hội Chợ Phong lưu Khâu Vai (dân gian vẫn gọi là Chợ tình Khâu Vai) năm 2022 chính thức được tổ chức với quy mô cấp tỉnh. Đây là một trong những hoạt động nhằm tạo điểm nhấn để giới thiệu, quảng bá du lịch, thu hút du khách đến với Hà Giang, góp phần thực hiện các giải pháp phục hồi ngành du lịch sau khi dịch bệnh cơ bản được kiểm soát.
Sau phần khai mạc, du khách và người dân địa phương đã được thưởng thức chương trình nghệ thuật được dàn dựng công phu, khắc họa và tôn vinh truyền thống văn hóa, lịch sử hình thành Chợ Phong lưu Khâu Vai, tái hiện những giá trị văn hóa mang đậm tính nhân văn cao đẹp của các dân tộc; phát huy tinh thần đoàn kết các dân tộc.

Chợ Phong lưu Khâu Vai từ khi hình thành đến nay đã trải qua hơn 100 năm, với huyền thoại về chuyện tình của nàng Út - người dân tộc Giáy và chàng Ba - người dân tộc Nùng. Đây là phiên chợ nổi tiếng ở tỉnh Hà Giang, mỗi năm chỉ họp duy nhất một ngày vào 27/3 Âm lịch.

Ban đầu chợ không phải để buôn bán sản phẩm gì, mà chỉ là nơi người ta tìm đến với nhau. Những người này có thể xa nhau do tình duyên trắc trở, gia đình ngăn cấm, hoặc những lý do khác mà không thể đến được với nhau, mỗi người đều ôm một đoạn tâm tư không dứt như truyền thuyết về đôi trai gái năm xưa. Bởi vậy ngày này là để họ có thể tâm sự hàn huyên sau một hoặc nhiều năm xa cách, thông báo tình hình hiện tại của nhau. Những đoạn tình đứt quãng này đều là quá khứ của mỗi người. Thế nên những người đã lập gia đình đến đây, vợ không ghen, chồng không ghen. Họ tôn trọng nhau, tôn trọng quá khứ của nhau, coi đấy là trách nhiệm đối với đời sống tinh thần của nhau. Hết phiên chợ, họ lại quay về cuộc sống thường ngày, hẹn đến chợ năm sau lại tới.

Ảnh minh họa.

Chợ Phong lưu Khâu Vai là nơi hò hẹn của các trai tài, gái sắc. Tại phiên chợ này, nhiều đôi trai gái dân tộc thiểu số trên Cao nguyên đá Đồng Văn nên duyên vợ chồng.

Chợ Phong lưu Khâu Vai không chỉ là nơi bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống, giá trị nhân văn cao đẹp mà còn là nơi ca ngợi mối tình trong sáng, tạo sức lan tỏa trong cộng đồng về những giá trị tốt đẹp, góp phần xây dựng và phát triển chuẩn mực đạo đức xã hội, gia đình, tình yêu đôi lứa.

Đây cũng là nơi giao lưu, gặp gỡ để bảo tồn những nét đẹp văn hóa dân gian đặc sắc riêng có của đồng bào các dân tộc thiểu số và quảng bá thu hút du khách đến với Công viên Địa chất toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn.

Đón nhận danh hiệu Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia

Mới đây, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã có Quyết định số 1952/QĐ-BVHTTDL đưa "Tập quán xã hội và tín ngưỡng Chợ Phong lưu Khâu Vai", xã Khâu Vai, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.

Tham gia lễ hội, người dân, du khách được trải nghiệm các hoạt động như: Khám phá thung lũng hoa tam giác mạch, hoa Sao nhái tại Mê cung đá (xã Lũng Pù, Khâu Vai); khám phá, chinh phục tuyến đi bộ Vách đá thần Mã Pì Lèng; tham quan, chụp ảnh Làng văn hóa du lịch cộng đồng dân tộc Mông thôn Pả Vi Hạ, xã Pả Vi; đi thuyền trên lòng hồ thủy điện Nho Quế 1 ngắm hẻm vực Tu Sản, Mã Pì Lèng; tham quan, chụp ảnh cầu tình yêu tại Mê cung đá, xã Khâu Vai…
Trong khuôn khổ lễ hội, từ ngày 25 - 27/4 sẽ diễn ra chuỗi các hoạt động đặc sắc, hấp dẫn mang đậm bản văn hóa sắc dân tộc tại Hà Giang như: Hội thi người đẹp miền Cao nguyên đá; Lễ dâng hương và lễ cầu duyên tại miếu Ông, miếu Bà ở xã Khâu Vai; Lễ cầu an tại sân Mê cung đá xã Khâu Vai.

Với sự chuẩn bị chu đáo của tỉnh Hà Giang, các sở, ban, ngành, địa phương và sự hưởng ứng của nhân dân các dân tộc vùng Cao nguyên đá, Lễ hội Chợ Phong lưu Khâu Vai - 2022 sẽ là nơi tái hiện những giá trị bản sắc văn hóa, mang đậm tính nhân văn cao đẹp truyền thống của đồng bào các dân tộc; nơi giao lưu, gặp gỡ trao đổi những nét đẹp văn hóa dân gian đặc sắc riêng.

Lễ hội là điểm nhấn trong hoạt động văn hóa, du lịch, hứa hẹn sẽ mang đến cho du khách những trải nghiệm thú vị khi đến Hà Giang, đến với Công viên Địa chất toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn

Các hoạt động giao lưu văn hóa, văn nghệ dân gian truyền thống tại khu vực Mê cung đá và trung tâm xã Khâu Vai cũng được tổ chức, gồm: Trình diễn thổi khèn Mông của xã Sủng Trà và thị trấn Mèo Vạc; hát dân ca dân tộc Nùng; hát dân ca dân tộc Giáy; múa trống đồng, múa kéo nhị của dân tộc Lô Lô; múa nón, múa khăn của dân tộc Giáy thôn Tát Ngà, xã Tát Ngà; múa kiếm của dân tộc Giáy xã Nậm Ban; múa nhảy lửa của dân tộc Lô Lô, xã Xín Cái; điệu nhảy trên cây của dân tộc Lô Lô, thị trấn Mèo Vạc... Các gian hàng trưng bày, giới thiệu sản phẩm đặc trưng, ẩm thực của địa phương ngay tại các địa điểm tổ chức lễ hội.

Tại Lễ khai mạc, nhiều doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh đã quyên góp hộ chương trình xây dựng nhà ở cho người có công, cựu chiến binh nghèo, hộ nghèo trên địa bàn tỉnh Hà Giang với số tiền trên 25 tỷ đồng.

Dịp này, "Chợ Phong lưu Khâu Vai" và Tập quán xã hội và tín ngưỡng lễ cầu an của người Giáy xã Nậm Ban, huyện Mèo Vạc đón nhận danh hiệu Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.

Hương Giang (tổng hợp)