Chiếc nỏ trong đời sống văn hóa miền núi
Bắn nỏ ngày nay đã trở thành một bộ môn thể thao chính thức của dân tộc. Tại các hội thi thể thao, môn bắn nỏ luôn thu hút được sự chú ý và tham dự của đông đảo bà con. Với người Việt Nam, đặc biệt là đồng bào miền núi, chiếc nỏ có vị trí vô cùng quan trọng trong đời sống thường nhật.
Nguyên mẫu chế tác nỏ từ ngàn xưa
Mặc dù được chế tác từ cây rừng nhưng ở mỗi một Mường hay một vùng địa lý khác nhau thì sẽ có cây rừng khác nhau để làm cánh nỏ. Thân nỏ thường dùng gỗ dẻo để làm vì cây này chắc, rắn, chịu khô tốt nên không bị cong vênh. Người ta cũng hay dùng gỗ dổi để làm thân nỏ, bởi dổi có mùi thơm khi đi săn bắn thú rừng khó phát hiện thợ săn. Còn gỗ để làm cánh thường dùng hai loại gỗ, gỗ hai bên núi đá là loại cây rất dẻo, dai đàn hồi tốt. Gỗ này nhân dân thường dùng để làm cán cuốc, cán búa hoặc làm các bẫy thú. Cánh nỏ chọn loại tre đặc biệt để làm, tre không quá già không quá non cây không bị cụt ngon, không bị cớm.
Lẫy nỏ còn gọi là cò nỏ. Lẫy có thể dùng tre hay dùng gỗ như thân nỏ. Đẽo hình giống thân nỏ nhưng nhỏ bằng ngón tay cái, dài vừa tầm tay người bắn. Còn dây nỏ người ta thường lấy vỏ cây gai, cây lanh để bện thành cây to, nhỏ, dài ngắn khác nhau tùy thuộc vào sở thích và sức lực của mỗi người.
Tên nỏ thường dùng gốc tre già rắn chắc thân dọc một gióng, vót tròn dài từ 40 đến 50 cm, tùy theo độ dài của chiếc nỏ mà cắt độ dài của tên cho phù hợp, chính xác. Cái nỏ một đầu trổ nhọn như hình đầu đinh, còn đầu để tiếp xúc với dây bắn cắt bằng đầu và dùng lạt mỏng làm cánh tên để giữ thăng bằng chiếc tên đi thẳng trúng mục tiêu.
Cây nỏ – vũ khí tự vệ, công cụ thể thao
Nỏ chủ yếu dùng để làm vũ khí tự vệ của gia đình, đồng thời để hạ thủ các con vật, con thú hay phá hoại mùa màng. Ngoài ra nỏ còn có tác dụng săn bắn con vật rừng để cải thiện bữa ăn gia đình. Nỏ còn là dụng cụ thể thao của đồng bào, có tác dụng rèn luyện sức khỏe qua lực kéo của dây và cơ bụng làm bệ tỳ khi lên nỏ.
Ngày xưa, người ta chưa biết làm súng kíp, súng hoa mai thì nỏ là vật dụng thông thường nhất ở các làng bản và từng gia đình. Hàng năm, cứ vào dịp thu hoạch lúa mùa, ngày lễ, tết ăn cơm mới, bà con tổ chức cúng tổ tiên và vui hội ca hát múa xòe vòng, đồng thời tổ chức thi bắn nỏ để chọn ra nhân tài của bản Mường.
Cây nỏ mũi tên đã đi vào truyền thuyết dân gian và lịch sử dân tộc. Trong truyện cổ các dân tộc đã đề cao những tráng sĩ dũng mãnh trong cánh nỏ, đường tên. Những thiện xạ bách phát, bách trúng, một mũi tên bắn trúng tới hai đích hoặc xuyên hai vật cản. Một mũi tên bắn trúng nhiều đích đã là ước nguyện của cộng đồng có những người sử dụng một mũi tên bắn xuyên được qua đôi ba con chim con thú.
Câu chuyện nỏ thần là một khúc tráng ca vừa hào hùng vừa bi thương trong thời kỳ đầu dựng nước. Các mũi tên đồng đào được ở nhiều nơi đã chứng tỏ cha ông ta từng chế tác ra những cây cung, cây nỏ lợi hại đánh giặc ngoại xâm, giữ yên dân, bảo vệ bờ cõi. Ngày nay, cây nỏ vẫn giữ nguyên giá trị văn hóa trong đời sống của đồng bào các dân tộc. Nhiều vận động viên bắn nỏ đã đạt được những thành tích rất đáng khâm phục trong các hội thi thể thao dân tộc ở địa phương và các vùng miền trong cả nước.
Ngô Quang Hưng
-
Tín dụng chính sách đồng hành để Điện Biên phát triển -
Tất bật nghề hấp cá, phơi khô ở Quảng Trị -
Huyện Mù Căng Chải phát động Lễ trồng cây Xuân Giáp Thìn 2024 -
Quảng Bình: Độc đáo tục lấy lửa đêm 30 Tết ở làng bích họa
- Làng hoa đào Nhật Tân những ngày giáp Tết Giáp Thìn
- Kỷ niệm 70 năm thành lập Đảng bộ huyện Mường Chà
- Nông dân Hà Giang làm giàu từ cây Giang
- Nâng cao kỹ năng chuyển đổi số cho Tổ công nghệ số cộng đồng ở Hải Dương
- Sắc màu chợ phiên vùng cao ngày giáp Tết
- Sen quê Bác - Tạo cảnh quan đẹp và mang lại giá trị kinh tế cao
- Người đam mê giữ hồn cho rừng U Minh Hạ
-
Quảng Trị: Mưa dông, lốc xoáy khiến gần 400 ha lúa sắp thu hoạch bị đổ ngã(Tapchinongthonmoi.vn) - Trong hai ngày 3 và 4/5), trên địa bàn tỉnh Quảng Trị đã xảy ra mưa dông diện rộng, kèm theo lốc xoáy và gió giật mạnh khiến nhiều diện tích lúa chuẩn bị thu hoạch bị ngã rạp, nhiều nhà dân bị tốc mái.
-
Ông Trần Thanh Mẫn: Cần rõ chính kiến về chống tác hại của thuốc lá điện tử“Làm rõ tồn tại, hạn chế trong phòng, chống tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Có thông điệp rõ ràng, cụ thể đến người dân và chính kiến về trách nhiệm của nhà nước đối với vấn đề này” - ông Trần Thanh Mẫn đề nghị.
-
Nông dân Diễn Hùng khá giả từ nghề nuôi hươu lấy nhung(Tapchinongthonmoi.vn) - Được xem là “thủ phủ” cung cấp nhung hươu của huyện Diễn Châu (Nghệ An), người dân xã Diễn Hùng ngày một khấm khá từ nghề nuôi hươu lấy nhung.
-
Thường trực Ban Bí thư Trương Thị Mai tiếp xúc cử tri tại Hòa BìnhBà Trương Thị Mai đề nghị cấp ủy, chính quyền địa phương tiếp tục quan tâm giải quyết những kiến nghị của cử tri, phát triển kinh tế-xã hội, nâng cao đời sống người dân trong tỉnh Hòa Bình.
-
Về Điện Biên, ngỡ ngàng trước vẻ đẹp của khăn Piêu và người phụ nữ Thái(Tapchinongthonmoi.vn) – Những ngày này, thành phố Điện Biên Phủ tưng bừng kỷ niệm 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ. Trong ngập tràn sắc cờ hoa, du khách vô cùng ngỡ ngàng trước vẻ đẹp lộng lẫy của những phụ nữ Thái trong trang phục dân tộc truyền thống và nổi bật nhất là sắc màu của những chiếc khăn Piêu – biểu tượng của dân tộc Thái.
-
Hậu mưa “vàng” giải nhiệt: Các địa phương đề phòng nguy cơ lũ quét, sạt lở đấtTrong ngày 3/5, nhiều địa phương miền Trung và Nam Bộ đã xuất hiện những cơn mưa “vàng” giúp giải nhiệt sau nhiều ngày nắng nóng, khô hạn kéo dài.
-
Chiến thắng Điện Biên Phủ qua góc nhìn của các học giả và bạn bè quốc tếTinh thần đoàn kết, tự lực, tự cường, ý chí quyết chiến, quyết thắng của quân và dân ta trong Chiến dịch Điện Biên Phủ cho đến nay vẫn khiến nhiều bạn bè và các học giả quốc tế ngưỡng mộ.
-
Chính phủ yêu cầu triển khai các biện pháp ngăn ngừa, xử lý ngộ độc thực phẩmGần đây, trên cả nước ghi nhận một số vụ ngộ độc, đặc biệt vụ việc xảy ra ở Long Khánh (Đồng Nai) hôm 30/4 khiến hàng trăm người phải nhập viện điều trị, gây lo ngại trong nhân dân.
-
Hội đồng hành cùng nông dân sản xuất chè hữu cơ(Tapchinongthonmoi.vn) - Chủ động áp dụng những tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất chè sạch theo hướng hữu cơ, thời gian qua, nhiều hội viên nông dân ở Thái Nguyên đã thực hiện phương pháp canh tác này đã giảm được chi phí sản xuất, tăng năng suất, tăng chất lượng sản phẩm và nâng cao hiệu quả kinh tế.
-
Hội nghị tiếp xúc cử tri chuyên đề “Đại biểu HĐND tỉnh với nông dân” năm 2024(Tapchinongthonmoi.vn) – Sáng ngày 03/5 tại thành phố Cao Bằng, HĐND tỉnh Cao Bằng đã phối hợp với UB MTTQ tỉnh Cao Bằng, Hội Nông dân tỉnh Cao Bằng để tổ chức hội nghị tiếp xúc cử tri chuyên đề “Đại biểu HĐND tỉnh với nông dân” năm 2024; Ngoài điểm cầu tại thành phố Cao Bằng, hội nghị còn được tổ chức theo hình thức trực tuyến tới 9 điểm cầu ở 9 huyện trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
-
1 Khát vọng đổi thay và tinh thần phụng sự Tổ quốc của người đảng viên nông dân vùng biên giới -
2 Thanh Hóa: Người dân dựng lều phản đối xây dựng bãi tập kết rác thải -
3 Thanh Hóa: Bàn giao thiết bị hỗ trợ nông dân xây dựng mô hình xử lý rác thải thân thiện môi trường -
4 Kỳ 4: Trao kỷ vật… nhận tri ân -
5 Phát triển bền vững chuỗi giá trị sản phẩm trong khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã