Nhận diện nông nghiệp công nghệ cao
Phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao (CNC) là xu hướng và động lực mới cho phát triển nông nghiệp của Việt Nam trong bối cảnh bùng nổ cách mạng công nghiệp 4.0 trên thế giới.
Việt Nam đã có 29 khu nông nghiệp ứng dụng CNC và hơn 20 doanh nghiệp (DN) nông nghiệp ứng dụng CNC đang hoạt động. Trên phạm vi cả nước và mỗi địa phương, hàng ngàn tỷ đồng đã được đầu tư cho ứng dụng CNC, phát triển các chuỗi liên kết, tạo ra các nông sản hàng hóa có chất lượng, năng suất và giá trị gia tăng cao, thân thiện môi trường, góp phần bảo đảm vững chắc an ninh lương thực, thực phẩm quốc gia, cải thiện an sinh và công bằng xã hội, củng cố thị phần thế giới và từng bước đưa Việt Nam trở thành trung tâm cung ứng sản phẩm nông nghiệp sạch, chất lượng cao, có vị thế quan trọng trong mạng lưới sản xuất và chuỗi giá trị toàn cầu.
Tuy nhiên, sự phát triển bền vững nông nghiệp ứng dụng CNC không chỉ tùy thuộc vào nhận thức, năng lực tài chính, công nghệ, chính sách và cơ chế tổ chức, sự phối hợp chặt chẽ giữa 5 nhà: Nhà nước, nhà khoa học, nhà băng, nhà đầu tư và nhà nông, mà còn tùy thuộc vào sự nhận diện và phòng tránh một số ngộ nhận và nghịch lý về ứng dụng CNC vào phát triển nông nghiệp.
Một nghịch lý nổi bật trong thực tế là ở nhiều nơi, việc ứng dụng CNC vào nông nghiệp lại chủ yếu sản xuất ra những sản phẩm chất lượng thấp, kém sức cạnh tranh. Việc tùy tiện dùng giống biến đổi gien, giống kém chất lượng và lạm dụng chất kích thích, thuốc trừ sâu và thuốc bảo quản sau thu hoạch để làm tăng năng suất, sản lượng và hình thức mẫu mã nông sản, để lại tồn dư tạp khuẩn và độc tố trong nông sản, không bảo đảm vệ sinh an toàn cho người tiêu dùng (NTD) đã kéo theo một nghịch lý và hệ lụy tiêu cực khác là nông sản trong nước dồi dào, thậm chí ứ thừa, nhưng không tiêu thụ được, trong khi NTD bị “đói” nông sản sạch, chất lượng cao.
Việt Nam dù là cường quốc nông nghiệp, nhưng vẫn phải nhập khẩu nông sản về để chế biến, xuất khẩu, đáp ứng nhu cầu thị trường ngày càng đòi hỏi chất lượng cao và khó tính hơn. Nghịch lý và sự méo mó về mục tiêu và cách làm trong ứng dụng CNC vào nông nghiệp kiểu trên đây cũng là một trong những nguyên nhân gây gia tăng tình trạng ung thư và ô nhiễm môi trường ở Việt Nam; tăng nguy cơ tự thu hẹp cánh cửa xuất khẩu nông sản ra thị trường thế giới, trước xu hướng các nước ngày càng nâng cấp các hàng rào bảo hộ kỹ thuật.
Hơn nữa, việc ngộ nhận và định kiến về nông nghiệp CNC còn khiến một số nguồn gien cây, con quý nội địa bị rẻ rúng, thiếu hụt và bị mai một dần, trong khi nền nông nghiệp bị tăng phụ thuộc vào giống nhập khẩu (và các nguyên liệu đầu vào khác liên quan) ngày càng đắt đỏ và khó kiểm soát chất lượng.
Điều này làm ảnh hưởng đến chất lượng nông sản thành phẩm, cũng như làm tăng nhập siêu và nguy cơ bất ổn thị trường; thậm chí gây tình trạng thất bát mùa vụ do giống giả, chất lượng kém và khó truy cứu được người chịu trách nhiệm cụ thể.
Đồng thời, ứng dụng CNC vào sản xuất nông nghiệp là để giảm lệ thuộc và rủi ro về thời tiết, tăng năng lực cạnh tranh thị trường, nhưng lại có thể làm gia tăng rủi ro đầu tư khi lựa chọn công nghệ và phân kỳ đầu tư, huy động và sử dụng vốn không hợp lý.
Đặc biệt, việc bê nguyên si những mô hình nông nghiệp CNC nhập khẩu mà không cân nhắc kỹ điều kiện thực tế thổ nhưỡng và khí hậu địa phương, điều kiện tài chính và các kịch bản dự phòng… sẽ gây tốn kém không cần thiết và không hiệu quả kinh tế, tăng nợ đọng, nợ xấu và rủi ro tài chính cho cả nhà đầu tư và ngân hàng, nhất là khi thiếu các chính sách và công cụ bảo hiểm nông nghiệp tối thiểu.
Hơn nữa, việc áp dụng máy móc kiểu phong trào và cả sự lạm dụng mô hình sản xuất nông nghiệp CNC (công nghệ thủy canh và canh tác không dùng đất) trên những thửa đất nông nghiệp màu mỡ còn kéo theo nghịch lý tiêu cực, nguy hiểm hơn là càng mở rộng phát triển nông nghiệp CNC càng làm hao hụt quỹ đất nông nghiệp khan hiếm không thể phục hồi và gia tăng thất nghiệp, áp lực an sinh xã hội cho nông dân địa phương.
Một nghịch lý khác là nhiều nguồn tín dụng hỗ trợ phát triển nông nghiệp CNC đã sẵn sàng, trong đó có nguồn của gói cho vay quy mô 100.000 tỷ đồng từ các ngân hàng thương mại, nhưng lại không dễ giải ngân, trong khi DN và hộ nông dân luôn khát vốn đầu tư vì đầu tư phát triển nông nghiệp CNC cần vốn lớn, thời gian hoàn vốn khá dài.
Đây là hệ quả của sự bất cập, thiếu đồng bộ trong chính sách tín dụng (nhất là quy định về thế chấp và thời hạn cho vay), không tách bạch và thiếu phối hợp giữa tín dụng chính sách với tín dụng thương mại; do người vay có năng lực và uy tín thấp về tài chính, về lập, quản lý kế hoạch và vốn đầu tư
Ứng dụng CNC vào nông nghiệp không phải là sự đánh đồng với trình diễn kỹ thuật tốn kém, vì mục đích tự thân. Chính sách ưu đãi phát triển nông nghiệp CNC không được tạo đặc quyền và vì lợi ích của một số DN, cá nhân nhà đầu tư nào, mà cần được thiết kế theo hướng phát huy lợi thế địa phương, hài hòa lợi ích và bảo đảm dễ tiếp cận cho mọi DN, hộ gia đình và mô hình nông nghiệp ở mọi vùng miền, quy mô.
Những nghịch lý trong ứng dụng CNC vào nông nghiệp sẽ chỉ được nhận diện và khắc phục cùng với sự thống nhất nhận thức đúng đắn về nội hàm, mục tiêu, sự hoàn thiện dần các cơ chế, chính sách, lộ trình thực hiện phát triển nông nghiệp CNC của tất cả các cấp, ngành, địa phương, đơn vị và cá nhân liên quan; đặc biệt, cần nghiêm cấm và xử lý kiên quyết hơn với các hành vi lợi dụng hoạt động CNC vào nông nghiệp, gây phương hại đến lợi ích quốc gia, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân khác, gây hậu quả xấu đến sức khỏe, tính mạng con người, đạo đức, thuần phong mỹ tục của dân tộc; hủy hoại môi trường, tài nguyên thiên nhiên, cũng như giả mạo, gian dối để được hưởng chính sách ưu đãi của Nhà nước trong hoạt động CNC.
Theo tinh thần đó, cần tiếp tục rà soát và hoàn thiện các ưu đãi thuế, tín dụng, đào tạo nguồn nhân lực và cán bộ, phát triển các trung tâm và các dịch vụ hỗ trợ chuyển giao và quản lý CNC trong nông nghiệp; hỗ trợ xây dựng và phát triển, mở rộng thị trường, nâng cao chất lượng mẫu mã, bao bì, xây dựng thương hiệu, áp dụng thương mại điện tử trong tiêu thụ nông sản.
Xây dựng và duy trì hàng rào kỹ thuật đúng quy định và các cam kết hội nhập để bảo vệ nông nghiệp trong nước. Tăng cường tuyên truyền, phổ biến và lồng ghép các nhiệm vụ của Chương trình phát triển nông nghiệp CNC với các chương trình, nhiệm vụ phát triển của ngành, địa phương và chương trình mục tiêu quốc gia khác.
Nâng cao năng lực và hiệu lực quản lý của Nhà nước trong việc kiểm soát quy chuẩn chất lượng các sản phẩm nông nghiệp được minh bạch, tin cậy, khuyến khích đầu tư, sản xuất và tiêu thụ các sản phẩm nông nghiệp sạch; xử lý nghiêm minh các hành vi gian lận, vi phạm pháp luật; coi trọng dự báo và cung cấp thông tin thường xuyên về cung – cầu, giá cả thị trường trong nước và thế giới; hỗ trợ tuyên truyền, tiếp thị, quảng bá thúc đẩy tiêu thụ các sản phẩm nông nghiệp CNC; nghiên cứu phát triển các mô hình hợp tác xã, tổ hợp tác nông nghiệp kiểu mới; thành lập và phát triển các câu lạc bộ nông nghiệp CNC các cấp với quy mô và nội dung hoạt động phù hợp ở các địa phương có sự kết nối toàn quốc và khuyến khích các hình thức hợp tác, khép kín chuỗi liên kết, tổ chức sản xuất gắn với chế biến, xây dựng, quảng bá thương hiệu và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp ứng dụng CNC, tạo động lực mới và mở ra cơ hội mới, kỳ vọng mới cho phát triển và hiện đại hóa bền vững ngành nông nghiệp Việt Nam…
Ts. Nguyễn Minh Phong
-
Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Horasis sẽ được tổ chức từ ngày 14-16/4/2024 tại tỉnh Bình Dương -
Nâng cao nhận thức và hành động, củng cố niềm tin cho cán bộ, đảng viên -
Tổ chức cho cán bộ Hội các cấp học tập Nghị quyết -
Quảng Trị: Đáp ứng cấp nước hạ du cho mùa khô 2024
- Thái Bình: Quyết tâm bàn giao mặt bằng hành lang tuyến dự án đường dây 500kV mạch 3 trước ngày 15/3
- Tết ấm cho người nghèo ở Quảng Ngãi
- Trao tặng xe lăn cho hội viên nông dân khuyết tật ở Hải Dương
- Góp ý để "Cẩm nang nâng cao nhận thức về khởi nghiệp sáng tạo, chuyển đổi số" thực sự là tài liệu hữu ích với người sử dụng
- Chi phí logictics chiếm 12% giá thành ngành Thủy sản, 23% đồ gỗ, 29% rau quả
- Các chủ thể OCOP cần nâng cao năng lực quản trị, marketing, tham gia vào các kênh phân phối hiện đại
- Chủ động, tích cực trong công tác tuyên truyền pháp luật
-
Ban Chấp hành T.Ư Đảng đồng ý để đồng chí Vương Đình Huệ thôi giữ các chức vụBan Chấp hành Trung ương Đảng đồng ý để đồng chí Vương Đình Huệ thôi giữ các chức vụ: Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Chấp hành T.Ư Đảng khóa XIII, Chủ tịch Quốc hội khóa XV, nhiệm kỳ 2021-2026.
-
70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ: Cuộc đấu trí cân nãoChiến dịch Điện Biên Phủ là một cuộc đấu trí vô cùng căng thẳng, khốc liệt, thử thách lòng quả cảm và ý chí quyết chiến, quyết thắng của toàn dân tộc Việt Nam trước đội quân xâm lược hùng mạnh.
-
Bà Rịa - Vũng Tàu chính thức đưa vào vận hành Mini app Zalo "app BR-VT Smart"(Tapchinongthonmoi.vn) Ngày 25/4, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã chính thức đưa vào vận hành Mini app Zalo "app BR-VT Smart", mở ra tiềm năng mới trong việc cải cách hành chính, thúc đẩy chuyển đổi số trên địa bàn.
-
"Kinh tế sáng tạo là mô hình kinh tế rất đáng nghiên cứu ở Việt Nam"(Tapchinongthonmoi.vn) - Phát biểu sáng nay 26/4 tại Hội thảo “Báo cáo nghiên cứu Phát triển Kinh tế sáng tạo: Xu hướng, kinh nghiệm quốc tế và kiến nghị đối với Việt Nam”, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cho rằng: “Đây là mô hình kinh tế rất đáng nghiên cứu ở Việt Nam. Thay vì kinh tế Xanh, kinh tế số, kinh tế ban đêm… có thể dùng thuật ngữ chung là Kinh tế sáng tạo sẽ bao trùm được tất cả...".
-
Khánh Hòa: Kinh tế - xã hội tiếp tục duy trì đà tăng trưởng tích cực trong quý I(Tapchinongthonmoi.vn) - Chiều 25/4, tại tỉnh Khánh Hòa, UBND tỉnh Khánh Hòa tổ chức họp báo về tình hình kinh tế - xã hội quý I, năm 2024. Ông Đinh Văn Thiệu, Phó Chủ tịch UBND tỉnh dự và chủ trì buổi họp.
-
Hơn 1,5 triệu khách đi lại bằng đường hàng không trong dịp nghỉ lễ 30/4Các cảng hàng không, sân bay sẽ đón một lượng lớn người dân đi lại trong dịp nghỉ lễ 30/4-1/5 nên đã xây dựng các phương án nhằm đảm bảo đi lại thuận tiện, an toàn.
-
Lệnh cấm đánh bắt cá của Trung Quốc ở Biển Đông "vi phạm chủ quyền của Việt Nam"Việc Trung Quốc ban hành lệnh cấm đánh bắt cá ở Biển Đông là vi phạm chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam được xác định trên Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982.
-
Việt Nam khẳng định chính sách nhất quán về bảo vệ và thúc đẩy quyền con ngườiTheo Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao, quyền và tự do cơ bản của con người được ghi nhận trong Hiến pháp Việt Nam, được bảo vệ, thúc đẩy bởi các văn bản pháp luật cụ thể; được triển khai trên thực tiễn.
-
Đại hội đồng cổ đông Vinamilk: Cổ đông quan tâm về chiến lược thương hiệu, sản phẩm và phát triển bền vữngNgày 25/4/2024, Công ty Cổ phần Sữa Việt Nam (“Vinamilk”) đã tổ chức Đại hội đồng cổ đông (“ĐHĐCĐ”) năm 2024. Theo đó, dựa trên kỳ vọng tình hình vĩ mô cải thiện trong năm 2024, công ty đặt mục tiêu tăng trưởng 4,4% về doanh thu và 5% về lợi nhuận trước thuế. Bên cạnh đó, chiến lược đổi mới về thương hiệu, sản phẩm và phát triển bền vững của Vinamilk cũng được cổ đông quan tâm.
-
Bình Phước: Tổ chức Hội chợ trái cây & hàng nông sản lần thứ VII năm 2024(Tapchinongthonmoi.vn) - Tiếp nối thành công của hội chợ Trái cây và hàng nông sản tỉnh những năm qua. Ngày 24/4/2024 Ủy ban Nhân dân tỉnh Bình Phước đã ban hành Kế hoạch số 149/KH-BTC về việc tổ chức Hội chợ Trái cây và hàng nông sản tỉnh Bình Phước lần thứ VII năm 2024. Theo Kế hoạch dự kiến thời gian tổ chức hội chợ là 05 ngày (từ ngày 29/5/2024 đến ngày 03/6/2024); Lễ Khai mạc diễn ra 17h00, ngày 29/5/2024 tại Quảng trường Thành phố Đồng Xoài.
-
1 Khát vọng đổi thay và tinh thần phụng sự Tổ quốc của người đảng viên nông dân vùng biên giới -
2 Phát huy, nâng cao vai trò Hội Nông dân tham gia phát triển kinh tế tập thể trong nông nghiệp -
3 Thanh Hóa: Người dân dựng lều phản đối xây dựng bãi tập kết rác thải -
4 Phối hợp để phát triển kinh tế tập thể trong nông nghiệp -
5 Thanh Hóa: Bàn giao thiết bị hỗ trợ nông dân xây dựng mô hình xử lý rác thải thân thiện môi trường