Bảo tồn nghề đặt trúm lươn
Cà Mau là tỉnh nằm ở cực Nam của Tổ quốc, có rừng đước và rừng tràm U Minh bạt ngàn, hội tụ những sắc màu văn hoá đa dạng, phong phú.
Trong không gian sống của lưu dân, để tồn tại với môi trường sống mới, họ phải săn bắt, trồng trọt và sử dụng nguyên vật liệu hiện có để tạo ra những công cụ săn bắt thú rừng, cá, cua, trăn, rùa, lươn… Trong các dụng cụ ấy, có thể nói trúm bắt lươn mang tính sáng tạo cao, tạo sự khác biệt, độc đáo.
Để bắt được lươn, đòi hỏi phải có cả một quá trình kinh nghiệm, từ khâu làm trúm đến khâu làm mồi nhữ lươn. Ống trúm có thể được làm từ nhiều chất liệu khác nhau có sẵn trong thiên nhiên như: hai bẹ chuối óp lại hoặc lá dừa nước bện mịn, nhưng thường không sử dụng được lâu dài. Qua thời gian, lưu dân đã dùng nguyên liệu tre để làm ống trúm bắt lươn.
Ống trúm được làm từ đoạn tre dài khoảng 1,2-1,5 m, gồm 2 hoặc 3 lóng tre. Trúm thường được làm từ tre mạnh tông vì loại tre này vỏ mỏng, chắc. Đoạn tre được đục thủng, thông nhau, chừa lại mắc chót để giữ lươn khi lươn chui vào, gần đáy trúm được đục một rảnh thông hơi hay dùi 3 hoặc 4 lỗ nhỏ để khi lươn chui vào không bị chết ngộp. Điểm độc đáo là hom trúm phải được vót từ những nan tre nhỏ bện với nhau thật chặt, đầu trên bằng với miệng trúm, phần dưới hom xoắn óc túm lại để khi lươn chui vào ăn mồi thì chui ra không được.
Làm hom trúm cũng là một giai đoạn đòi hỏi sự khéo léo, hom có “êm” thì lươn mới vào, miệng ống trúm có dùi 2 lỗ xuyên xéo để khi gắn hom vào ống trúm phải dùng một cây ghim vót bằng tre xuyên qua lỗ trên miệng ống trúm giữ hom không bị tụt ra.
Dân gian có câu “Cá chết vì lưới, lươn chết vì mồi”, mồi đặt trúm quyết định bắt được lươn nhiều hay ít. Mồi cũng rất đa dạng như: cua đồng giã nhỏ, ốc giã nát hoặc cá sặt nấu chín trộn thêm hương vị thuốc để thu hút lươn như: cây bồ bồ, lá dứa, cỏ cú, rau răm, rau thơm… Sau đó, dùng những sợi năn nhỏ gói mồi lại bỏ vào ống trúm hoặc trộn bùn để nhữ lươn.
Để thuận lợi cho việc di chuyển gọn nhẹ hơn, ngày nay người ta đã sáng tạo ra trúm bằng chất liệu nhựa, nhưng hom vẫn dùng chất liệu bằng tre. Do nhu cầu tiêu thụ lươn đồng cao của thị trường, nhưng số lượng cung ứng thì thiếu, vùng nước ngọt bị mặn hoá để nuôi tôm nên nhiều địa phương đã tổ chức nuôi lươn để cung cấp theo nhu cầu. Nghề nuôi lươn ở Cà Mau từng bước được hình thành và phát triển, chủ yếu tập trung ở các huyện: U Minh, Trần Văn Thời, Thới Bình…
Về dinh dưỡng thì lươn nuôi không thể sánh bằng lươn thiên nhiên nhưng ít nhiều đáp ứng được khẩu vị trong ẩm thực người dùng với rất nhiều món ngon được chế biến từ lươn như: canh chua lươn, lươn om lá nhàu, lươn xào lá lốt, cháo lươn, lươn om nấm, lươn xào sả ớt…
Đặt trúm bắt lươn là loại hình di sản văn hoá phi vật thể, chứa đựng nhiều kinh nghiệm, sáng tạo của con người vùng Cà Mau. Các bậc tiền hiền nơi đây đã biết sử dụng các nguyên liệu từ thiên nhiên để tạo ra những công cụ độc đáo bắt các sản vật do thiên nhiên ban tặng. Đây cũng là những bức tranh đẹp của lưu dân đi khai hoang mở đất, qua đó cần có kế hoạch kiểm kê và ghi chép tri thức dân gian nghề đặt trúm bắt lươn để gìn giữ và bảo tồn, cho thế hệ mai sau hiểu hơn về lịch sử của cha ông trong quá trình định cư của vùng đất mới Cà Mau.
Kiều Trang (BCM)
-
Tín dụng chính sách đồng hành để Điện Biên phát triển -
Tất bật nghề hấp cá, phơi khô ở Quảng Trị -
Huyện Mù Căng Chải phát động Lễ trồng cây Xuân Giáp Thìn 2024 -
Quảng Bình: Độc đáo tục lấy lửa đêm 30 Tết ở làng bích họa
- Làng hoa đào Nhật Tân những ngày giáp Tết Giáp Thìn
- Kỷ niệm 70 năm thành lập Đảng bộ huyện Mường Chà
- Nông dân Hà Giang làm giàu từ cây Giang
- Nâng cao kỹ năng chuyển đổi số cho Tổ công nghệ số cộng đồng ở Hải Dương
- Sắc màu chợ phiên vùng cao ngày giáp Tết
- Sen quê Bác - Tạo cảnh quan đẹp và mang lại giá trị kinh tế cao
- Người đam mê giữ hồn cho rừng U Minh Hạ
-
Từ 1/7, chỉ sử dụng duy nhất tài khoản VNeID khi thực hiện dịch vụ công trực tuyếnPhó Thủ tướng Trần Lưu Quang yêu cầu các bộ, ngành, địa phương khẩn trương hoàn tất công tác chuẩn bị để thống nhất sử dụng một tài khoản duy nhất là VNeID trong thực hiện dịch vụ công trực tuyến từ ngày 1/7/2024.
-
Thủ tướng chỉ thị triển khai điều hành chính sách tiền tệ năm 2024, tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởngThủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký ban hành Chỉ thị số 14/CT-TTg ngày 2/5/2024 về triển khai nhiệm vụ điều hành chính sách tiền tệ năm 2024, tập trung tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng và ổn định kinh tế vĩ mô.
-
Thanh Hóa: Nước sông Mã chuyển “màu lạ” khiến cá chết hàng loạt(Tapchinongthonmoi.vn) - Hơn chục ngày qua, thi thoảng nước sông Mã đoạn chảy qua huyện Bá Thước (Thanh Hóa) lại chuyển màu xanh thẫm, đục, mặc dù trời không mưa. Hiện tượng "lạ" này khiến hàng chục lồng cá nuôi trên sông này, xuất hiện cá chết hàng loạt, khiến người dân hoang mang, lo lắng.
-
Sáp nhập xã, huyện: Tránh yếu tố dòng họ, bè phái trong lựa chọn cán bộTheo đại biểu Hoàng Văn Cường, trong sáp nhập xã, huyện, việc hết sức phải tránh là yếu tố về làng xã, dòng họ, bè phái. Nếu để những yếu tố này chi phối trong quá trình tổ chức thì rất dễ gây ra chuyện mất đoàn kết, dẫn tới cục bộ.
-
Tăng cường công tác quản lý tín chỉ các-bon nhằm thực hiện Đóng góp do quốc gia tự quyết địnhThủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký ban hành Chỉ thị số 13/CT-TTg ngày 2/5/2024 về tăng cường công tác quản lý tín chỉ các-bon nhằm thực hiện Đóng góp do quốc gia tự quyết định.
-
Thí điểm Đề án 1 triệu héc ta lúa chất lượng cao, phát thải thấp ở 5 địa phươngChiều 2/5 tại Cần Thơ, Bộ NN-PTNT tổ chức Hội nghị triển khai mô hình thí điểm Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp ở 5 địa phương với tổng diện tích khoảng 250ha chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp và làm liên tục trong 3 vụ hè thu, thu đông 2024 và đông xuân 2025 – 2026.
-
Nông dân tăng thu nhập nhờ chi, tổ hội nghề nghiệp(Tapchinongthonmoi.vn) - Thời gian qua, nhờ sự trợ giúp tích cực của Hội Nông dân các cấp, mô hình Chi hội Nông dân nghề nghiệp sản xuất và tiêu thụ cà chua an toàn xã Nhân Huệ (thành phố Chí Linh, tỉnh Hải Dương) đã mang lại hiệu quả kinh tế cao cho hội viên nông dân.
-
Phân công đồng chí Trần Thanh Mẫn điều hành hoạt động của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Quốc hộiỦy ban Thường vụ Quốc hội phân công đồng chí Trần Thanh Mẫn, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội điều hành hoạt động của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam cho đến khi kiện toàn được chức danh Chủ tịch Quốc hội khóa XV theo quy định.
-
Miễn nhiệm chức vụ Chủ tịch Quốc hội đối với ông Vương Đình HuệQuốc hội đã thông qua Nghị quyết miễn nhiệm chức vụ Chủ tịch Quốc hội nhiệm kỳ 2021-2026, phê chuẩn miễn nhiệm chức vụ Ủy viên Hội đồng quốc phòng và an ninh đối với ông Vương Đình Huệ.
-
4 tháng đầu năm 2024, xuất siêu nông lâm thủy sản tăng gần 72%4 tháng đầu năm 2024, tổng kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản ước đạt 19,06 tỷ USD, nhập khẩu đạt 14,32 tỷ USD, như vậy, giá trị xuất siêu ngành đạt được 4 tháng là 4,74 tỷ USD, tăng 71,5%.
-
1 Khát vọng đổi thay và tinh thần phụng sự Tổ quốc của người đảng viên nông dân vùng biên giới -
2 Thanh Hóa: Người dân dựng lều phản đối xây dựng bãi tập kết rác thải -
3 Thanh Hóa: Bàn giao thiết bị hỗ trợ nông dân xây dựng mô hình xử lý rác thải thân thiện môi trường -
4 Kỳ 4: Trao kỷ vật… nhận tri ân -
5 Phát triển bền vững chuỗi giá trị sản phẩm trong khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã