Cách phân biệt cảm cúm thông thường với người mắc Covid-19

Cách phân biệt cảm lạnh và cúm mùa

Sau 2 năm khởi phát từ Vũ Hán (Trung Quốc) dịch Covid-19 đã lây lan ra khắp thế giới. Dịch bệnh Covid-19 do virus SARS-COV-2 gây ra đang là sự quan tâm lớn của nhiều người dân các châu lục không riêng gì Việt Nam.

Do đều là các bệnh do virus gây ra và có những dấu hiệu tương đồng nên người dân cần có kiến thức để phân biệt, phòng tránh các bệnh cảm lạnh, cúm mùa và Covid-19.

Bác sĩ Nguyễn Trung Cấp - Phó Giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới từng có buổi trao đổi cụ thể về vấn đề này.

Ông Cấp cho biết Bệnh cúm mùa (hay còn gọi là cảm cúm) chủ yếu do virus cúm A, B gây ra. Các chủng virus cúm đang hoạt động thay đổi theo từng năm. Đó là lý do vì sao mọi người nên tiêm ngừa vắc-xin cúm mỗi năm. Những đối tượng dễ mắc bệnh cúm gồm: Trẻ dưới 5 tuổi hay người cao tuổi trên 65 tuổi, phụ nữ đang mang thai. Một số trường hợp mắc bệnh mạn tính kéo dài như hen, COPD, bệnh tim mạch như suy tim, bệnh gan, bệnh đái tháo đường... cũng rất dễ mắc cúm. Trong hầu hết các trường hợp, những người bệnh bị cúm sẽ khỏi trong 5-7 ngày. Tuy nhiên, nếu không được điều trị đúng cách, bệnh cúm có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm xoang, viêm phế quản, viêm phổi...

Có thể phân biệt nhiễm cảm lạnh, cúm mùa và Covid-19 qua các dấu hiệu đặc trưng. Các triệu chứng cúm bao gồm: Khô rát cổ họng; sốt từ vừa đến cao 39 - 40 độ C, trẻ nhỏ bị cúm sốt kéo dài tới 3-4 ngày; viêm họng; cảm thấy rùng mình ớn lạnh; đau nhức các cơ; đau đầu; nghẹt mũi và chảy nước mũi; mệt mỏi kéo dài trên 2 tuần; buồn nôn và nôn (phổ biến nhất ở trẻ em). Thời gian ủ bệnh cúm kéo dài 1 - 4 ngày, thời kỳ lây: có thể bắt đầu trước khi sốt 1 ngày, kéo dài tới 7 ngày ở người lớn.

Tác nhân gây ra bệnh cảm lạnh: Thường là các loại virus thuộc chủng Rhinovirus hoặc Enterovirus. Triệu chứng của cảm lạnh cũng có mức độ ít nghiêm trọng hơn so với các triệu chứng gây ra do cúm. Khi bị cảm lạnh, thân nhiệt của người bệnh thường không tăng nhiều, ít có khả năng bị sốt, nếu có sốt thì sẽ sốt nhẹ. Chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi, viêm họng, hắt xì, ho, nhức đầu hoặc đau cơ thể, mệt mỏi nhẹ. Các triệu chứng của cảm lạnh thường biểu hiện từ từ, cơ thể mệt mỏi khoảng 3-4 ngày và tự hết trong vòng 7-10 ngày.

Cả hai bệnh cúm mùa và cảm lạnh đều là bệnh thường gặp với các triệu chứng tương tự nhau như sốt, viêm hô hấp trên... nhưng diễn tiến của bệnh có nhiều khác biệt cần theo dõi để xử trí phù hợp.

Khác với cảm lạnh hay cảm cúm, người mắc Covid-19 (khoảng 2-14 ngày) sẽ có một trong các dấu hiệu điển hình sau: Ho khan, đau họng. Ho khan, thậm chí có đờm đặc và bọt, khả năng cao là dấu hiệu của viêm phổi. Đây chính là một trong những triệu chứng khá nghiêm trọng và phổ biến của Covid-19. Ho do nhiễm virus SARS-COV-2 sẽ không khỏi khi uống thuốc trị ho thông thường. Do vậy, nếu thấy ho nhiều, kéo dài, đừng chủ quan, hãy đi khám ngay.

Cảm thấy khó thở: Triệu chứng này xuất hiện ở đa số các trường hợp mắc Covid-19. Virus này gây ảnh hưởng trực tiếp đến phổi, kiểm soát hệ hô hấp dẫn đến triệu chứng khó thở, tức ngực... Nếu người bệnh bị ho kèm khó thở thì khả năng nhiễm Covid-19 là rất cao. Lúc này, bạn nên đến bệnh viện kịp thời trước khi bệnh tình trở nên trầm trọng.

Sốt: Không phải tất cả người nhiễm virus SARS-COV-2 đều bị sốt. Tuy nhiên, sốt cũng được coi là dấu hiệu, căn cứ để sàng lọc các trường hợp nghi mắc bệnh. Mức độ sốt ở nhiều người nhiễm bệnh có thể khác nhau. Có những người thân nhiệt tăng cao trên 39,5^OC nhưng một số người chỉ bị sốt nhẹ. 

Sự khác biệt rõ nét để phân biệt

Ngoài những nét tương đồng, hai bệnh cúm, cảm lạnh và Covid-19 còn có những khác biệt rõ nét về triệu chứng.

Thời gian khởi phát của 3 bệnh này không nhất quán. Cảm lạnh xảy ra quanh năm, không có tính thời vụ rõ ràng. Mặc dù cúm cũng có thể xảy ra trong suốt cả năm, nhưng mùa có tỷ lệ mắc bệnh cao chủ yếu là mùa Đông và mùa Xuân. Covid -19 là bệnh mới khởi phát gần đây vào mùa Đông năm 2019.

Nếu như cảm lạnh, cảm cúm thông thường không gây ra những nhiễm trùng nghiêm trọng, cơ thể sẽ dần hồi phục khi được điều trị bằng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ hoặc uống thuốc cảm tại nhà thì Covid -19 để lại hậu quả nặng nề hơn, thậm chí có thể dẫn tới tử vong. Nhiều trường hợp mắc cúm không cần dùng thuốc, chỉ nghỉ ngơi và uống đủ nước, bệnh cảm lạnh, cúm mùa sẽ thuyên giảm trong vòng 3-7 ngày. Tuy nhiên, nếu bị mắc Covid-19, mức độ biểu hiện sẽ nặng nề. Việc uống thuốc thông thường không làm tình trạng bệnh đỡ hơn bởi hiện nay chưa có thuốc trị virus SARS- COV-2 mà chỉ điều trị giảm nhẹ triệu chứng bệnh. Ngoài dấu hiệu thân nhiệt tăng cao bất thường, virus tấn công mạnh vào hệ hô hấp, gây viêm phổi dẫn đến tình trạng thiếu oxy, khó thở rõ rệt. Đây là dấu hiệu đặc trưng mà cảm lạnh, cảm cúm thông thường không có.

Trong trường hợp gặp các dấu hiệu bệnh, mọi người hãy bình tĩnh phân biệt và không nên chủ quan. Tốt nhất là nên tới bác sĩ để được xét nghiệm kịp thời, chính xác nhất. Tổ chức Y tế Thế giới cũng khuyến cáo những người bị ho dai dẳng, sốt và cảm thấy khó thở nên đi khám sớm nhất có thể. 

“Hiện nay mặc dù đã có vắc- xin phòng Covid-19 tuy nhiên mọi người cũng không nên chủ quan. Thực tế vẫn có những người tiêm vắc- xin vẫn nhiễm Covid-19 và bệnh tình trở nặng, tử vong. Vì thế mọi người nên tuân thủ cả biện pháp phòng dịch 5K, đồng thời chủ động thăm khám, nhận tư vấn từ bác sĩ khi thấy mình có dấu hiệu nghi nhiễm bệnh”.
Ông Trần Đắc Phu - Cố vấn cao cấp của Bộ Y tế